Dr. Mathew Stewart liderliğindeki arkeologlar, Harrat Khaybar volkanik alanında bulunan bir lav tünelinde, o dönemdeki insanların yaşam tarzı ve kültürüne dair önemli ipuçları sunan eserler buldular.
1.5 kilometre uzunluğundaki bu dev lav tüneli, adeta bir zaman tüneline girmiş gibi hissettiriyor. Tünelin bazı kısımlarında tavan yüksekliğinin 12 metreye, genişliğin ise 45 metreye kadar ulaştığı belirtiliyor. Geçmiş yıllarda da bölgede hayvan kemikleri bulunmuştu, ancak bu yeni keşif, tünelin sadece bir hayvan barınağı değil, aynı zamanda insan yerleşimi için de kullanıldığını gösteriyor.
Uzmanlar, tünelin duvarlarında sığır, koyun, keçi ve köpek gibi hayvanların resimlerinin de yer aldığını tespit etti. Bu resimler, o dönemdeki insanların avlanma ve beslenme şekli hakkında önemli bilgiler veriyor. Ayrıca, tünelin bir kısmında ritüellerde kullanıldığı düşünülen bir alan da keşfedildi. Bu alanda yapılan kazılar, hayvanların kurban edildiği ve özel törenler düzenlendiği fikrini güçlendiriyor.
Tünelin en dikkat çekici bulgularından biri de obsidiyen ve bazalttan yapılmış eserler. Bu eserler, o dönemdeki insanların alet yapım becerilerini ve sanatsal yeteneklerini gösteriyor. Radyokarbon tarihlemesi yöntemiyle yapılan incelemeler, insanların bu tüneli en az 7 bin yıl hatta 10 bin yıl öncesine kadar yaşamış olabileceğini ortaya koyuyor.
Uzmanlar, lav tünelinin kalıcı bir yerleşim yeri olarak hizmet vermediğini, ancak hayvancılık rotaları üzerinde yer alan bir durak noktası olduğunu düşünüyor. Bu bölge, çobanlar ve hayvanları için gölge ve suya erişim sağlayan önemli bir alanmış gibi görünüyor.