Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı İnşaat Mühendisleri Odası, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Jeofizik Mühendisleri Odası, Jeoloji Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası Adana şubelerince ‘Kentsel Dönüşüm Paneli’ düzenlendi. Seyhan Belediyesi Kültür Merkezi’nde, İMO Adana Şube Başkanı Nazım Biçer’in moderatörlüğünde gerçekleşen panele İstanbul Kent Hareketleri Üyesi Cihan Uzunçarşılı Baysal ve Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehircilik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asuman Türkün panelist olarak katıldı.

Adana’da ve Türkiye’deki kentsel dönüşüm süreçleri ve ortaya çıkardığı mağduriyetlerin tartışıldığı paneli, kentsel dönüşüm kapsamındaki mahallelerden gelen çok sayıda mahalle sakini ilgiyle takip etti.

HIDIR ÇAK: “ADANA’DA PLANSIZ ŞEHİRLEŞME HAKİM”

Panelde tek belediye başkanı olarak yer alan ve programı sonuna kadar takip eden Seyhan Belediye Başkanı Zeydan Karalar ve TMMOB Adana İKK Sekreteri Hasan Emir Kavi’nin yaptığı konuşmaların ardından İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Yönetim Kurulu Üyesi Hıdır Çak tarafından ‘Adana Nasıl Bir Dönüşüm İçinde’ başlıklı sunum gerçekleştirdi. İMO Adana Şubesi Kentsel Dönüşüm Komisyonu’nun mahallelerde gerçekleştirdiği çalışmaları fotoğraf ve video görüntüleriyle katılımcılara aktaran Çak, “Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi Adana’daki yapı stokunun büyük çoğunluğunun mühendislik hizmeti almadığını görüyoruz. Yeşil alan miktarı yok denecek kadar az. Türkiye’deki 20 milyon yapının 12 milyonu güvenli değil” dedi. Çak, “Adana, ülkemizin en önemli kentlerinden biri ancak plansız şehirleşme hakim. Sağlıksız yapılaşma bir türlü düzeltilemiyor. Yaşam kalitesi düşüyor” şeklinde konuştu. Vatandaşların kentsel dönüşüm konusunda belediyelerden ve yetkililerden bilgi alamamaktan yakındığını ifade eden Çak, 6306 sayılı ve 5393 sayılı kanun ile Adana’da ilan edilen kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarına ilişkin bilgi de verdi.

NAZIM BİÇER: “PORTAKAL BAHÇELERİ KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANI OLAMAZ”

Sunumun ardından ‘Kentsel Dönüşüm Paneli’ne geçildi. Panel Moderatörü, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Başkanı Nazım Biçer, TMMOB’nin efsanevi başkanı Teoman Öztürk’ün dediği gibi bilimi ve tekniği emperyalizmden yana değil halkın yararına kullanmaya devam edeceklerini vurguladı. Vatandaşların her konuda TMMOB’ye bağlı odalara başvurabileceğini dile getiren Biçer, “Türkiye’nin birçok yerinde ve Adana’da uygulanan kentsel dönüşümlerde insan faktörü yok. Kentlerin yıkılıp yeniden yapılanması sadece yüksek katlı bina olarak algılanıyor. Dönüşüm yapılırken insan unsuru göz önüne alınmalı” diye konuştu.

CİHAN UZUNÇARŞILI BAYSAL: “VATANDAŞ TOKİ’DE HAPİS HAYATI YAŞIYOR”

Kent ve konut hakkı üzerine çalışmaları ile bilinen panelistlerden İstanbul Kent Hareketleri Üyesi Cihan Uzunçarşılı Baysal ise konutun insan hakkı olduğunu, bir meta olarak görülemeyeceğini kaydetti. Konutun finans varlığı olmadığına işaret eden Baysal, İstanbul’daki projeler nedeniyle köylerin de yok edildiğini belirtti. Türkiye’de sanayiden vazgeçilerek inşaat ve konut sektörüne yönelinmesi nedeniyle sorunların arttığını söyleyen Baysal, “Kentlerde yoksulun barınma hakkı neredeyse elinden alınıyor. İnsan odaklı yapılaşmalardan rant odaklı yapılaşmalara geçiliyor. Yeşil alanlar ve kent değerleri finansa kurban ediliyor. Türkiye’nin birçok yerindeki kentsel dönüşüm projelerinde olduğu gibi Adana’da gerçekleşecek Belediye Evleri Mahallesi’ndeki kentsel dönüşüm de iyi irdelenmeli. Vatandaşlar da haklarını iyi öğrenmeli” dedi.

TOKİ eliyle yapılan konutlarda kalitesiz malzeme kullanıldığını da savunan Baysal, “Bazı bölgelerdeki TOKİ konutlarında zemin kayması yaşanıyor. Vatandaşlar sosyal donatı alanından yoksun konutlarda adeta hapis hayatı yaşıyor. Kültürel ve sosyal bağlar kopuyor. Konutlar kültürel ve yaşam hakkına saygı gösterilerek yapılmalı. TOKİ’ler maalesef komşuluk ilişkilerini bitiriyor. Kentler artık fabrikanın söküldüğü yerler olarak biliniyor. Alışveriş merkezleri, lüks konut alanları için büyük holdingler fabrikaları söküyor” ifadelerine yer verdi.

PROF. DR. ASUMAN TÜRKÜN: ”DAR GELİRLİ YERİNDEN EDİLİYOR”

Türkiye’nin birçok yerinde kentsel dönüşüm çalışmalarını inceleyen panelist, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehircilik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asuman Türkün de panel öncesi Adana’daki mahalleleri dolaştıklarını anlattı. Kentsel Dönüşüm Paneli’ne gösterilen yoğun ilginin önemine işaret eden Türkün, “Dönüşüm mutlaka gerekiyorsa o yerde yaşayan insanların kim olduğunu bilmek lazım. İnsanların ihtiyaçları, beklentileri, ekonomik durumları irdelenmeli. Her yere aynı modelde dönüşüm yaparsanız, insanların farklılıklarını göz önüne almazsanız başarılı olamazsınız. Nitekim başarısız olunduğunu görüyoruz” dedi.

“İnsanlar yerinde yaşatılamadığı gibi daha kötü koşullara itiliyorsa dünyanın en iyi projesi de yapılsa işe yaramaz” ifadesini kullanan Prof. Dr. Türkün, şunları söyledi: “Türkiye’de modernlik yüksek katlı apartmanlarla özdeşleştiriliyor. Dünyanın her yerinde modernliğin başka alternatifleri var ancak ülkemizde toplumsal yararı ön plana koyan bir yaklaşım yerine kısa vadeli kar etme güdüsüne (ranta) dayanan bir kentsel gelişme modeli hakim. Kentlerde rant potansiyeli olan alanlarda noktasal dönüşümler ortaya çıkıyor. Bu alanlar genellikle üst gelir gruplarına açılıyor. Kent mekanında sınıfsal ayrışmalar artıyor. Toplumun dar gelirli kesimleri yerlerinden ediliyor. Güven kaygılarıyla korunan konut alanları ortaya çıkıyor. Tüm kentlilerin kullanımına açık kamusal alanlar azalıyor ve özelleşiyor. Kentin belleğini oluşturan tarihsel mekanlar yok ediliyor. Kentlerin geleceğini etkileyecek yaşamsal kararlar yine bu kar mantığı içinde veriliyor.”

FORUM

Panelin ardından katılımcılar panelistlere çeşitli sorular yöneltti. Seyhan Belediyesi Kültür Merkezi’nde gerçekleşen panele Adana’da kentsel dönüşüm kapsamına alınan birçok mahallenin muhtarı ile çok sayıda mahalle sakini, TMMOB’ye bağlı odaların Adana Şube Başkanları, Seyhan ve Çukurova Belediye Başkan Yardımcıları, belediye meclis üyeleri ve çok sayıda davetli katıldı. Panelde söz alan mahalle muhtarları, mahalle dernek temsilcileri ve vatandaşlar kentsel dönüşüme dair yeterli ve şeffaf bilgiye ulaşamamaktan yakınırken, Adana milletvekilleri, belediye başkanları, oda temsilcileri ve meclis üyelerinin vatandaş odaklı çalışmalar için zemin hazırlaması gerektiğini vurguladı.