Ada çayının faydaları nelerdir, nasıl demlenir?
Nane ile birlikte Salvia officinalis ailesinden gelen ada çayı, güçlü bir tada sahip olduğu için az miktarda kullanılır. İçeriğindeki besin maddeleri ve bileşenler ada çayını beslenme açısından zengin kılarken, bu bitki böcek öldürmede de doğal bir ilaç olarak kabul edilir. Bu sebeple “Ada çayı ne işe yarar?” sorusu daha da büyük anlam kazanır.
Ada Çayı Ne İşe Yarar?
Ada çayı bitkisi Türkiye’de genellikle çay olarak tüketilse de mutfaklarda ayrıca baharat ve aroma verici olarak kullanılır. Tıbbi olarak Doğu ve Batı kültüründe yüzyıllardır kullanılan ada çayı bitkisinin farklı çeşitleri bulunur. Mısırlılardan Romanlılara, Yunanlılardan yerli toplumlara kadar pek çok kültür için ada çayının ruhsal faydalar sağladığına inanılır. Tamamlayıcı ve önleyici tedavi açısından yaygın olarak şu sağlık sorunlarında faydalı görülür:
- Soğuk algınlığı
- Yorgunluk
- Yüksek kolesterol
- Sıcak basmaları
- Hafıza sorunları
- Boğaz ağrısı
- Güneş yanıkları
- Kanser
Ada Çayı Faydaları
Tütsü olarak da yakılıp kullanılan ada çayının faydaları saymakla bitmez. Hala araştırmalar sürse de ada çayının bilimsel olarak kanıtlanmış bazı yararları bulunur.
Güçlü Bileşenler İçerir
Ada çayı A, B1, B6, C, K vitamini gibi vitaminlerin yanında kalsiyum, magnezyum, fosfor, sodyum, potasyum, çinko, demir, niasin, tiamin ve folat minerallerini içerir. Kafur, karnosik asit, karnosol ve fenolik asit kaynağıdır. Kafur, ada çayına keskin aromasını veren yağdır. Kafur etken maddesi, sinir uçlarını uyarır. Şiddetli uygulandığında sıcak, nazikçe uygulandığında ferahlatıcı bir etkisi bulunur. Karnosol ve karnosik asit ise antioksidan ve anti-inflamatuvar özelliğe sahiptir. Bunlar vücutta kan şekeri, lipidler ve iltihabı düzenlemeye yardımcı olan reseptörleri aktive eder. Fenolik asitler de hücreleri serbest radikallerin neden olduğu oksidatif hasardan koruyan bitkisel kimyasal olarak bilinirler. Antioksidanlar, serbest radikaller olarak bilinen zararlı bileşikleri nötralize etmek için çalışır. Serbest radikallerin vücutta birikmesi tip 2 diyabet gibi bazı kronik hastalıklara ve bazı kanser türlerine neden olurlar. Antioksidan olan rozmarinik asit zengini ada çayının kan şekerini düşürdüğü ve inflamasyonu azalttığı bilinir.
Anti-İnflamatuar Etkisi Bulunur
İnflamasyon, vücudun verdiği doğal bir tepki olsa da kronik olması hastalık risklerini artırır. Ada çayının boğaz ağrısı ve güneş yanığı gibi iltihabi durumlarda rahatlama sağladığı bilinir. Yapılan araştırmalarda ada çayının bademcik iltihabı ağrısını dindirmede etkili olduğu, aynı zamanda güneş yanığı ve cilt rahatsızlıklarında hem antibakteriyel hem de anti-inflamatuvar özellik gösterdiği kanıtlanmıştır.
Güçlü Kemik ve Kaslar İçin…
Kan dolaşımı, kemik sağlığı ve kanın doğru pıhtılaşmasını sağlayan K vitamini ada çayında bol miktarda bulunur. K vitamini, kemik gelişimi ve kemik sağlığının korunmasında önemli bir rol oynar. Kemik kırıklarının önüne geçerken iskelet sisteminin sağlıklı olması için iyi bir kaynaktır. Ada çayı kasların kasılmasına ve gevşemesine de yardımcı olur.
Cildinizi Besler
Ada çayı, topikal merhemlerde kullanılan kafur maddesi sayesinde doğal bir cilt bakım ürünü olarak kabul edilir. Kafur bileşeni, sağlıklı cilt hücrelerinin büyümesini destekler, yaşlanma belirtilerini yavaşlatıp kırışıklık oluşumunu azaltmada yardımcıdır. Ada çayı, uçukların ve yaraların hızlı iyileşmesini sağlar. Bu aromatik çay, cilde zarar verebilecek bakteri ve mantarları da önler.
Ada Çayı ile Gargara Yapın
Ağrı, iltihap ve kötü kokuyu önleme, yara iyileştirici ve antibakteriyel özelliği sayesinde ağız ve diş sağlığı için ada çayı tercih edilir. Ağız yaraları ve boğaz ağrısı için ada çayı ile gargara önerilir. Bunların kaynağının rozmanirik asit olduğu düşünülür.
Kanser Karşıtı Bileşenler İçerir
Ada çayının bazı kanser hücreleriyle savaştığı bilinir. Karnosol, kafur ve rozmanirik asit kanser karşıtı olarak bilinen bileşikleri içerir. Bazı araştırmalarla ada çayının tiroit kanseri riskini düşürebildiğine dair bulgular verilmiştir. Ayrıca kolon kanseri hücre oluşuma neden olan genetik değişikliklerin önlenmesinde etkili olduğu saptanmıştır. Ancak ada çayının kanser önlemedeki etkileri için araştırmalar sürüyor.
Kan Şekeri ve Kolesterol Düzeylerini Düşürebilir
Kan şekerini dengelemeye yardımcı olan ada çayı, tip 2 diyabetin önlenmesi ve tedavisinde etkili olabilir. Ada çayı PPAR gamma molekülünü aktive ederek kolesterol seviyesinde de ciddi bir etki yaratır. HDL kolesterolün (iyi kolesterol) yükselirken, total ve LDL kolesterolün (kötü kolesterol) düştüğü, trigliseridin yine düşük seviyede kaldığı araştırmalarla saptanmıştır.
Beyni Güçlendirir
Ruh halini iyileştirmek, hafızayı güçlendirmek ve Alzheimer gibi beyin fonksiyonu hastalıklarını önlemek için ada çayının faydalı olduğu kabul edilir. Araştırmalara göre, ada çayı ve rozmanirik asit, Alzheimer’a sebep olan amiloid plakların ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olur. Ada çayının uyanıklık hali, sakinlik ve odaklanmayı da artırdığı bilinir. Araştırmalarda, düzenli olarak ada çayı tüketen kişilerde bu bitkinin problem çözme, akıl yürütme hafıza gelişimi ve diğer bilişsel yeteneklerinin geliştiği gözlemlenmiştir.
Menopozda Rahatlama Sağlayabilir
Ada çayının menopoz döneminde yaşanan sıcak basmalarına iyi geldiği düşünülür. Araştırmalar, sıcak basmalarının şiddetini ve sıklığını düşürdüğünü gösteriyor.
Kalp Sağlığını Korur
Kolesterol ve trigliserid seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olan ada çayının dolayısıyla kalp hastalıkları riskini düşürdüğü araştırmalarla saptanmıştır.
Sindirim Sorunlarında İçilebilir
Ada çayı iştah kaybı, mide ağrısı, ishal, mide ekşimesi, gaz, şişkinlik ve hazımsızlık gibi sorunlar için de tüketilir.
Ada Çayının Zararları
Ada çayı aşırı tüketildiğinde zararlı olabilir. Ada çayındaki aroma verici thujone bileşeni aşırı tüketildiğinde toksik bir etki yaratarak zehirlenmeye neden olabilir. Huzursuzluk, kusma, baş dönmesi, hızlı kalp ritmi, titreme nöbeti ve böbrek hasarı ada çayının aşırı tüketildiğinde ortaya çıkan yan etkilerdir. Ada çayı bitkisinin yağı ağızdan alınmamalıdır. Cilde seyreltilmeden uygulandığında bile tahriş ve kızarıklığa neden olabilir.
Ayrıca ada çayı kullanılan bazı ilaçlarla etkileşime geçebildiğinden doktora danışılmadan kullanılmaması tavsiye edilir. Diyabet ilacı kullanan kişilerde ada çayı kan şekerini düşürücü etkisiyle birlikte hipoglisemiye neden olabilir.
Yine böbrek hastalığı olan kişiler tarafından dikkatli tüketilmelidir.
Hamilelerin thujone bileşeninin kasılmalara sebep olabilmesi nedeniyle ada çayı tüketmesi önerilmez. Hamile ve hamile kalmak isteyen kadınlarda adet olmayı kolaylaştırdığından ada çayının içilmesi tavsiye edilmez.
Yine emziren annelerin ada çayından uzak durması gerekir. Zira ada çayının anne sütünü azaltıcı etkisi olduğuna dair araştırmalar mevcuttur.
Ada çayı uzun süreli ve çokça tüketilmemelidir. Potansiyel riskleri anlayabilmeniz için mutlaka ada çayı tüketmeden doktora danışın.
Ada Çayı Uyku Yapar mı?
Ada çayının uyku üzerindeki etkisine dair henüz bilimsel bir araştırma mevcut değil. Ancak kafein içermemesi nedeniyle uykusuzluğa neden olmadığı bilinir. Ayrıca uyku kalitesini kötü etkileyen depresyon ve kaygı durumlarında da rahatlama sağlayarak iyileştirir. Ada çayı yağının solunması uykuya dalmayı kolaylaştırabilir. Ada çayını tütsü gibi yakmak da benzer etkileri yaratabilir.
Ada Çayı Zayıflatır mı?
Ada çayının zayıflattığıyla ilgili bilimsel bir veri yoktur. Ancak ada çayının sindirim sisteminin iyileştirilmesini sağlayıp metabolizmayı hızlandırdığı ve kilo kaybına yardımcı olduğu düşünülür.
Ada Çayı Nasıl Demlenir?
Küçük bir demlikte su kaynatın ve altını kapatın. 2 dal taze ya da kuru ada çayını su kaynadıktan sonra içine koyun ve kapağını kapatın. Sadece ada çayı yaprağınız varsa 2 tatlı kaşığıyla yapabilirsiniz. 5 dakika kadar bekletin. Yaprakları ve dalı ayırın. Bardağa koyduğunuzda birkaç damla limon sıkıp diyabet sorununuz yoksa 1 çay kaşığı bal ekleyebilirsiniz.
Ada çayını demlerken daha aromalı bir bitki çayı elde etmek isterseniz, içine bir avuç taze kekik ve taze zencefil dilimleri de koyabilirsiniz.
