Eskiler boşuna iğdenin eti, et; kabuğu, deri; çekirdeği ise kemik üretir dememişler

Kendine has kokusu olan iğde, çoğu kişi tarafından bilinmiyor. Ancak aktarcılarda ya da kuruyemişçiler de çoğu kişinin karşılaştığı dış görünüşü nedeniyle ön yargıyla yaklaştığı iğdenin insan sağlığına inanılmaz faydaları vardır.

Uzakdoğu ülkelerinde mucize besin olarak geçen iğde, azotu kökünde toplayabilme özelliğine sahiptir. En verimsiz toprakta bile yetişebilen iğde, doğa olaylarına karşı da oldukça dayanıklı bir ağacı vardır. Ağacı bağ, bahçe ve ormanlık alanlarda yetişir. Zeytin büyüklüğünde olan meyveler genellikle hünnap ile karıştırılır. Eti fazla olduğunda sultan iğdesi olarak adlandırılır.

Ancak en çok yetiştirilen ve kültür olanı ise kuş iğdesidir. Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika gibi ülkelerde de yaygın olarak tüketilir. Ülkemizde karasal iklimin hakim olduğu bölgelerde görülür. Böbrek hastalarına bolca tüketmeleri tavsiye edilir. Bunun dışında da ağızdaki bozuk tat ve bağırsak fonksiyonlarına da fayda sağlar. Çok güçlü bir vitamin ve mineral deposudur. Ayrıca reçeli ve marmelatı da yapılabilir. İğde ağacının meyvesi, çiçekleri ve yaprakları kozmetik sektöründe de yaygın olarak kullanılır. Kendine has hoş kokusu sayesinde parfüm, deodorant ve kremlerin içine eklenir. Çiğ olarak yendiği gibi, çayı ve reçeli de yapılarak tüketilebilir.

Sonbahar meyvesi olan iğde aroması ve kıvamı değişik olduğundan ilk olarak kimse beğenmez fakat zaman geçtikçe tadı alışkanlık haline gelir. Meyvenin dünya genelinde adı Elaeagnus'tur. Yetiştiği yere göre çeşitlenir. Japon iğdesi olarak bilinen çeşidi sağlık açısından faydası oldukça güçlü olduğundan ülkede meyve mucize besin olarak görülür. İğde aynı zamanda kozmetik sanayisinde de kullanılır. Dalları dikenli olan ağacı 7 metreye kadar uzar.

İğdenin faydaları nelerdir?

Farklı tüketim alanları ile özel bir besin olan iğde faydaları şöyle sıralanabilir: İğde, tam bir vitamin deposudur. Yüksek oranda C vitamini içeren iğde, özellikle kış aylarında sık görülen soğuk algınlığı enfeksiyonlarının tedavisine destek olur. C vitamini suda eriyen bir vitamindir ve vücut tarafından depo edilemez.

Düzenli olarak iğde tüketerek vücudunuzun ihtiyaç duyduğu C vitamini değerine ulaşabilirsiniz. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli rol oynayan C vitamini, enfeksiyonlara karşı vücut direncinin artmasını sağlayarak hastalıklara yakalanma riskini azaltır ve tedavi sürecini kısaltır. Aynı zamanda ağız ve diş sağlığının korunmasına da destek olarak diş ve diş eti rahatsızlıklarının tedavisine katkıda bulunur.
İğdeye kendine has aromasını veren fenolik bileşenlerdir.

Bu bileşenler antioksidandır ve metabolizmaya zarar veren serbest radikallerin vücuttan uzaklaşmasına yardımcı olur. Serbest radikaller hücre zarlarını hasara uğratır ve hücrenin yapısını bozar. Özellikle cilt hücrelerine verdiği zararlar nedeniyle ciltte kırışıklık, lekelenme ve sivilce gibi problemler ortaya çıkabilir. Düzenli iğde tüketimi ile serbest radikallerin etkisini azaltabilir, cilt hücrelerinin kendini yenilemesini ve ışıl ışıl bir görünüm kazanmasını destekleyebilirsiniz.

İğde meyvesi, doğadaki tek Omega 7 kaynağıdır. Omega 7 cilt dokusunun temel bir bileşenidir. Cildin nem dengesini düzenler ve hasar gören cilt dokularının onarılmasına yardımcı olur. Cildin kolajen üretimini destekleyerek daha esnek bir yapı kazanmasına yardımcı olur. Uzakdoğu’da asırlardır yara, yanık ve iyileşmeyen cilt hasarlarının tedavisinde kullanılan iğdenin egzama için de faydalı olduğu düşünülür. Omega 7 ayrıca vajinal kuruluk ve göz kuruluğu gibi hastalıkların tedavisini de destekleyici etki gösterebilir.

Yüksek lifli yapısı sayesinde mideyi geç terk ederek uzun süre tokluk hissi yaratır. Zayıflama diyetlerine destek olarak kilo vermeye yardımcı olabilir. Mideyi geç terk etmesi aynı zamanda kanda glikozun yavaş yavaş yükselmesini sağlayarak şeker hastalığının tedavisini destekleyici rol oynar. Bağırsak hacmini artırır ve bağırsak hareketlerini hızlandırarak kabızlık gibi problemlerin üstesinden gelmeyi kolaylaştırır. Sindirim sistemini düzenlenmesine yardımcı olan iğde kolesterolün düşürülmesine destek olur.
Kış aylarında güçlü bir bağışıklık için uzmanlar tarafından tavsiye edilir. Magnezyum bakımından zengin bir besindir. Uzakdoğu ülkelerinde cilt rahatsızlıkları için kullanılır. Aynı zamanda sinirleri yatıştırdığından çayı özellikle ara öğünlerden önce tüketilir.

Mide kasını güçlendirerek çalışma fonksiyonunu artırır. Mide duvarındaki mukozun asitten etkilenmesini önleyerek öğütmesini destekler. Aşırı tüketildiğinde gaz yapabilir. Çiğ tüketildiğinde tükürük bezlerindeki enfeksiyonu temizler. Bu bakımdan da ağız içindeki bakterilerin sayısını azaltarak diş ve diş etini güçlendirir.

Kuru iğde ve yaprağı beraber kaynatıldığında elde edilen çayı, kuru öksürüğü gidermede yardımcı olur.
İğde çayı aynı zamanda sindirimdeki serbest radikalli hücreleri temizleyerek metabolizmayı hızlandırır. Bağırsaklardaki flora sayısını dengeleyerek ishal ve kabızlık gibi sindirim sorunlarına iyi gelir. Ayrıca sindirimin direncini hastalıklara karşı artırır.

İğdedeki bazı fenol bileşenler midenin hazmetme kabiliyetini artırır. Mide iç dokusunu güçlendirerek gastrit ve ülser gibi mide rahatsızlıklarının tedavisine destek olur. Ayrıca mide bulantısı ve kusmaya iyi gelebilir.

Akciğer bronşlarındaki iltihaplanmalar üzerinde de etkili olan iğde, nezle ve bronşit gibi soğuk algınlıklarının tedavisini destekleyebilir. Antienflamatuar özelliği sayesinde iltihapları önleyerek akut ve kronik bronşitin semptomlarını azaltabilir.

İğdenin en belirgin özelliklerinden biri de ateş düşürücü etkisidir. İçeriğindeki bazı bileşenler yüksek ateş durumunda metabolizmanın düzenlenmesine yardımcı olarak ateşin düşürülmesini destekler.
İğde ile ilgili yapılan araştırmalar afrodizyak etkisi olduğuna işaret etmektedir. Hem erkek hem de kadınlarda cinsel gücü artırıcı etki gösterebilir.

Kendine has bir koku ve aromaya sahip olan iğde aç karnına tüketildiğinde ağız kokusunun giderilmesine yardımcı olabilir. İğde yaprakları ve çiçeklerini kaynatarak yemeklerden önce ve sabah kalktığınızda tüketebilir, ağız içinde yer alan patojen bakterilerin azalmasını sağlayabilirsiniz. Böylece hem ağız ve diş sağlığınızı koruyabilir hem de ağız kokusu problemlerinden kurtulabilirsiniz. Özellikle aft, uçuk ve pamukçuk gibi ağız yaralarının tedavisini desteklemek için düzenli olarak iğde tüketebilirsiniz.
İğdenin pek bilinmeyen faydalarından biri de böbrek hastalıkları üzerindeki etkisidir. Böbrek fonksiyonlarının düzenlenmesinde etkili rol oynayan iğde özellikle böbrek taşı düşüremeyenler için tavsiye edilir. Böbreklerden geçen elektrolit miktarını artırarak daha hızlı çalışmasını destekler ve toksin maddelerin atımını artırır.

Mesane fonksiyonları üzerinde de etkili olan iğde özellikle idrar tutamama sorunu yaşayanların tedavisini destekler. Nedeni bilinmeyen kronik öksürük tedavisine yardımcı olan iğde, boğazın tahriş olmasını engelleyerek öksürüğün önlenmesini sağlayabilir. İğde meyvesinden yapılan macun vücuttaki şişlik ve kızarıklıkların tedavisinde kullanılabilir.

Antienflamatuar özelliği sayesinde merhem gibi yaraların ve yanıkların üzerine sürülerek yaraların daha çabuk iyileşmesine destek olur. Kronik ya da akut ishalin tedavisine yardımcıdır. İçeriğindeki vitamin ve mineraller sayesinde ishal nedeniyle meydana gelen elektrolit kaybını yerine koyar.
İğde ağacı çiçekleri dikkat bozukluğu üzerinde etkili olabilir. İğde çiçeklerinden çay hazırlayıp düzenli olarak tükettiğinizde daha canlı ve zinde hissetmeniz mümkündür. Ayrıca bu çayın kişiyi dinlendirdiği ve anksiyete ve strese karşı iyi geldiği de söylenebilir.

İğde faydaları ile ön plana çıkan bir meyve olsa da diğer tüm besinlerde olduğu gibi aşırı tüketimi bazı problemlere yol açabilir. Örneğin yüksek oranda iğde tüketimi kabızlığa neden olabilir. Şeker içeriği yüksek olduğu için günlük kalori tüketimini artırabilir ve kilo aldırabilir. Şeker hastalığı olanların aşırı iğde tüketmemeye özen göstermesi önemlidir. Karaciğerdeki toksinleri temizler. Kötü kolesterolü düşürerek damar sağlığını korur.

İğde nasıl tüketilir?

Taze olarak tüketildiği gibi kurutularak da yenilebilir. İçerinde unlu bir eti olan iğde, de reçel de yapılabilir. Aroması sayesinde kompostosu da yapılan iğde, Uzak doğuda çekirdeğinden çay yapılır. Eti ise kurutulup, un haline getirilerek çeşitli yerlerde tüketilebilir. Bazı yerlerde içeriğindeki omega 7 yağı çıkartılarak cilt hastalıklarında kullanılır.

Saraçoğlu'ndan iğde kürü

Tüm sindirimi temizleme de etkili olan iğde kürünün en önemli özelliği ise safra kesesindeki taşları düşürmede oldukça etkili bir doğal ilaçtır. Kaynamış suyun içerisine iğdenin kabuklarını açıp iç kısmını çekirdeği ile beraber ekleyin. 5 dakika kaynatın. Süzüp sabah aç karna bir bardak iğde çayı tüketilir. Kırkkilit bitkisini ise akşam yemeklerden 2 saat sonra bir tatlı kaşığını bir bardak kaynayan suya ekleyip 5 dakika daha kaynatıp süzüp içilmesi gerekir. Bu uygulama bir ay boyunca düzenli yapılması tavsiye edilir.