"Verilen destek değil, emekçinin kendi kesesinden borç"
Ayşegül KASAP - Halk TV
Dünyayı etkisi altına alan ve Türkiye’de de giderek yayılan koronavirüs salgını emekçiyi ciddi etkiliyor. Kısa çalışma ödeneği alan emekçiler, şimdi de işsizlik ödemesi hakkını kaybetmekle karşıya.
Halk TV’ye konuşan Ekonomi Politikaları Uzmanı Dr. Aziz Murat Hatipağaoğlu, emekçilerin kısa çalışma ödeneğinde asıl alması gereken ücreti alamadığına dikkat çekerek, “İşletmeler, maaşı tamamlamıyor, sadece kısa çalışma ödeneğin ne alıyorlarsa onlar ödeniyor.” dedi.
“Destekler işsizlik fonundan”
Hatipağaoğlu bazı işletmelerin, çalışanların daha az ücret almaları için baskı uyguladığını da söyledi ve ekledi: “Bu dönemde işten çıkarmak yasaklandı ama bu yasaklamanın getirdiği diğer konular maalesef çalışanlar üzerine. Çalışanların durumu şu; borç yiyen kesesinden yiyor. Bütün bu elde edilen imkanlar verilen destekler çalışanların işsizlik fonundaki alacaklarından düşüyor. Dolaysıyla gelecekte böyle bir işsizlik durumu ile karşı karşıya kalınırsa denecek ki çalışanlara; ‘sen zaten kısa çalışma ödeneğini veya zorunlu izin döneminde bu haklarından kullandın.’ Bu noktada çalışan işte kalabilmek istiyor. Çünkü ilerde işsiz kalırsa da bu sefer alacağı haklarında vazgeçmiş gibi bir durumla karşı karşıya”
Formülü önerdi
Hatipağaoğlu’nun dikkat çektiği önemli problemlerden biri ise kayıt dışı istihdam. Türkiye’de her 10 kişiden 4’ü kayıt dışı çalışıyor diyor ve ekliyor: “Verilere baktığımızda, kayıt dışı istihdamın tarımda %83, inşaatta %35,8, sanayide %20 ve hizmetlerde de yüzde 21 düzeyinde olduğu görülüyor. Genel olarak baktığımızda ise ülkemizdeki kayıt dışı istihdam oranı yüzde 34 düzeyinde, yani çalışanların 1/3’ünden fazlası kayıt dışı çalışıyor ve salgın döneminde alınan önemlerden yararlanamıyor.” Hatipağaoğlu, kayıt dışı çalışanlarında göz önüne alınarak yapılan destekler için şu formülü sunuyor; “Devlet kayıt dışı istihdamı da düşünerek hane halkı bazında doğrudan gelir ödeme sistemine geçmesi lazım.“
Esnaflar için durum sürdürülemez boyutta
Hatipağaoğlu dikkat çektiği bir diğer kesim ise esnaflar..
“Esnaflar için durum sürdürülemez boyutta” diyor ve devam ediyor: “Eğer devlet belli bir miktarda yardım yapmanın yanında ilave desteklerle, yani bazı harcamaların ödenmesini erteleyerek ya da tamamen sübvanse yapılmasını sağlayarak dolaylı yollarla insanlar rahatlatılabilir.
