Çağımızın en korkulan hastalıklarından Alzheimer ve beslenme ilişkini üzerine yapılan bir araştırma "aşırı işlenmiş" gıdalarla beslenmenin tehlikelerini ortaya çıkardı. Araştırmacılar aşırı işlenmiş gıdalarla beslenmenin bunamaya yol açtığını düşünüyor.
Daily Mail'in haberine göre Brezilyalı bilim insanlarının 10 binden fazla kişi üzerinde yaptıkları araştırmaya göre sağlıksız atıştırmalıklarla beslenenlerin bilişsel gerilemesi diğerlerine göre yüzde 28 daha kötü. Bilim insanları şekerli gıdaların neden olduğu enflamatuar proteinlerden olan sitokinlerin bu oranda etkili olduğunu söylüyor.
Paketli yiyecekler
Araştırmacıların sözünü ettiği aşırı işlenmiş kavramı, bir kişinin evde yemek pişirirken ekleyemeyeceği kimyasalları, renklendiricileri ve koruyucuları içeriyor. Yani kastedilen kek, cips, gofret, hazır yemekler gibi paketli gıdalar. Bunlar arasında tahıl gevrekleri, sosisler ve ketçap da bulunuyor.
Önceki araştırmalar da aşırı işlenmiş gıdaların sağlıklı seçeneklerle değiştirilmesinin bunama riskini azaltabileceğini göstermişti.
JAMA Neurology'de yayınlanan son araştırma, 2008'den 2019'a kadar 10 bin 775 kamu çalışanının bilişsel gerileme oranlarını takip etti. Yaşları 35 ila 74 arasında değişen bu kişiler, zihinsel yetilerinin nasıl değiştiğini görmek için birçok kez teste (hafıza, kelime dağarcığı gibi) tabi tutuldu.
Sao Paulo Üniversitesi'ndeki araştırmacılar ayrıca ne kadar aşırı işlenmiş gıda tükettiklerini ölçmek için katılımcılara gıda anketleri de verdi. Katılımcılardan anketten önceki bir yıl boyunca ne yediklerini ve içtiklerini hatırlamaları istendi ve bunlar günlük dozlara bölündü. Katılımcılar tükettikleri gıdalara bakılarak üç gruba ayrıldı.
Katkı maddeleri içeriyor
Birincisi, meyve veya sebze, tahıl, et ve balık gibi işlenmemiş veya minimum düzeyde işlenmiş gıdalar ve sofra şekeri, yağlar, tuz gibi işlenmiş mutfak malzemeleriydi.
İkinci grup, doğal gıdaları korumak için malzemeler kullanılan ve konserve meyveler ile tuzlanmış, tütsülenmiş et veya balık içeren işlenmiş gıdalardı.
Son olarak, üçüncü grup, tatlandırıcılar, renklendiriciler, emülgatörler gibi evde hazırlanan yemeklerde bulunmayan katkı maddelerinin kullanıldığı ultra işlenmiş gıdalardı.
Sonuçlar, dördüncü gruptakilerin bilişsel gerileme hızının ilk gruptakilere göre yüzde 28 daha hızlı olduğunu gösterdi.
Çalışmanın yazarı Dr. Natalia Gomes Goncalves, insanların bunamayı önlemek için yedikleri aşırı işlenmiş gıdaların miktarını sınırlamaları gerektiğini söyledi.
Gri madde azalıyor
Ekip şunları söyledi: "Nöro görüntüleme çalışmaları, Batılı bir beslenme modelinin yüksek tüketiminin, bilişsel olarak sağlıklı bireylerde sol hipokampüs ve gri madde hacminde bir azalma ile ilişkili olduğunu buldu. Bu aşırı işlenmiş gıdaların tüketiminin neden olduğu sistemik enflamasyonla ilgili olabilir. Dolaşımdaki proinflamatuar sitokin seviyelerinin artması bilişsel gerileme ile ilişkilendirildi."
Bağımsız araştırmacılar ise suçlunun, aşırı işlenmiş gıdaları fazla tüketmenin mi yoksa sağlıklı gıdaları az tüketmek mi olduğuna karar veremediklerini belirtiyor.