Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) ait maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde yaşanan 42 madencinin hayatını kaybettiği grizu patlamasını araştırmak üzere TBMM’de kurulan Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu 10’uncu toplantısını yaptı.
CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, aspiratör ve havalandırma sisteminin 40 yıllık olduğunu vurgulayarak, "4 yılda 3 kez ihale iptal edilmiş. İptal gerekçesini bir türlü tam olarak anlayamadık. Bize bürokratları işaret ettiler ama bürokratlar da çıksın bize bu ihalenin neden iptal edildiğini bildirsinler" dedi. Beko, maden ocağındaki yangının halen sürdüğünü belirterek, "Yangın söndükten sonra madene girmek, bilirkişilerle inceleme yapılması gerekir" diye konuştu.
'Rödovansın risk yarattığı bilinmiyor muydu?'
Beko, "Tüm aileler adalet istiyor. İhmal olduğuna inanıyorlar. Şehit olan işçilerin aileleri işçiler izne çıkarılacakken, neden ertelendiğini bir türlü öğrenemedi. Ne hikmetse iptal olmuş. Şehit madenci arkadaşlarımızın aileleri bunları gerçekten öğrenmek istiyorlar. Bartın Amasra madeni rödovans sistemi ile parçalanarak özelleştirilmiş, bu durumun risk yarattığı bilinmiyor muydu?" diye sordu.
Beko, "TKK düzeyindeki sorumluların savcılığın fezlekesine dahil edilmemesi büyük eksiklik değil midir_" sorusuna da yanıt istedi.
'Özelleştirme işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından tehlike yaratıyor'
HDP İzmir Milletvekili Sepil Kemalbay, "TTK bir kamu kurumu, kendi uhdesindeki ruhsat pozisyonunu diğer şirketlere vererek, kendi alanı çok daraltılıyor. Yüzde 97’si taşerona verilmiş, yüzde 3 gibi bir kısmı kalmış" diye rödovans sistemini eleştirdi. Kemalbay, "Madenlerdeki özelleştirmenin bu maden faciasında da TTK kamu kurumu olduğu halde onu ve madende karar almayı etkilediğini görüyoruz" dedi.
Kemalbay, özelleştirmenin işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından tehlike yarattığını ifade ederek, “6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile OSGB’ler aracılığıyla yapılan denetimlerin yeterli olmadığını bütün iş cinayetlerinde görüyoruz. OSGB’lerle kağıt üstünde çalışma yürütüyorlar. Ekonomik ilişkiler nedeniyle bağımsız kuruluşlar değiller. İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda rol alacak kişilerin iş güvenliği ve özerkliğini öne almamız gerekiyor” diye konuştu.
'TKK iki farklı harita sundu'
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, komisyonun 1 ay daha çalışması gerektiğini söyleyerek, facianın nedeninin tam olarak ortaya çıkarılması gerektiğini ifade etti. Yavuzyılmaz, TTK yöneticilerinin komisyonun verdiği sorulara gönderdiği yanıtlara atıf yaparak, “TTK bize sensörlerin bulunduğu haritayı gönderdi. Bu sensörler ile ilgili gönderilen harita TTK’nın daha önce Meclis araştırma komisyonuna sunduğu sensör bilgilerinin verildiği bu harita ile aynı değil. Bir kere farklı. Bu farklılık bile başlı başına şu anda bu komisyonun yasal uzatma süresini kullanmasını zorunlu kılıyor” dedi.
Yavuzyılmaz, havalandırma ile ilgili de eksikliklere dikkat çekerek, “4 tane tali vantilatör var. 350 kotunda görünen bir tanesi arızalanıyor. Yani havalandırma planı aslında bizim teslim ettiğimiz, verdiğimiz planın üzerinde, 320 kalın damara yakın olan vantilatörler aslında orada değil. Onlar 350 kotunda. Arızalı olan da orada, dolayısıyla planda bir hata var” diye konuştu.
'Kapılar haritalarda farklı görünüyor'
Yavuzyılmaz, patlamanın olduğu düşünülen kısımda daha önce çalışılmış kör bir galeri olduğunu ve bu alanda biriken gaz bulunduğunu bildirerek, şunları belirtti:
“Bu galerinin önünde bir hava kapısı var mı? 320’deki patlamanın olduğu yer ile bu galerinin önünü kesen. Komisyona sunulan TTK’nın şemasına göre 2 tane hava kapısı var. Daha doğrusu kapı var da hava kapısı mı orası meçhul. Geliyorum, TTK’nın bize verdiği ölçekli plana göre hava kapılarının yeri bize verilen plandaki gibi değil. Yeri farklı. Bize verilen plandaki hava kapısının bulunduğu yer 320 kalın damara doğrudan gazın boşalabileceği şekildeyken, bize verilen yeni plandaysa yine 2 tane hava kapısı görünüyor ama o 350’deki kör galerinin önü kapatılmış durumda."
TTK yönetiminin değişmesini istedi
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, TTK’ya bağlı diğer madenlerde de kaza yaşanması ihtimalinin olduğunu dile getirerek, “TTK’da yönetim değişikliği gerekir. Bu yönetim değişikliği gömleğin ilk düğmesi. TTK Genel Müdürü’nün yargı önünde hesap vermesi gerekir” dedi.
AKP, CHP, HDP, İYİ Parti, MHP'nin ortak kararı ile komisyonun çalışma süresinin 1 ay daha uzatılması kararı alındı.
TTK'dan Rıdvan Kapuağızı ise madende süren yangınla ilgili, “4 haftalık bir soğuma sürecinden bahsettik, o soğuma sürecinden sonra ilgili yetkililerle değerlendiririz, karar veririz” dedi.