CHP'li Gürer'den Bakan Kirişci'ye 'kuzu ihalesi' sorusu
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TİGEM işletmelerinden Gözlü Tarım İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün 9 bin 750 kuzunun satışıyla ilgili 3 kez ihale iptal etmesini TBMM gündemine taşıdı. Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci'nin yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi veren Gürer, şunları ifade etti:
"2021 yılında TİGEM işletmelerinden Gözlü Tarım İşletmesi Genel Müdürlüğü toplam 9 bin 750 baş reforme kuzuyu Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Alım-Satım İhale Yönetmeliği kapsamında ihale yoluyla satmak için Genel Müdürlükten yetki istemiştir. Genel Müdürlük işletme tarafından belirlenen muhammen bedelin 23 liradan 25 liraya yükseltilmesi koşulu ile işletmeye ihale yetkisi vermiştir. Muhammen bedelin belirlenmesi sürecinde Et ve Süt Kurumu, Ulusal Kırmızı Et Konseyi, küçükbaş hayvancılığın yoğun olduğu 3 ilin ticaret borsası ve hayvan ticareti yapan kişilerden fiyat alınmış, piyasa fiyatı 24 lira 72 kuruş olarak tespit edilmiştir.
Birinci ihale öncesinde işletme tarafından belirlenen 25 lira muhammen bedel genel müdürlük tarafından 25 liraya yükseltilmesine rağmen birinci ihalede oluşan 25 lira 10 kuruş ve üçüncü ihalede oluşan 25 lira 24 kuruş teklif fiyatının işletme ihale komisyonu tarafından düşük görülmesi ve ihalenin iptali yönünde karar alınması ile ikinci ihalede genel müdürlüğün kendi belirlediği 25 lira muhammen bedelin üzerinde oluşan 25, 585 lira teklif fiyatlarını düşük görerek ihaleyi iptal etmesi önemli bir çelişkidir. Diğer taraftan muhammen bedelin üzerinde oluşan teklif fiyatların düşük kalması gerekçe gösterilerek ihaleler iptal edilirken muhammen bedelin dört ihalede de 25 lira belirlenmesi diğer bir çelişkiyi ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak ihalelerde asgari satış bedeli olarak da ifade edilebilecek muhammen bedel üzerinde teklif fiyatlar oluşmasına rağmen ihalelerin somut gerekçelere dayanmaksızın iptal edilmesi nedeniyle; kurum, hayvanların bakım ve beslenmesi, kesime gönderilmesi için ilave maliyetlere katlanmak zorunda kalmış, küçükbaş ölümleri nedeni ile zarar oluşmuş, kombina kesim fiyatlarının düşük olması nedeni ile gelir kayıpları yaşanmıştır. Söz konusu süreçte birinci ihaleye göre oluşan gelir kaydı ve zarar toplam 3 milyon 176 bin 710 lira; ikinci ihaleye göre 3 milyon 227 bin 831 liradır."
Gürer, Bakan Kirişci’ye şu soruları yöneltti:
-Gözlü Tarım İşletmesi Müdürlüğü belirlenen muhammen bedelin üstü teklifler gelmesine rağmen ihaleyi neden sonuçlandırmamıştır?
-2022 yılında hayvan satımı için ihale yapan ve ihalelerde muhammen bedelin üstünde teklif verilmesine karşın sonuçlandırılmayan ihale olmuş mudur, olmuşsa bu ihalelerin muhammen bedeli ve verilen en yüksek teklif değerleri nelerdir?
Gürer, ayrıca konuya ilişkin yaptığı açıklamada şöyle konuştu:
"TİGEM 400 tarım işletmesinde 9 bin 750 kuzuyu ihaleyle satışa çıkardı. Belirlenen muhammen bedelin üstünde teklifler gelmesine rağmen üç kez ihalenin iptal edildiği, kurumun bu nedenle milyonlarca lira zarar uğratıldığı Sayıştay raporlarında yer alıyor. Muhammen bedelin belirlenmesi sürecinde Et ve Süt Kurumu, Ulusal Kırmızı Et Konseyi, küçükbaş hayvancılığın yoğun olduğu üç ilin Ticaret Borsası ve hayvan ticareti yapan kişilerden fiyat alınmış, piyasa fiyatı 24 lira 72 kuruş olarak tespit edilmiş. Kuzu satışı ile ilgili gerçekleştirilen üç ihalede de muhammen bedel olarak 25 liranın üzerinde teklifler yapılmış ama buna rağmen bu işlem gerçekleştirilmemiş. Muhammen bedel üzerinden teklif fiyatları oluşturulmasına rağmen ihalelerin somut gerekçelere dayanması iptal edildiği, sorunun hayvanların bakım ve beslenmesi ve kesime gönderilmesi için ilave maliyetlere katlanmak zorunda kaldığı, küçükbaş ölümleri nedeniyle zarar oluştuğu, kombina kesim fiyatlarının düşük olması nedeniyle gelir kayıplarının yaşandığı, söz konusu süreçte birinci ihaleye göre oluşan gelir kaybı ve zararın toplam 3 milyon 176 bin lira, ikinci ihaleye göre ise 3 milyon 227 bin lira zarar oluştuğu ortaya çıkmıştır.
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü gerek hububat gerek hayvancılık gibi alanlarda ülkemizde çiftçinin, besicinin yanında durması, ürettiği ürünlerin de piyasada ve pazarda oluşan değerlere göre kuruma da katkı sağlaması amacıyla faaliyette. Buna rağmen ortaya çıkan durum, kurumun zararı olarak sonuçlanmış. 9 bin 750 baş kuzuyu normal koşullarda ihale etse kurum para kazanacakken zarar ettirilmiştir. Bu üç ihalenin neden iptal edildiği kamuoyuna açıklanmalıdır."
