AKP Anayasa’dan ‘Türk’ü çıkarıyor
AKP 'nin seçim bildirgesinden önemli notlar: Anayasa’nın vatandaşlık tanımındaki Türk ifadesi çıkıyor mu?
Başbakan Davutoğlu’nun açıkladığı AKP’nin seçim bildirgesinin satır aralarında çok önemli değişikliklerin sinyalleri var. “Yeni anayasada herhangi bir etnik veya dini kimliğe referans olmayacak” ifadesi, Anayasa’daki vatandaşlık tanımından “Türk” sözcüğünün çıkarılacağı şeklinde yorumlandı. Bildirgede, merkezi idarenin bazı yetkilerinin yerel yönetimlere devri konusunda da önemli taahhütler yer aldı. Görev devrinin “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartında getirilen ilkeler doğrultusunda” yapılacağı belirtildi, bu çerçevede yasal bir zemin oluşturulacağı vaadi yer aldı.
AKP 7 Haziran seçim bildirgesini açıkladı. Bildirgede öne çıkan unsur, 7 Haziran dönemlerinden sonra gelecek, AKP’nin Ahmet Davutoğlu yönetimindeki döneminin “ikinci atılım dönemi” olarak nitelendirilmesi. Davutoğlu’nun “şahsen yazdım” dediği bildirgenin Başkanlık sistemine ilişkin bölümde ise, en çok dikkat çeken cümle, Başkanlık sistemi tartışmalarının “kişiselleştirmeden yapılması” çağrısı oldu.
Seçim bildirgesinin siyasi bölümünde, bildirgenin 1920 tarihli Türkiye’nin ilk Anayasası’nın “referans kabul edildiği” vurgulandı. Bildirgede “katılımcı, çoğulcu, özgürlükçü, demokratik ve sivil bir anayasa” amaçlandığı belirtilerek, yeni Anayasa’da şu unsurların yer alacağı sözü verildi;
1- Yaşam tarzına saygı
2- Eşit vatandaşlık
3- Çoğulcu, eşitlikçi ve katılımcı demokrasi
4- Kolluğa yönelik şikayetlerin üzerine etkin şekilde gidilmesi
5- Siyasi etik kurallarının hayata geçirilmesi
6- Sivil toplum kuruluşlarına yeni düzenleme;
7- Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için ayrı finansal raporlama standartdı
YENİ ANAYASA NASIL OLACAK?
AKP’nin seçim bildirgesinde, amaçlanan yeni Anayasa’nın nasıl olacağına ilişkin partinin bakışı da anlatıldı. Buna göre, yeni Anayasa;
1- Bireysel özgürlüklere dayanacak, insan onurunu temel alacak
2- Vatandaş ve toplum odaklı olacak
3- Vesayet izlerini silecek
4- Daha fazla demokratikleşme sağlayacak
5- Parti kapatmaya uluslararası standart getirecek
ANAYASA’DAKİ “TÜRK” İFADESİ ÇIKIYOR MU
AKP’nin seçim bildirgesinde dikkat çeken bir başka unsur ise, yeni Anayasa’da “Türk” kelimesinin çıkarılacağının işaretini veren bölüm oldu. Bildirgede şöyle denildi;
“Yeni anayasa, milletimizin kültürel ve toplumsal çeşitliliğini tanıyan, herhangi bir etnik veya dini kimliğe referans yapmayan bir vatandaşlık tanımını esas alacaktır.”
SEÇİM VE SİYASİ PARTİLER KANUNU DEĞİŞECEK
Bildirgede, Yeni Anayasa ile birlikte, seçim ve siyasi partiler kanunun da değiştirileceği vaadi şu ifadeyle yer aldı;
“Yeni anayasa, milletimizin kültürel ve toplumsal çeşitliliğini tanıyan, herhangi bir etnik veya dini kimliğe referans yapmayan bir vatandaşlık tanımını esas alacaktır.”
BAŞKANLIK SİSTEMİ, YENİ ANAYASA ÇALIŞMASI KAPSAMINDA
Bildiregede, Başkanlık sisteminin yeni Anayasa çalışmaları çerçevesinde gündeme geleceği ifade edildi. Mevcut sistemin Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın “etkin ve eşgüdümlü” ilişki sağlayacak hukuki dayanaklardan yoksun olduğunun vurgulandığı bildirgede, şöyle denildi;
“AK Parti olarak, mevcut sistemin siyasi tarihimizdeki vesayetçi kurgusunu da göz önünde bulundurarak, Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçilmesinin oluşturduğu bu yeni durumun yol açabileceği muhtemel yönetim sorunlarının başkanlık sistemiyle aşılacağına inanıyoruz”
BAŞKANLIK SİSTEMİ KİŞİLER ÜZERİNDEN TARTIŞILMAMALI
Bildirgede, muhalefet partilerinin Başkanlık sistemini “kişiler üzerinden tartışmayı” tercih ettikleri belirtilerek, “tartışmayı kişiselleştirmeden, siyasal geleneğimizdeki tecrübelerden de yararlanarak, yeni Türkiye vizyonumuza uygun bir sistem arayışını sürdürmek ve çözüm bulmak zorundayız” denildi.
YARGIYA “HESAP VEREBİLİRLİK” İLKESİ
Bildirgede, bağımsız yargı erkinin önemine dikkat çekilerek, yargıda hedef şöyle ifade edildi; “Yargıda etkinlik, hızlılık, hesap verebilirlik, ekonomiklik ve şeffaflığı sağlayacağız”
DİSİPLİN DIŞINDA, ASKERİ YARGIYA SON
Bildirgenin yargı bölümünde ayrıca,”disiplin mahkemeleri dışında askeri yargıya son verileceği” de hedef olarak yer aldı.
TEMYİZ, HUKUKİ DENETİMLE SINIRLANACAK
Bildirgede, Temyiz mahkemelerinin, alt derece mahkemeleri üzerindeki hukukilik denetiminin ötesine taşan etkilerini azaltılacağı vaadedilerek, “temyizi, hukuki denetim ile sınırlandıracağız” ifadesi yer aldı.
YARGIYA “HESAP VEREBİLİRLİK” İLKESİ
Bildirgede, bağımsız yargı erkinin önemine dikkat çekilerek, yargıda hedef şöyle ifade edildi; “Yargıda etkinlik, hızlılık, hesap verebilirlik, ekonomiklik ve şeffaflığı sağlayacağız”
DİSİPLİN DIŞINDA, ASKERİ YARGIYA SON
Bildirgenin yargı bölümünde ayrıca,”disiplin mahkemeleri dışında askeri yargıya son verileceği” de hedef olarak yer aldı.
TEMYİZ, HUKUKİ DENETİMLE SINIRLANACAK
Bildirgede, Temyiz mahkemelerinin, alt derece mahkemeleri üzerindeki hukukilik denetiminin ötesine taşan etkilerini azaltılacağı vaadedilerek, “temyizi, hukuki denetim ile sınırlandıracağız” ifadesi yer aldı.
BİLİRKİŞİLİK, GEÇİM ARACI OLMAYACAK
Bildirgede, Bilirkişilik kurumunu, geçim aracı bir meslek olmaktan çıkarılacak, bilirkişiliğe standarnizasyon getirileceği ifade edildi.
ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU HAKKI GÖZDEN GEÇİRİLECEK
Bildirgede, bireysel başvurunun Anayasa Mahkemesine getirdiği aşırı iş yükü nedeniyle, uygulamanın “gözden geçirileceeği” de yer aldı.
HUKUKİ YARDIM SİGORTASI GELİYOR
Bildirgede, vatandaşların daha kolay adalet hizmeti alabilmesi için Hukuki Yardım (Himaye) Sigortası Sisteminin geliştirileceği vaadedildi.
BAĞIMSIZ KOLLUK DENETİM MEKANİZMASI KURULACAK
Güvenlik alanında, kolluk kuvvetlerinin denetimi için, Bağımsız Kolluk Denetim Mekanizması kurulacağı da bildirgede yer aldı.
SINIRLAR İÇİN, “SINIR KOLLUĞU” GELİYOR
AKP’nin seçim bildirgesinde, sınırların korunmasından sorumlu olacak yeni, profesyonel bir “sınır kolluğu teşkilatı” kurulması da vaadedildi.
ÖZEL GÜVENLİK DEVAM
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kamuda özel güvenliğin kaldırılması gerektiği çıkışına rağmen, özel güvenlik AKP seçim bildirgesinde yer aldı. Bildirgede, “Özel güvenlik personelinin eğitiminin geliştirileceği”, “görev ve yetkilerini gözden geçirileceği” ve “denetimine ağırlık verileceği” yer aldı.
MAHALLİ İDAREYE, AVRUPA ÖZERKLİK ŞARTI İLKELERİ
AKP’nin seçim bildirgesindeki sürprizlerden biri de, Türkiye’nin en tartışmalı konularından biri olan, mahalli idarelerinin yetki ve görevleri konusunda oldu. Türkiye’nin çekince koyduğu, Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, AKP Bildirgesinde yer buldu. Bildirgede, merkezi idareden mahalli idarelere yetki ve görev aktarımının, “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartında getirilen ilkeler doğrultusunda” yapılacağı yer aldı. Bu çerçevede yasal bir zemin oluşturulacağı vaadi yer aldı.
MAHALLİ İDAREYE HİZMET STANDARDI
Bildirgede, mahalli idarelerin hizmetlerine “asgari standart şartı” getirileceği de yer aldı.
MECBURİ HİZMET DEVAM
Doğu ve güneydoğuya yönelik mecburi hizmet uygulamasının, yeni dönemde de devam edeceği, bildirgede yer aldı. Bildirgede, ” Nispeten geri kalmış yörelerimizde yeterli ve nitelikli personel istihdamına yönelik tedbirler geliştireceğiz” denildi.
TÜM VATANDAŞLARA AKILLI KİMLİK
Vatandaşların, e devlet hizmetlerinden yaygın şekilde yararlanması için, akıllı kimlik uygulamasının tüm Türkiye’ye yaygınlaştırılacağı da bildirgede vaadedildi.
PARALEL DEMEDEN, PARALELE ATIF
AKP’nin seçim bildirgesinde, “paralel” demeden, paralel yapıya atıf da yer aldı. Bildirgede, şöyle denildi; “İkinci atılım döneminde, kendisini milli iradenin üzerinde gören her türlü odakla mücadele ederken, toplumsal eğilimlerin demokratik süreçlerle siyasete yansımasını garanti altına alacağız. Katılımcı demokrasinin gereği olan sivil toplum kuruluşlarının yönetime daha aktif katılımını sağlayacağız.
MİLLETVEKİLİ VE BELEDİYE BAŞKAN ADAYLARINA NAKDİ YARDIM SİSTEMİ GELİYOR
AKP seçim bildirgesinde, ilk kez Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde uygulanan “adaylara nakdi yardım” sisteminin, milletvekili ve belediye başkanlığı seçimlerinde getirileceğinin ipuçları verildi. Mevcut sistemde, gerçek ve tüzel kişilerin “siyasi partiye” yardımda bulunmasına olanak sağlıyor. Ancak adaylar için böyle bir yardım mevcut kanunda bulunmuyor. AKP’nin seçim sisteminde ise, yardım sisteminin adaylara da yaygınlaştırılacağının işareti, şu ifadelerle veriliyor;
“Milletvekili ve belediye başkan adaylarına yapılacak nakdi yardımların, kendi adlarına açılmış seçim hesaplarına yatırılmasını ve şeffaflığı sağlayacağız. Adaylara ve siyasi partilere yapılacak ayni ve nakdi yardımlara bazı sınırlamalar getireceğiz.”
SİYASİ PARTİLERE MALİ KAYNAK İLANI ZORUNLULUĞU GELİYOR
Bildirgede yer alan bir başka önemli unsur ise, siyasi partilerin seçimden önce kaynaklarını ilan etme zorunluluğunu getirilmesi. Bildirgede ayrıca, siyasi partilere yapılan bağış miktarının, elektronik ortamda ilan edilmesini ve seçim hesaplarıyla yapılan harcamaların denetiminin yapılmasının, bunun elektronik ortamda açıklanmasının da önünün açılacağı vaadediliyor.
- Halen beş yılda bir olan mal bildiriminin, iki yılda bire indirilmesi de bildirgede yer alan unsurlar arasında.
YÜKSEK MAHKEME BAŞKANLARI TBMM’YE MAL BİLDİRİMİ YAPACAK
Bildirgede, Yüksek Mahkeme Başkan ve üyeleri ile daire başkanlarının, TBMM Başkanlığına mal bildiriminde bulunmasının sağlanacağı da yer aldı.
