Kontrol edilemeyen çalma isteği: Kleptomaninin ardında ne var?
Nadir görülen ama ciddi bir ruh sağlığı bozukluğudur ve tedavi edilmediği takdirde hem bunu yaşayan kişi hem de çevresindeki insanlar için çok fazla duygusal acıya neden olabilir. Duygusal veya davranışsal özdenetim sorunlarıyla karakterizedir.
Kleptomani hastası olan birçok kişi ruhsal sağlık tedavisi aramaktan korkuyor/utanıyor. Kleptomaninin kesin bir tedavisi olmamakla birlikte ilaç tedavisi veya konuşma terapisi (psikoterapi) kompulsif çalma döngüsünün sona erdirilmesine yardımcı olabilir.
KLEPTOMANİNİN BELİRTİLERİ ŞUNLARI İÇEREBİLİR:
▪ İhtiyacınız olmayan şeyleri çalmaya yönelik güçlü dürtülere karşı koyamama
▪ Çalmaya yol açan artan gerginlik veya kaygı hissi
▪ Hırsızlık sırasında haz ve rahatlama duyguları
▪ Çaldıktan sonra korkunç suçluluk, pişmanlık, kendinden nefret etme, utanç veya korku duyguları
▪ Dürtülerin geri dönmesi ve kleptomani döngüsünün tekrarlaması
KLEPTOMANİ HASTALIĞI OLAN KİŞİLERDE GENELLİKLE ŞU ÖZELLİKLER GÖRÜLÜR:
▪ Tipik dükkan hırsızlarından farklı olarak, kleptomani hastalığı olan kişiler kişisel çıkar sağlamak, cesaret, intikam veya isyan nedeniyle zorlamayla çalmazlar. Sadece arzuları o kadar güçlüdür ki, buna karşı koyamazlar.
Mayo Clinic, kleptomani ataklarının genellikle kendiliğinden, çoğunlukla planlama yapılmadan ve başka bir kişiden yardım veya iş birliği alınmadan ortaya çıktığını yazıyor.
▪ Kleptomani hastası olan kişilerin çoğu, dükkânlar ve süpermarketler gibi halka açık yerlerde hırsızlık yapar. Bazıları örneğin bir partide arkadaşlarından veya tanıdıklarından çalabilir.
▪ Çoğunlukla çalınan eşyaların kleptomani hastası için hiçbir değeri yoktur ve kişi bu ürünleri satın alabilecek maddi olanaklara sahiptir.
▪ Çalınan eşyalar genellikle saklanır ve asla kullanılmaz. Eşyalar bağışlanabilir, aileye veya arkadaşlara verilebilir, hatta çaldıklara yere gizlice geri gönderilebilir.
▪ Çalma isteği gelip gidebilir veya zaman içinde daha yoğun veya daha az yoğunlukta ortaya çıkabilir.
NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİSİNİZ?
Hırsızlığı durduramıyorsanız tıbbi yardım alın. Kleptomani hastası olan birçok kişi tutuklanmaktan veya hapse girmekten korktuğu için tedavi görmek istemez. Ruh sağlığı uzmanları hırsızlık olaylarını genellikle yetkililere bildirmezler.
EĞER BİR AKRABANIZDA KLEPTOMANİ VARSA
Yakın bir arkadaşınızın veya aile üyenizin kleptomani hastası olduğundan şüpheleniyorsanız, endişelerinizi nazikçe onlarla paylaşın. Kleptomaninin bir karakter kusuru değil, bir ruh sağlığı sorunu olduğunu unutmayın, bu yüzden onları suçlamayın veya itham etmeyin.
NEDENLER
Kleptomaninin nedeni bilinmemektedir. Bazı teoriler kleptomaninin kökeninde beyindeki değişikliklerin yattığını ileri sürmektedir. Bu olası nedenleri daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır ancak kleptomani şunlarla bağlantılı olabilir:
▪ Serotonin adı verilen doğal bir beyin kimyasalıyla (nörotransmitter) ilgili sorunlar. Serotonin ruh halini ve duyguları düzenlemeye yardımcı olur, diyor uzmanlar.
▪ Bağımlılık bozuklukları. Çalma eylemi dopamin (başka bir nörotransmitter) salınımını tetikleyebilir. Dopamin haz verici hislere sebep olur ve bazı insanlar bu ödüllendirici hissi tekrar tekrar ararlar.
▪Beynin opioid sistemi. Motivasyon beynin opioid sistemi tarafından düzenlenir. Bu sistemdeki dengesizlik, dürtülere karşı koymayı daha da zorlaştırabilir.
