Menopoz, kadınların yumurtalık faaliyetlerinin sona ermesiyle adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi anlamına geliyor. Menopoz döneminde yumurtalıklardaki (overler) folikül miktarı azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır. Zamanla östrojen üretimi kesilir ve yumurtalıklar küçülür. Buna bağlı olarak adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kaybolur. Menopoz sözcüğü Yunanca mens (ay) ve pause (durmak) sözcüklerinden türemiştir. Dünya Sağlık Örgütü, menopozu yumurtalıkların aktivitelerini kaybetmeleri sonucu adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi olarak tanımlamaktadır.

• Bu ortalama olarak 51 yaş civarında gerçekleşiyor.
• Menopoz öncesinde, adetlerin düzensiz hale geldiği döneme perimenopoz deniyor.
• Bu da tahmini olarak 46 yaş civarında başlıyor.
• Menopoz döneminde bazı kadınlar ise daha önce yaşamadıkları duygusal ve fiziksel problemlerle karşılaşıyor.
• Eğer 12 ay boyunca adet görmediyseniz, geriye bakıp menopoz geçirdiğinizi söyleyebilirsiniz.
• Bazı kadınlarda, ya doğal nedenlerden ya da hastalık veya çeşitli tedavilerden dolayı bu süreç daha erken yaşanabilmektedir.

Menopoz dönemi Dünya Sağlık Örgütü'nün sınıflandırmasına göre üç döneme ayrılır:

• Premenopoz: İlk belirtilerin görüldüğü dönemden menopoza kadar geçen süreyi kapsar. Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşlar. Adetler düzensizleşir. Bu süreç birkaç ay ya da yıl sürebilir.
• Menopoz: En son adet kanamasının görülmesidir.
• Postmenopoz: Menopozdan yaşlılık dönemine kadar süren 6-8 yıllık süreyi kapsar. Bir kadının postmenopoz olabilmesi için 12 aydır adet görmüyor olması gereklidir.

Menopoz Çeşitleri Nelerdir?

Menopoz oluşum biçimine göre de sınıflandırılmaktadır:

Doğal Menopoz

Menopozun bilindiği üzere doğal bir akışta gerçekleşmesidir.

Erken Menopoz Nedir?

Dünya genelinde ortalama menopoz yaşı 51’dir. Erken menopoz ise menopozun 45 yaşından önce meydana gelmesi durumudur. Diğer yandan erken menopoz nedenleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Nedeni belirsiz durumlar,
• Otoimmün hastalıklar,
• Radyoterapi,
• Kemoterapi,
• Enfeksiyonlar,
• Çevresel nedenler,
• Kürtaj ve düşükler,
• Sık gebelik,
• Aşırı şişmanlık,
• Hipotiroidizm.

Cerrahi Menopoz

Bazı cerrahi müdahaleler zamanından önce menopoza girmeye sebebiyet verebilmektedir. Adet gören bir kadının yumurtalıkları ameliyat ya da cerrahi bir işlem sonucunda alınırsa, adet kesilir ve menopoz oluşur. Ayrıca radyasyon tedavileri ve kemoterapi gibi kanser tedavileri de menopoza sebep olabilmektedir. Ancak kanser kemoterapileri sırasında görülen yumurtalıkta işlev kaybı geri dönüşümlüdür.

Menopoz Neden Olur?

Menopoz sırasında, başta adet döngüsünü kontrol eden östrojen olmak üzere hormon seviyeleri değişiyor. Kadınlar yaşlandıkça yumurtalıklar daha az yumurta üretiyor, östrojen seviyeleri dalgalanıyor ve daha sonra kademeli olarak azalıyor. Bu da menopoz belirtilerine yol açıyor. Bu süreç tabii ki bir günde gerçekleşmiyor. Östrojen seviyesinin düşmesi birkaç yıl sürebiliyor ve hormon azaldığında düşük seviyede kalıyor, bu da vücutta çeşitli değişikliklere neden oluyor. Yumurtalıklar tamamen yumurta üretmeyi bıraktığında, hamilelik artık mümkün olmuyor, bu noktada da menopoz gerçekleşiyor.

Menopozun Belirtileri Nelerdir?

Menopoz döneminde ve menopoz öncesindeki süreç her kadını farklı şekilde etkileyebiliyor. Östrojen seviyesinin düşmesi beyne, adetlere, cilde, kaslara ve ruh haline etki edebiliyor. Bu süreçte birçok farklı belirti yaşanabiliyor ve hangi belirtinin ne zaman görüleceği kişiden kişiye değişiyor.

En sık görülen belirtiler:

• Ağır veya düzensiz kanamalar
• Sıcak basması ve üşüme
• Gece terlemeleri
• Vajinal kuruluk
• İdrar yolu problemleri
• Cilt kuruluğu,
• Kilo artışı,
• Yavaşlayan metabolizma,
• Memede dolgunluk kaybı,
• Ruh halinde ani değişimler,
• Saç tellerinin incelmesi,
• Uyku problemleri,
• Vajinal kuruluk

Eklem ağrısı ve beyin sisi olarak adlandırılan hafıza problemleri ve odaklanma zorluğu da sıkça bahsedilen diğer belirtiler arasında. Kadınların yaklaşık yüzde 75'inde bir ya da birkaç belirti görülüyor. Menopoza giren kadınların dörtte biri ise şiddetli belirtiler gördüklerini söylüyor. Bu belirtilerin süresi 7 yıla kadar uzayabiliyor.