Tarihi kadınlar kazıyor: Tokat’ta eşsiz kazı çalışması

Tokat’taki Komana Pontika Antik Kenti’nde sürdürülen arkeolojik kazılarda bu yıl dört kadın işçi de görev alıyor. Bula ve Gümenek köylerinde yaşayan kadınlar, antik kentin gün yüzüne çıkarılması için bilim insanlarıyla birlikte çalışıyor.

Kazı çalışmalarında bu sezon 30 işçi ve 18 kişilik bilimsel ekip görev yapıyor. Kazının başkanlığını, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burcu Erciyas yürütüyor.

Prof. Dr. Erciyas, kazıların 21. yılına girdiğini belirterek, çalışmaların Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tokat Valiliği ve İl Özel İdaresi’nin desteğiyle sürdüğünü söyledi. Kadın işçilerin katılımından duyduğu memnuniyeti şu sözlerle dile getirdi:

“İşçilerimizden 4’ü kadın. Bu sene kadın işçilerle çalışmaktan dolayı memnunum. Bizlere katıldıkları için gurur duyuyorum. Yıllardır burada bir kadın olarak mücadele veriyorum. Onlarla her ortamda birlikteyiz. Yıllardır tanışıyoruz, farklı alanlarda çalışmalar yaptık, kültür mirası bilincinin artırılması amacıyla farklı eğitimlerde bir araya geldik.”

Kadınların kazıya katılımını, uzun yıllardır yürüttükleri toplumsal farkındalık çalışmalarının bir sonucu olarak değerlendiren Erciyas, şöyle devam etti:

“Bir kadın olarak hem evde hem işte, hayatın her yerinde var olabileceklerini, gerek fiziksel, gerek sosyal olarak kendilerini en iyi şekilde temsil edebileceklerini gösteren bir gelişme. Bu sene davet ettik kendilerini, bize katılmalarını istedik.”

Kazıya katılan kadınlardan biri olan, üç çocuk annesi Elif Demiryürek, Bula köyünde yaşadığını ve bu yıl ilk kez kazı çalışmalarına katıldığını belirtti. Demiryürek duygularını şu sözlerle ifade etti:

“Kazı çalışmalarına ilk defa bu sene katıldım. Tarlada, bağda yaptığımız işlerden farkı yok ama öz güvenimizi destekliyor. Kazı çalışmaları da güzel gidiyor. İnşallah güzel biçimde gün yüzüne çıkarırız. Burcu hocamızın bir kadın olarak bu işin başında olması, bize ayrıca gurur veriyor.”

Antik kaynaklara göre Komana Pontika, Mitridat Krallığı döneminde önemli bir ibadet merkeziydi ve Anadolu tanrısı Ma’ya adanmıştı. Roma İmparatorluğu döneminde özerkliğini koruyan şehir, aynı zamanda büyük bir ticaret merkezi olarak biliniyordu. Düzenlenen festivaller, zengin pazar yerleri ve verimli topraklarıyla Anadolu’nun dört bir yanından ziyaretçi çekiyordu.

Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi, ODTÜ, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tokat Valiliği ve çeşitli araştırma fonlarının desteğiyle 2004 yılında başlatıldı. Gümenek Hamamtepe’de yapılan yüzey araştırmalarının ardından 2009’da kazı çalışmaları başlatıldı. Proje, kentin tam yerini tespit etmeyi ve tarihi dokusunu anlamayı amaçlıyor.