Besin değeri nedeniyle sofraların vazgeçilmezi olan yumurta, insan vücudunun ihtiyacı olan değerlerin çoğuna sahip. Protein deposu olan yumurta, insan sağlığına faydalı 9 amino asiti bünyesinde barındırıyor. Getirilen zorunlu kod uygulamasına dek yumurta etiketleri üzerinde yer alan organik yumurta, köy yumurtası, doğal yumurta, serbest gezen tavuk yumurtası gibi ifadelerle kimi zaman tüketicinin yanıltılması söz konusu oluyordu. Ayrıca bu durum haksız bir rekabet oluşturuyordu.

Yumurta kodunu damgalamak zorunlu mu?

24 Kasım 2017 tarihinde Türk Gıda Kodeksi Yumurta Tebliği'nde yapılan değişiklik ile birlikte ‘Yetiştirme Metodu Kodu’nun, işletme ve kümes numarasının da bulunduğu ve yumurta kabuğuna damgalanması şeklinde gerçekleşen zorunlu bir uygulamaya imza atıldı. Yeni düzenlemeler öncesi bu kodların yerine; TR, üretimin yapıldığı vilayetin plaka kodu ve kümes işletme numarası yazılıyordu.

Yapılan düzenlemeyle yumurtaların üzerine, alındığı tavuğun cinsini ve kalitesini ifade eden bazı kodlar yazılıyor. Yumurta kodu olmayan yumurtaların satışı da tamamen yasaklandı. Köy yumurtası olarak satılan ama nerede, nasıl üretildiği belli olmayan yumurtaların satışının önüne geçildi. Buna göre üzerinde herhangi bir numara bulunmayan yumurtalar kesinlikle alınmamalı.

İşletmelerin yaptığı açıklamalar yanıltıcı olmasın diye bakanlık tarafından düzenlemelerle belirlenen yumurta kodlarını ne kadar biliyoruz? İşletme ve kümes numarasının önüne yazılan yetiştirme metodu kodu ne demek? Dört grupta toplanan ve yumurta üzerine damgalanan yetiştirme metodu kodları şu şekilde:

Yumurtaların üzerindeki kodlar ne anlama geliyor?

• 0 Numaralı Kod: Organik yumurta/ Organik yetiştiricilik
• 1 Numaralı Kod: Gezen tavuk yumurtası/ Açık dolaşıma erişim yetiştiriciliği
• 2 Numaralı Kod: Kümes yumurtası/ kümeste kafessiz yetiştiricilik
• 3 Numaralı Kod: Kafes yumurtası/ kafesli yetiştiricilik

0 Numaralı Kod: Organik Yumurta

Yumurtanın, organik bir şekilde beslenen tavuktan alındığını anlatıyor. Yani tavuğa yetiştirildiği süre kapsamında hiç hormon verilmediği ve tamamen organik yem ile beslendiğini gösteriyor.

Bu koda sahip olan yumurta, en sağlıklı olan yumurta çeşidi. Fiyatı da bu yüzden diğerlerine kıyasla daha yüksek.

1 Numaralı Kod: Gezen Tavuk Yumurtası

1 numaralı kod, yumurtanın gezen tavuk yumurtası olduğunu belirtiyor. Tavukların rahatça gezebileceği bir alanları var demek. Ancak bu kod, yumurtanın organik olduğunu göstermiyor.

Tavukların yetiştiriciliği sırasında hormon veya GDO’lu yem kullanımında herhangi bir kısıtlama bulunmuyor.

2 Numaralı Kod: Kümes Yumurtası

Yumurtanın kümeste dolaşan tavuktan elde edildiğini gösteriyor. Bu tavukların dolaşmak için belirli ve sınırlı bir alanı var.

Tavuklar yetiştirilirken hormon veya GDO’lu yem kullanımında herhangi sınırlılık söz konusu değil.

3 Numaralı Kod: Kafes Yumurtası

3 numara, yumurtanın kafeste yetiştirilen tavuktan alındığını söylüyor. Yani 0,1 ve 2 kodlu yumurtalara göre en sağlıksız yumurta çeşidi.

Tavuklar yetiştirilirken hormon veya GDO’lu yem kullanımında herhangi bir engel bulunmuyor.