ChatGPT bir psikoterapistin yerini alabilir mi?
Depresyon , tükenmişlik, çözümsüz görünen yaşam sorunları... Birinin sorunlarını dinleyecek birini hatta aile içinde bile bulmak giderek zorlaşıyor ve bu durumda psikoterapistlere çok iş düşüyor.
YAPAY ZEKA MEKANİZMALARIYLA KONTROL EDİLEN CHATBOT'LAR BU GİBİ DURUMLARDA İŞE YARAYABİLİR Mİ?
Erlangen-Nürnberg Üniversitesi Klinik Psikoloji ve Psikoterapi Profesörü Johanna Lehner, bunun özellikle gençler için bir dereceye kadar faydalı olabileceğini söylüyor.
Öncelikle bu tarz portallara erişimin kolay olması, onların en azından bu şekilde yardım aramaya karar vermelerinin çok daha kolay olacağı anlamına geliyor. Bu nedenle, Profesör Lehner bunun "psikoterapiye gitmeye direnç gösteren, ya akıl hastası olarak 'etiketlenme' korkusu yaşayan ya da bazı şeyler hakkında konuşmaktan utanan kişiler için" bir çözüm olduğuna inanıyor.
BELİRSİZ SORUNLAR İÇİN TAVSİYELER
Ancak aynı zamanda uyarıyor: Yapay zeka modülleri, davranış terapisi ve özellikle psikanaliz söz konusu olduğunda bile profesyonel yardımdan uzaktır.
ChatGPT platformunda yapılan küçük bir deney, olası klinik depresyon durumunda bunu açıkça gösterdi. Kullanıcı sadece "hiçbir şeyin onu mutlu etmediğinden" ve "bütün gün yatakta yatmayı tercih ettiğinden" yakınıyorsa, ama aynı zamanda "uyuyamıyorum" diyorsa, bilgisayar ona sadece temiz havada yürüyüşe çıkmanın veya menüyü değiştirmenin iyi bir fikir olabileceğine dair "akıllıca" bir tavsiyede bulunuyor.
Ancak kullanıcı, tıbbi terminolojideki depresyon belirtilerinin neredeyse tamamını (yorgunluk, sinirlilik, halsizlik, uyku bozuklukları, iştahsızlık...) bilgisayara gönderdiğinde, bilgisayarda bir "tık" sesi duyulacak ve belirtiler tanınacaktır.
Ve o zaman bile cevap şu olacaktır: "Doğru desteği almak için bu konuyu bir doktor veya terapistle konuşmak iyi bir fikir olabilir."
Öte yandan deneyimli bir terapist bu semptomların ilk işaretlerini bile hemen tanıyabilir.
UZMANLARIN YERİNİ ALABİLİR Mİ?
Bilim insanları çift terapisi konusunda küçük bir test gerçekleştirdiler. Çiftlerin, sordukları sorulardan birinin cevabının bir psikoterapist tarafından mı yoksa yapay zeka tarafından mı yazıldığını değerlendirmeleri gerekiyordu.
Cevaplar 13 terapist ve onların karşısındaki ChatGPT tarafından yazıldı. Sorular ve cevaplar 830 deney katılımcısı tarafından derecelendirildi ve şaşırtıcı bir sonuç ortaya çıktı. Yani ChatGPT'nin terapistlere göre daha net, daha spesifik tavsiyelerde bulunduğu değerlendirildi.
Profesör Lehner'e göre bu, yapay zekanın psikoterapide etkili olduğunun kanıtı değil.
Freiburg Üniversitesi Tıp Sosyolojisi Bölüm Başkanı Lasse Zander de bu deneyde net bir kanıt görmüyor: “Çift terapisi kesinlikle psikoterapi değildir. "Terapi, ruhsal hastalıkların semptomlarını azaltmayı amaçlıyor" diye hatırlatıyor profesör.
Çift terapisi çoğunlukla, çiftlerin açıkça sorunlu ilişkileriyle ilgili danışmanlık almalarına dayanır ve "yapay zeka" bu noktada bir dereceye kadar yardımcı olabilir.
Profesör Zander, zihinsel bozukluklar söz konusu olduğunda yapay zekaya tamamen karşı da değil: "Çok büyük avantajları var: Kaynak tüketmiyor, 7/24 erişilebilir durumda ve herkes nispeten anonim bir şekilde onunla iletişim kurabiliyor, bu da damgalanmaktan korkan insanlar için faydalı."
Çünkü onun deneyimine göre, "zihinsel rahatsızlığı olan birçok insan, ücretsiz yardım alsa bile psikoterapiste gitmiyor."
Ancak o, bilgisayarı yalnızca "gerçek" terapiye yardımcı bir araç olarak görüyor. Davranış terapisinde egzersize benzeyebilir, psikanalizde ise gece gündüz hazır bulunabilen bir tür ikame olabilir.
