Bir asgari ücretli ne kadar çalışırsa ev sahibi olabilir? Belki...
Asgari ücretle geçimini sağlayan vatandaşlar için konut sahibi olmak, her geçen gün zorlaşan ekonomik koşullar altında neredeyse imkansız bir hedefe dönüşüyor. Son yapılan analizler, ücretlerdeki artış hızının barınma maliyetlerindeki yükselişi yakalayamadığını ve özellikle büyükşehirlerde konuta erişimin durma noktasına geldiğini gözler önüne seriyor. Bu tablo, asgari ücretin yaşam maliyetlerini karşılama noktasındaki yetersizliğini bir kez daha tartışmaların odağına yerleştiriyor.
Asgari ücret için net konuştu: Bu kadar olacağını düşünüyorum
TÜRKİYE ORTALAMASINDA 29, İSTANBUL’DA 46 YIL GEREKİYOR
Milyonlarca çalışanı ilgilendiren konut erişim sorunu, TCMB konut fiyat endeksi verileri ışığında yapılan hesaplamalarla somutlaşıyor. Verilere göre, mevcut asgari ücretle çalışan bir kişinin Türkiye ortalamasında 90 metrekarelik bir konut satın alabilmesi için yaklaşık 29 yıl çalışması gerekiyor. Bu süre büyükşehirlerde ulaşılması daha da zor seviyelere ulaşıyor; İstanbul’da ev sahibi olmak için gereken süre 46 yıla, İzmir’de 32 yıla, Ankara’da ise 26 yıla kadar yükseliyor.
SIFIR FAİZ VARSAYIMI BİLE MAKASI KAPATAMIYOR
2026 yılı asgari ücret zammının gündemde olduğu şu günlerde, EKONOMİ tarafından yapılan çalışma, konut ihtiyacının zirve yaptığı bir dönemde erişimin fiilen kilitlendiğini ortaya koyuyor. Söz konusu hesaplama, oldukça iyimser bir senaryoya dayanıyor: Bir işçinin maaşının en fazla yüzde 50’sini kredi taksitine ayırdığı ve konut kredisinde faiz oranının "sıfır" olduğu varsayılıyor. Ancak bu en olumlu şartlarda dahi asgari ücretlinin konuta ulaşmasının mümkün olmadığı görülüyor.
ARTIŞ ORANLARINDA KONUT FİYATLARI MAAŞLARI SOLLADI
2010 yılından günümüze uzanan veriler karşılaştırıldığında, ücretler ile konut fiyatları arasındaki dengenin bozulduğu net bir şekilde görülüyor. Asgari ücret 2010'dan bu yana 577 TL’den 22 bin 104 TL’ye çıkarak 38,3 katlık bir artış kaydetti. Ancak aynı dönemde Türkiye genelindeki konutların metrekare fiyatı 1.024 TL’den 42 bin 548 TL’ye fırlayarak 41 kat arttı. Büyükşehirlerdeki artış ise maaş zamlarını geride bıraktı; metrekare fiyatları İstanbul’da 43 kat, İzmir’de 46 kat, Ankara’da ise 40 kat yükseliş gösterdi.
AYLIK ÖDEME KAPASİTESİ VE VADE UZUNLUĞU
Mevcut durumda 22 bin 104 lira asgari ücret alan bir çalışanın, bankacılık mevzuatına göre aylık ödeyebileceği maksimum taksit tutarı 11 bin 52 lira sınırında kalıyor. Bu ödeme gücüyle 90 metrekarelik bir konuta sahip olabilmek için Türkiye ortalamasında 346 ay taksit ödemek gerekiyor. Bu süre İstanbul özelinde 559 aya, İzmir’de 383 aya, Ankara’da ise 314 aya kadar uzuyor.
2026 ZAM SENARYOSU DA ÇÖZÜM SUNMUYOR
Gelecek yıl için öngörülen maaş artışları da tablonun vahametini değiştirmeye yetmiyor. Asgari ücretin 2026 yılında yüzde 25 artışla 27 bin 500 liraya yükseltilmesi senaryosunda dahi konuta erişim süresindeki kısalma sınırlı kalıyor. Bu varsayıma göre, asgari ücretlinin Türkiye ortalamasında 90 metrekarelik bir ev alabilmesi için 23 yıl çalışması gerekecek. Aynı senaryoda İstanbul’da ev sahibi olma süresi 37,5 yıl, İzmir’de 25,7 yıl, Ankara’da ise 21 yıl olarak hesaplanıyor.
OTOMOBİL ALMAK DA KONUT KADAR ZOR
Alım gücündeki erime sadece barınma ihtiyacıyla sınırlı kalmıyor; ulaşım aracı edinmek de asgari ücretli için uzak bir hedef haline gelmiş durumda. Güncel fiyatı 2 milyon 172 bin lira olan yerli elektrikli otomobilin standart versiyonuna sahip olabilmek için bir asgari ücretlinin yaklaşık 16 yıl boyunca çalışması gerekiyor.
