İş hayatında mobbinge uğradığınızı nasıl anlarsınız? Mobbingi nasıl ispatlarsınız? Mobbinge uğrayanlar nereye başvurmalı?
Mobbing kelimesi yeni yeni hayatımıza girmeye başlayan bir kelime. Ancak yıllardır iş dünyasında eksik olmayan bir durum aslında. Genel olarak iş hayatında yaşanan baskıları mobbing olarak tanımlayabiliriz. Anlaşmazlık ve çatışmaların devam etmesi, hatta çatışmanın şiddetlenmesi ve ardından çalışanın işten ayrılmasıyla devam eden süreci mobbing ile anlatabiliriz.
İlk ortaya çıkışı 1984 yılı
1984 yılında ilk kez Prof. Heinz Leymann tarafından İsveç’te “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” konulu bir rapor kapsamında mobbing kavramına rastlandı. İş yerlerinde veya topluluklarda belirli bir kişiyi hedef alıp, çalışmalarını sistemli şekilde engelleyen, huzursuz eden ve hatta yıldıran, gözden düşüren ya da dışlayarak devam eden yöntemler mobbing olarak ifade edilebilir.
Farklı kişiliklerde etkisi yıkıcı olabiliyor
Ruhsal ve fiziksel psikolojiyi olumsuz yönde etkileyen mobbing, her geçen gün çalışan hayatında yaygınlaşıyor. Mobbing uygulamalarının beklenmedik kötü sonuçları da ortaya çıkıyor. Nevrotik (çatışmacı) kişilik yapısına sahip olan ya da sessiz bireyler diğerlerine göre daha fazla mobbinge maruz kalıyor.
İş ortamlarındaki yaratıcı ve başarılı kişiler de çoğunlukla mobbing ile karşılaşıyor. Birçok mobbing çeşidinden bahsetmek mümkün.
Mobbing çeşitleri neler?
Mobbing eylemlerinin hepsi kötü niyetli. Ayrıca insanları mağdur eden bu mobbinglerin ortak noktaları da var. Mobbinglerin çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
- Sürekli suçlama ve eleştiride bulunmak
- Motivasyonu düşürmeye çalışmak
- Uygunsuz şakalar yapmak
- Sözlü ya da yazılı tehdit etmek
- Statüsünü küçümsemek
- Çalışanın görevlerini yerine getirmesini zorlaştırmak
- Bir çalışan hakkında dedikodu yaymak
- Çalışanın işten ayrılmasını sağlamaya çalışmak
- Konuşurken sözünü kesmek
- Ofis içerisinde yerini ayırmak
- Yok saymak
- Lakap takmak
- Görmezden gelmek
- Kaba ve kötü sözlerle rencide etmek
Tüm bu mobbing çeşitleri, kişinin çalışma motivasyonunu düşürmesinin yanı sıra çalışanların ruhsal ve fiziksel psikolojilerini de kötü bir duruma getirir.
Mobbing’in etkileri neler?
Mobbinge maruz kalan kişilerin mesleki bütünlük ve benlik duygusu zedelenir. Ayrıca toplumdan soyutlanmasına ve güven duygusunu yitirmesine neden olur.
Huzursuzluk, korku, endişe ve utanç gibi duyguları da yoğun şekilde tetikleyen mobbing, paranoya ve kafa karışıklığına da neden olur. Ayrıca fiziksel sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına da yol açar.
Mobbing nasıl ispatlanır?
Mobbinge uğradığını düşünen kişi öncelikle kendisine uygulanan davranışlarla ilgili açık deliller toplamalı. Şahitler, maaş kesintisi varsa bordrolar, kamera kayıtları, e-mailler, kullanılan ilaç faturaları ve verilen işlerle ilgili belge ve örnekler mobbingi ispatlamak için delil hükmü taşıyabilir.
Mobbinge uğrayan kişi, gerekli delilleri topladıktan sonra konu ile ilgili mercilere şikayet başvurusunda bulunmalıdır.
Mobbinge maruz kalan kişi nereye başvurmalı?
Mobbinge uğrayanlar, mobbingi ispatlayacak gerekli delilleri topladıktan sonra ilgili mercilere şikayet başvurusunda bulunabilir.
Mobbinge maruz kalan kişiler başta ALO 170 Hattı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olmak üzere; TBMM, Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER), Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu’na başvuruda bulunabilir.
