Türk bilim insanlarından çığır açan buluş! Kanser sesle tespit edilecek

Ankara Üniversitesi'ndeki (AÜ) bilim insanları, konuşma sesi üzerinden akciğer kanserini erken evrede tespit edebilen yapay zekâ destekli bir uygulama geliştirdi.

AÜ Kök Hücre Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haydar Ankışhan öncülüğünde yürütülen çalışmada, farklı disiplinlerden uzmanların katkısıyla akciğer kanserinin erken teşhisi hedefleniyor. Uygulamanın tanıtımı, AÜ Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesinde yapıldı.

Akciğer kanserinin genellikle ileri evrelerde fark edildiğini ve bu durumun ölüm oranlarını artırdığını belirten Doç. Dr. Ankışhan, çalışmalarının erken teşhis odaklı olduğunu vurguladı. Ankışhan, “Ses yapısını, akciğer anatomisini ve dolaşım sistemlerini dikkate alarak sesin kanser hakkında bilgi verebileceğini düşündük. Yaklaşık 1,5 yıldır yürüttüğümüz çalışmalar sonucunda, birinci evrede yüzde 90’ın üzerinde doğruluk oranına ulaştık.” dedi.

Uygulamanın nasıl çalıştığına ilişkin bilgi veren Ankışhan, doğal ortamda kaydedilen seslerin özel sinyal işleme ve yapay zekâ teknikleriyle analiz edildiğini belirtti.

Elde edilen verilerin ayrıştırılarak anlamlı hâle getirildiğini ve böylece hastalık tespitinin mümkün olduğunu ifade etti.

Çalışmada yer alan AÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Mustafa Yenigün ise, akciğer kanserinde erken teşhisin hayati önemde olduğunu vurguladı. Yenigün, düşük maliyetli ve hastaya zarar vermeyen bir yöntem geliştirmek istediklerini söyledi.

Çalışmanın 50 kanser hastası ve 50 sağlıklı kişiden oluşan bir grupla yürütüldüğünü aktaran Yenigün, “Her bir kişiden iki dakikalık konuşma kayıtları alındı. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda yüzde 90 ila yüzde 92 arasında doğruluk oranına ulaştık.” dedi. Hasta sayısının artırılmasıyla hata payının daha da düşeceğini belirtti.

Uygulamanın ses değişimlerini tespit ettiğini anlatan Yenigün, “Akciğerde oluşan kitleler, hava yollarında değişikliklere yol açıyor. Bu değişiklikler ses frekansı ve rezonansında farklılıklara neden oluyor. Geliştirdiğimiz sistem bu değişimleri algılayarak kanser şüphesi konusunda uyarı veriyor.” ifadelerini kullandı.

Uygulamanın kullanım süreci hakkında da bilgi veren Yenigün, yeterli veri toplandıktan sonra sistemin 2-3 yıl içinde tarama programlarına entegre edilebileceğini, hukuki süreçlerin aşılması hâlinde ise 1-2 yıl içinde kullanılmaya başlanabileceğini kaydetti.