'Etki ajanlığı' yasası bu hafta Meclis'e geliyor
TBMM’de bu hafta Genel Kurul’da ve komisyonlarda gündem yoğun olacak. Meclis'te bu hafta yargıyla ilgili düzenlemeler öngören, casuslukla ilgili yeni suç ihdas eden Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşülecek. Yeni kamu başdenetçisini seçilecek ve 2025 yılı bütçeleri görüşülecek.
İzmir Barosu’ndan etki ajanlığı yasasına tepki
Genel Kurul’da 12 Kasım Salı günü Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyon tarafından aday olarak belirlenen Mehmet Akarca, Burhanettin Sağsöz ve Şinasi Yurdakul arasından kamu başdenetçisi seçecek. Eski Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca, Yargıtay Başkanlığı için yeniden aday olmuş ancak seçilememişti.
YARGIDA YENİ DÜZENLEMELER
TBMM Genel Kurulu’nda bu hafta yargı düzenlemeleri içeren Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi görüşülecek.
Teklifle casuslukla ilgili yeni suç ihdas ediliyor. Devletin güvenliği veya iç ya da dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda suç işleyenler, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
Buna göre, TCK'nin "Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk" bölümüne eklenecek madde, Kanun'un "Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma" başlıklı maddesinden sonra "Devletin güvenliği veya siyasal yararları aleyhine suç işleme" başlığıyla yer alacak.
Söz konusu kanunda yaptırıma bağlanan "belge ve bilgi temini veya bunların açıklanması" dışında devletin güvenliği veya iç ya da dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda suç işleyenler, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Fail hakkında hem bu suçtan hem de işlediği ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezaya hükmedilecek.
Fiil, savaş sırasında işlenmiş veya devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askeri hareketlerini tehlikeyle karşı karşıya bırakmışsa faile 8 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası verilecek. Suçun, milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birimler ile proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren kurum ve kuruluşlarda görev yapanlar tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılacak. Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlı olacak.
Teklif boşanmayla ilgili de düzenlemeler getiriyor. Boşanma davası reddinin kesinleşmesinden sonra ortak hayatı kuramayan çiftlerin yeniden dava açabilmesi için gereken süre 3 yıldan 1 yıla indirilecek.
Teklife göre Noterlik Ücret Tarifesi, her yıl mart ayı yerine ocak ayı başında belirlenecek. Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişiklikle adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve Basın İlan Kurumunun ilan portalında ilan edilecek. Bu ilanda; hükmü veren mahkeme, kararın verildiği tarih, dosyanın esas ve karar numarası ile adının değiştirilmesine karar verilen kişinin nüfusa kayıtlı olduğu yer, doğum tarihi, anne ve baba adı, önceki adı ve soyadı, mahkeme kararıyla verilen yeni adı ve soyadı yer alacak.
Devlet üniversiteleri, Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM) kurabilecek. Hükümlülerin örgün ve yaygın öğretim haklarının kapsamı genişletilecek.
4 BAKANLIK BÜTÇESİ GÖRÜŞÜLECEK
Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bu hafta salı günü Ticaret Bakanlığı, çarşamba günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, perşembe günü Milli Eğitim Bakanlığı, cuma günü Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçeleri görüşülecek.
İHTİSAS KOMİSYONLARINDA GÜNDEM
Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu toplantısında Devlet İstihbarat Hizmetleri ile Güvenlik ve İstihbari Nitelikteki Faaliyetleriyle ilgili 2023 Yılı Raporu görüşülecek ve Mali Suçları Araştırma Kurulu'ndan bilgi alınacak.
Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyonu da bir araya gelerek, Alt Komisyonun seçtiği 12 aday arasından 4 kamu denetçisi seçecek. Seçilen kamu denetçileri, Komisyonda yemin edecek.
Bayındırlık, İmar, laştırma ve Turizm Komisyonu, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı 2023 Yılı Sayıştay Raporunu görüşecek.
ETKİ AJANLIĞI NEDİR?
Basın özgürlüğünü ciddi şekilde tehdit eden 'etki ajanlığı' tasarısı, 28 Ekim'de (2024) Meclis Adalet Komisyonu'ndan geçti. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma suçu”nu düzenleyen 339. Maddesine “diğer faaliyetler” başlığı ile eklenen taslağı iktidar partisi “yeni tip ajanlık faaliyetiyle mücadele” gerekçesine dayandırıyor.
Muhalefet ise metindeki muğlak ifadeler ve kapsadığı alanın net olmaması gerekçeleriyle düzenlemenin yeni bir “cadı avı” dönemi başlatabileceğini söylüyor.
Teklifte kamuoyunda “etki ajanlığı” olarak nitelendirilen bir maddeyle TCK’nın 328. Maddesinde tanımlanan “casusluk” ve 339. Maddesinde düzenlenen “Devletin güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma” suçlarına ek olarak yeni bir suç tanımı yapılıyor.
Düzenlemede Türk vatandaşları, kurum ve kuruluşları ya da Türkiye’de bulunan yabancılar hakkında araştırma yapan ya da yaptıranlar hakkında 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası var. Bu ceza 8 yıldan 12 yıla kadar çıkabiliyor.
Suçun savaş, savaş hazırlıkları sırasında veya milli güvenlik açısından önemli birimlerde görev yapanlar tarafından işlenmesi ceza artırıcı nedenlerden biri.
Etki ajanlığında, gazeteler, televizyon kanalları ve dijital medya platformları, belirli politik görüşleri desteklemek veya eleştirmek için kullanılabilir. Medya organları, haber ve yorumlarıyla kamuoyunu şekillendirme gücüne sahip.
Öte yandan, 'etki ajanlığı' sivil toplum kuruluşlarının (STK) ve muhalefetin önerileri göz önüne alınmadan görüşmeleri tamamlanarak kabul edildi.
