Perşembe günü Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’da Sudan Halk Kurtuluş Hareketi (SPLM-N) lideri Abdelaziz al-Hilu ile bir araya gelen Sudan Başbakanı Abdalla Hamdok, laiklik ilkesini benimseyen bildireye imza attı. Belgede, Sudan’ın tüm vatandaşlarının haklarının güvence altına alındığı demokratik bir ülke hâline gelmesi ve halkın kendi kaderini tayin hakkına saygı göstermesi için anayasanın din ve devlet ayrılığı ilkesine dayanması gerektiği belirtildi.

Anlaşma, hükümetin, devrik diktatör Ömer el Beşir yönetiminde başlayan iç savaşa son vermek için isyancı güçlerle bir barış anlaşması başlatmasından kısa bir süre sonra geldi. Ülkenin sınır eyaletlerinde Sudanlı askerlerle savaşan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey'deki iki fraksiyondan daha büyük olanı, seküler bir sistem sağlamayan herhangi bir anlaşmayı imzalamayı reddetmişti.

Geçmişten bugüne Sudan’da neler yaşandı?

Sudan'da on yıllardır devam eden iç karışıklıklar sonucu çok sayıda iç savaş yaşanmıştı. Hartum'un batısında bulunan Darfur'da yaşanan savaşlar devam ederken; Güney Sudan'da da etnik çatışmalar henüz sonlanmış değil.

Sudan'da 1955 yılında başlayan iç savaşlar dönemi hâlen sonlanmış değil. Ülkenin kuzeyinde bulunan Müslüman hükûmet ile güneyde yer alan kabilelerin arasında iki büyük iç savaş yaşandı. İlk iç savaş 1955 yılında başlarken, 1972 yılına dek sürdü. Bu iç savaşın yaralı daha sarılamamışken, 1983 yılında ikinci iç savaş patlak verdi ve tam 22 yıl sürdü. 2005 yılında savaş sona erdiğinde 1955-2005 arasında yaşanan savaşlarda 2,5 milyon insan yaşamını yitirmiş ve milyonlarca kişi de yerinden edilmişti.

2011 yılında ülkede bağımsızlık referandumu gerçekleşti ve buradan çıkan sonuçla ülke resmen Güney Sudan ve Sudan olmak üzere ikiye bölündü. Ancak bu bölünme sorunları çözmek şöyle dursun, yeni sorunlara yol açtı. Bölünme sonrası Güney Kurdufan ve Mavi Nil sorunları ortaya çıkarken, Güney Sudan'da bulunan silahlı gruplar Sudan hükûmetinin barış anlaşmasındaki hükümleri yerine getirmediği gerekçesiyle yeniden mücadeleye başladı.

Hartum'un batısında bulunan Darfur bölgesinde ayaklanan gruplar 2011 yılında Sudan Devrimci Cephesi ismiyle birleşti. Grup Güney Kurdufan'da bazı şehirleri ele geçirdi. Bunun üzerine Sudan ordusunun sert saldırıları ile yaşanan yoğun çatışmalardan 2 milyon kişi etkilendi.