Başlıkta dediğim gibi AKP’nin 20 yıllık iktidarında bir ilkle karşı karşıyayız. 2002’den bu yana yapılan seçimlerin hiçbirinde yüksek enflasyon yoktu. AKP’nin girdiği tüm seçimleri kazanmasının arkasında bu faktörün büyük rol oynadığını söylemek yanlış olmaz.

Şimdi ilk kez yüksek enflasyon ortamında seçime gidecek. Bu hiç alışık oldukları bir durum değil. Cumhurbaşkanı Erdoğan dün, “Milletimiz markette, pazarda alışık olmadığımız derece yüksek fiyatlarla karşılaşmaktadır” diyordu.

Gerçi Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati göreve ilk geldiği günlerde, seçimlerin yapılacağı 2023 Haziranında enflasyonun tek haneye düşeceğini öne sürmüştü ama bunun imkansız olduğunu artık o da görüyordur.

Sözünü güvenilen ciddi araştırma ve yatırım kuruluşları, enflasyonun Mayıs-Haziran’da yüzde 70 civarında zirve yaptıktan sonra yıl sonunda yüzde 50’nin biraz altına gerilemesini bekliyor. (O da baz etkisiyle.)

Ben Rusya-Ukrayna savaşıyla emtia fiyatlarında yaşanan şok artışlar nedeniyle bunun da mümkün olmayacağını, Türkiye’nin üç haneli enflasyona doğru koştuğunu düşünüyorum. Ama bugünkü yazının konusu bu değil. Bugünkü yazının konusu, AKP’nin alışık olmadığı yüksek enflasyonun seçim sonuçlarını nasıl etkileyeceği.

İşte, 1980’den bu yana yapılan seçimlerde enflasyon ve iktidar partisinin oy oranları.

Prof. Ali Akarca’nın bir makalesinden aldığım bu tabloya baktığımızda ne görüyoruz?

1) AKP’nin iktidara geldiği 2002 seçimleri öncesinde yüksek enflasyonun Türkiye’nin olağan hali olduğunu.

2) Enflasyon düşürmeyi başaramayan iktidar partilerinin ciddi oranda oy kaybettiğini. Örneğin 1983 seçimlerinde yüzde 45.14 alan ANAP’ın, enflasyonun yüzde 66’ya çıktığı 1989’da yüzde 21.8’e gerilediğini.

3) AKP’nin ilk döneminde (2001’de Kemal Derviş liderliğinde uygulamaya konan IMF programının etkisiyle) enflasyonun ciddi şekilde düştüğünü. Adeta enflasyonla savaşın kazanıldığı.

4) Bunun da etkisiyle AKP’nin oy oranının uzun süre yüzde 40’ın altına düşmediğini.

5) Ama son yıllarda enflasyonun yeniden hortladığını. AKP’nin şimdi ilk kez yüksek enflasyon ortamında seçime gideceğini.

Enflasyon şu anda yüzde 61.1. Yani yüzde 45 ile iktidara gelen ANAP’ın yüzde 21.8’e düştüğü 1989 rakamına çok yakın. ANAP’ın başına gelen AKP’nin de gelir mi?

Prof. Ali Akarca’nın Türkiye’de 1950’den beri yapılan seçimleri inceleyerek geliştirdiği ekonometrik bir model var. Bu modele göre enflasyondaki her 1 puanlık artış iktidar partisinin oylarından 0.13 puan götürüyor. Enflasyon son seçimde yüzde 17.5’ti, şimdi 60’ın üzerinde. Bu, çok ciddi oranda aşındırıcı bir etki demek.

Elbette seçmenin oy kararını etkileyen tek faktör enflasyon değil, ekonomik ve siyasi başka faktörler de var. Ama enflasyon en önemliler arasında.

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi enflasyonla mücadelede başarılı olamayan partileri iktidardan götürecek kadar önemli.