Depremin büyüklüğü nedir? Nasıl Ölçülür? Kurumlar neden farklı veriler paylaşıyor?
İzmir'in Ege Denizi açıklarında meydana gelen depremin büyüklüğü ile ilgili birçok tartışma yaşandı. Yaşanan depremin büyüklüğünü Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) 6,6 Kandilli Rasathanesi ise 6,9 olarak açıkladı.
İki ölçümün farklı değerler vermesi beraberinde tartışmaları da getirdi. Aslında bu durum her iki kurumun depremin büyüklüğünü ölçerken farklı yöntemleri kullanıyor olmalarından kaynaklı.
Kandilli Rasathanesi farklı yöntemlerin kullanılma nedenini, "Belirli bir yöntem belirli bir büyüklük aralığında ve belirli bir uzaklıktaki depremler için geçerliyken, daha büyük veya daha uzak depremler için daha farklı yöntemler kullanmak gerekir. Hatta bu farklı yöntemleri ayni depreme uyguladığı takdirde, farklı değerler elde etme olasılığı da vardır. Ancak en güvenli olanı, o büyüklük ve uzaklık için en uygun olan yöntemin verdiği sonuçtur" olarak açıklıyor.
Kandilli'nin 6,9 olarak gösterdiği Richter ölçeği olarak da bilinen yerel büyüklüğü (ML) gösteren veri. AFAD ise büyüklük göstergesi olarak moment büyüklüğünü (Mw) veriyor.
Peki kullanılan bu iki yöntem nedir?
Yerel (Lokal)
Richter ölçeği olarak bilinen yöntem. Ses dalgaları ölçülerek, depremin büyüklüğü tespit ediliyor ancak şiddetli depremlerin ölçülmesi yapılamıyor.
Moment Büyüklüğü (Mw)
Kandilli Rasathanesi bu yöntemin diğerlerine göre en güvenilir yöntem olduğunu belirtiyor. Ayrıca bir deprem için moment büyüklüğü hesaplanabilmişse diğer büyüklük türlerine gerek kalmadığı düşünülüyor.
Depremin büyüklüğü nasıl ölçülür?
Kandilli Rasathanesi depremin büyüklüğünü şu örnek üzerinden tanımlıyor; ''Birisinin bir havuza taş attığını, ancak bizim taşın büyüklüğünü bilmediğimizi kabul edelim. Taşın havuza düşerken çıkardığı sesi dinleyerek veya havuzda oluşan dalgalanmaların boyutuna bakarak taşın küçük mü, yoksa büyük bir taş mı olduğunu tahmin edebiliriz. Depremin büyüklüğünü kestirmek de tamamen buna benzer bir süreçtir. Deprem de, yerkabuğu içerisinde havuzdaki suya benzer şekilde dalgalanmalar oluşturur.
Yerkabuğunda oluşan dalgalanmalar da sismometre adı verilen aletlerle ölçülüyor.
