Türkiye Libya Konferansı'na lider düzeyinde katılmayacak

Libya'da seçim sürecinin teşvik edilmesi amacıyla Fransa'nın ev sahipliğinde düzenlenecek konferansta "siyasi sürece destek ve yabancı paralı askerlerin Libya'dan çıkarılması" konuları gündemde olacak.

Paris Konferansı'nda tarafların üzerinde mutabakat sağlayacağı konuların başında yabancı asker ve savaşçıların Libya'dan çekilmesi. İkinci Berlin Konferansı'nda da aynı konu gündeme gelmiş ancak Türkiye, sonuç bildirgesinin asker çekilme ile ilgili maddesine çekince koymuştu.

Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre, Paris Konferansı, Almanya, İtalya, Fransa, Birleşmiş Milletler ve Libya'nın eş başkanlığında gerçekleştirilecek. Cumhurbaşkanlığı seçimine bir ay kala, Muhammed Menfi'nin yönettiği Başkanlık Konseyi ile Abdülhamid Dibeybe'nin başbakanlığındaki ulusal hükümet arasındaki siyasi gerilimin daha da yükselmesinin ardından konferans Libya'daki seçim sürecine nihai bir "destek" vermeyi amaçlıyor.

Ancak Libya'daki krizin genel hatları düşünüldüğünde, seçim takvimine uyulup uyulmayacağı konusu da hala muallak olmakla birlikte söz konusu seçimin Libya'da gerilimi düşürüp düşürmeyeceği de soru işaretlerinden biri.

Uluslararası toplumun da 24 Aralık seçimlerinin toplum iradesini yansıtmama ihtimalini değerlendirerek Libya'da gerilimin yeniden artmasından çekiniyor.

2011'den bu yana iç karışıklık ve çatışmalara sahne olan Libya, "Süheyrat Anlaşması" olarak da bilinen 2015 tarihli Libya Siyasi Anlaşması kapsamında, 24 Aralık 2021'de cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini gerçekleştirecek.

Hangi ülkeler katılacak?

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe ve Başkanlık Konseyi lideri Muhammed Menfi katılacak. Fransa, konferansa Libya'da barış için oluşturulan Berlin sürecine katılan ülkelerin yanı sıra, Çad, Nijer, Yunanistan, Malta ve Kıbrıs Rum Kesimi'ni de davet etti.

Almanya Babakanı Angela Merkel, İtalya Başbakanı Mario Draghi, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Mısır Devlet Başkanı Abdelfattah El Sisi, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, Kıbrıs Rum Kesimi lideri Nikos Anastasiadis, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov başta olmak üzere 30'a yakın ülke temsilcisi ile BM, AB, Afrika Birliği, Arap Ligi ve G5 Sahra ülkeleri temsilcisi konferansa geliyor. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de sanal yolla konferansa katılacak.

Türkiye, Yunanistan'ın varlığından rahatsız

Konferansta Türkiye'yi, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal temsil edecek. Türkiye, Yunanistan'ın Libya krizine dahil edilmesinden rahatsız. Bu sebeple de Konferansa lider düzeyinde katılım sağlamıyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, G20 zirvesinde bu rahatsızlığını dile getirerek, "Libya ile ilgili Berlin Konferansının bir benzerini Paris'te yapmak istiyor. Bu bir yerde durumdan vazife çıkarmak gibi oluyor. Bizim oraya ısrarla eş başkan olarak gelmemizi istiyor. Dedim ki 'Berlin'de zaten biz bu konferansı yaptık. Kaldı ki buraya bazı davetleriniz var; mesela Yunanistan, mesela İsrail, mesela Kıbrıs Rum kesimi… Bunların katılacağı bir Paris Konferansına biz katılamayız" demişti.

Libya'da son durum

6 Kasım'da yaşanan Libya'da yaşanan Dışişleri Bakanı krizi son dönemlerde artan gerilimi gözler önüne serdi. Libya siyasetinin yükselen ismi Dışişleri Bakanı Necla Menguş'un Başkanlık Konseyi'nden habersiz dış politika kararları aldığı gerekçesiyle, Başbakan Dibeybe'nin Menguş'u savunmasına rağmen görevden alınması krizi derinleştirdi.

Libya hükümeti de, Başkanlık Konseyinin Dışişleri Bakanı Necla Menguş hakkında verdiği uzaklaştırma kararını reddetmişti. Libya Bakanlar Kurulundan yapılan yazılı açıklamada, hükümet üyelerini atama ve görevden alma kararının Başkanlık Konseyinin yetkisinde olmadığına işaret edilirken, Bakan Menguş'tan "görevine aynı şekilde devam etmesi" istenmişti.

Seçimler öncesinde bir kriz de, Senato ve alt Meclis niteliğindeki, Trablus'taki Halit el-Meşri'nin başkanlığındaki Libya Yüksek Devlet Konseyi (HCE) ile Mareşal Haftar'a yakın olarak bilinen Temsilciler Meclisi başkanı (alt meclis) Akila Salih arasında yaşanmaya devam ediyor.

Cezayir, Libya konferansına katılmayacak