Enerji piyasasında kritik yönetmelik değişikliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), doğalgaz lisanslarında "Sıvılaştırma" ve "Yüzen Terminal (FSRU)" dönemini resmen başlattı.
Düzenleme, Eylül ayında, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Donald Trump'ı ziyaretinin ardından yapılan LNG anlaşmasına yasal zemin sağlamış oldu.
ABD’li Mercuria ile Eylül 2025'te 20 yıllık, toplam 70 milyar metreküplük LNG anlaşması imzalanmıştı. Ayrıca Avustralyalı Woodside ile de 2030'dan başlayan ek bir anlaşma yapılmıştı.
Artık doğalgazı sıvılaştırıp ihraç etmek isteyenler için 'lisans' zorunluluğu geldi, tesis kurulumlarında ise 'askeri bölge' kriteri belirleyici olacak.
Türkiye'nin enerji üssü olma hedefi doğrultusunda mevzuatta köklü değişikliklere gidildi. EPDK'nın Doğal Gaz Piyasası Lisans Yönetmeliği'nde yaptığı düzenleme yürürlüğe girdi. Bu hamleyle birlikte literatüre; LNG, FSRU, günlük referans fiyatı ve spot boru gazı ithalatı gibi yeni kavramlar eklendi.
YENİ KAVRAMLAR LİTERATÜRE GİRDİ
Yönetmelik değişikliği ile piyasanın işleyişine şu tanımlar resmen dahil edildi:
Doğal gazın sıvılaştırılması
Sıvılaştırma tesisi
Yüzen LNG terminali (FSRU)
Günlük referans fiyatı (GRF)
Spot boru gazı ithalatı
YÖNETMELİKLE NELER DEĞİŞTİ?
Yönetmeliğe "Sıvılaştırma" (Gazı sıvı yapıp gemiye yüklemek), "FSRU" (Yüzen sıvı doğalgaz gemileri/terminalleri) gibi kavramlar eklendi.
Böylece , artık sadece borudan gelen gazı değil, gemilerle gelen, denizde depolanan veya Türkiye'nin sıvılaştırıp satacağı gaz da resmen tanındı ve kuralları konuldu.
TÜRKİYE GAZ İHRAÇ EDEN ÜLKE OLUYOR
Bu düzenlemenin belki de en stratejik kısmı "Sıvılaştırma Tesisi" maddesi.
Türkiye'ye gelen veya Türkiye'de çıkan doğal gazın sıvılaştırılıp gemilerle başka ülkelere satılması için lisans zorunluluğu ve kurallar getirildi. Yani Türkiye artık doğal gaz ihraç eden ülke olabilecek.
DOĞAL GAZDA ANLIK ALIM
Yönetmeliğe "Spot boru gazı ithalatı" kavramı eklendi. Böylece eskiden 10-20 yıllık yapılan doğal gaz sözleşmeleri yerinee spot piyasadan anlık alınabilecek.
BORSA ZORUNLULUĞU
Yapılan düzenleme ile EPDK, ithalatçı firmalara "Gazı gizli kapaklı satma, Organize Toptan Satış Piyasası'nda (bir nevi Doğal Gaz Borsası) teklif vererek sat" diyebilecek.
Gaz fiyatlarının kapalı kapılar ardında değil, borsada arz-talebe göre şeffaf bir şekilde oluşması hedefleniyor.
ÜRETİCİ KENDİ MALINI TAŞIYABİLECEK
TPAO gibi gaz çıkaran şirketlerin, kendi sahaları arasında gazı sıkıştırıp (CNG) taşıması için ekstra "satış lisansı" almasına gerek kalmadı.
ABD İLE YAPILAN ANLAŞMA
EPDK'nin düzenlemesi ABD ile yapılan anlaşmanın yasal zemini hazırlanırken alınan LNG'nin satışının da önü açılmış oldu.
Yapılan anlaşmada, gazın sadece Türkiye'de tüketilmesi şart değil; anlaşmaya "Avrupa ve Kuzey Afrika terminallerine teslimat" seçeneği konulmuştu.
Diğer yandan Türkiye'de yasal zemin bu anlaşmanın gerekleri ile tam örtüşmüyordu.
Mercuria anlaşmasındaki "Gazı Avrupa veya Afrika'ya satabilirsin" maddesinin uygulanabilmesi için, Türkiye'nin gazı tekrar sıvılaştırıp (LNG yapıp) gemiye yükleme yetkisine hukuken sahip olması gerekiyordu. EPDK, bu lisansı tanımlayarak BOTAŞ'ın "Tüccar" gibi davranmasının önünü açtı.
Peki düzenlemeye "FSRU ve Spot İthalat" neden eklendi?
Mercuria bir boru hattı şirketi değil, küresel bir enerji tüccarıdır. Gazı gemilerle (LNG) getirecek. Bu yüzden EPDK, limanlara yanaşacak gemilerin (FSRU) ve spot kurallarını, gaz akışı 2026'da başlamadan önce netleştirmek zorundaydı.