Soğuk algınlığı ve gribin kış aylarında daha çok yaşandığı biliniyor, bunun nedeni ise bilimsel bir tartışma konusu. Hepimiz annemizden babamızdan "Evladım üşütüp hasta olursun" sözünü duymuşuzdur. "Hastalığı virüsler, bakteriler yapar, soğuk neden hasta yapsın" ise bu anne tavsiyesine verdiğimiz genel bir cevap. Araştırmacılar bu muammayı çözdüklerini iddia ediyor. Bilim insanlarının araştırması, "Kış hastalıklarının sadece insanların kapalı mekanlarda sıkışıp kalması nedeniyle daha yaygın olduğu" teorisine meydan okuyor.
Daily Mail'deki habere göre, Boston Massachusetts'teki Mass Eye and Ear Hospital'ın (göz, kulak, burun ve boğaz hastanesi) doktorları ve Northeastern Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından yapılan bir araştırmanın bulguları ilginç.
Mass Eye and Ear'dan çalışmanın yazarı Dr. Benjamin Bleier, "Soğuk aylarda viral enfektivitede bu kadar belirgin bir artış olmasının hiçbir zaman ikna edici bir nedeni olmamıştı" diyor.
Geleneksel olarak, soğuk algınlığı ve grip mevsiminin daha soğuk aylarda gerçekleştiği düşünülüyor çünkü insanlar havadaki virüslerin daha kolay yayılabileceği kapalı alanlarda daha fazla kalıyor.
Ancak son araştırma her yıl gördüğümüz üst solunum yolu viral enfeksiyonlarındaki mevsimsel değişimin biyolojik bir kök nedenine işaret ediyor.
Keselerdeki savaşçılar
Dr. Bleier ve meslektaşları daha önce, bakteriler burun yoluyla solunduğunda tetiklenen doğuştan gelen bir bağışıklık tepkisini ortaya çıkarmışlardı. Burnun ön tarafındaki hücreler bakterileri tespit eder ve daha sonra bakterilere saldırmak için milyarlarca küçük sıvı dolu keseyi mukusa bırakır.
Dr. Bleier, "Bu, bir eşek arısı yuvasını tekmelediğinizde tüm eşek arılarının dışarı çıkıp saldırmasına benziyor" dedi.
'Antibiyotik kadar güçlü'
Keseler ayrıca koruyucu antibakteriyel proteinleri mukus yoluyla burnun önünden arkasına doğru hava yolu boyunca taşıyor ve bu da diğer hücreleri vücuda çok fazla girmeden önce bakterilere karşı koruyor. Burundaki bu hücreler virüsün girmesinden sonraki beş dakika içinde iki katına çıkıyor.
Sinüs cerrahı ve araştırmanın başyazarı Dr. Benjamin Bleier, New Scientist'e verdiği demeçte bu antibakteriyel hücreler hakkında şunları söyledi: "Bakterileri öldürmede bir antibiyotik kadar güçlüler."
Yeni çalışmada araştırmacılar, bu bağışıklık tepkisinin burun yoluyla solunan ve sinüzit, farenjit ve soğuk algınlığına neden olan virüsler tarafından da tetiklenip tetiklenmediğini görmek istedi.
Araştırmacılar ayrıca, kışın soğuk algınlığına neden özellikle duyarlı hale geldiğimizi açıklamak amacıyla hava sıcaklığının antiviral bağışıklık tepkisini azaltıp azaltmadığını araştırdı.
Dört derecede deney yaptılar
Oda sıcaklığındaki sağlıklı insanlar 15 dakika boyunca 4 derece sıcaklığa maruz bırakıldı, böylece burun içindeki sıcaklık da 5 dereceye düştü. Araştırmacılar bu sıcaklık düşüşünün bağışıklık tepkisini de düşürdüğünü tespit ettiler.
Burun hücreleri tarafından salgılanan ve virüse saldıran hücrelerin de soğukta yüzde 42 oranında azaldığı görüldü, antiviral proteinler de bozuldu.
Harvard Tıp Fakültesi'nden Dr. Di Huang, "Bulgular üst solunum yolu enfeksiyonlarındaki mevsimsel artışa açıklama getiriyor" dedi.
The Journal of Allergy and Clinical Immunology dergisinde yayınlanan araştırma, vücudun kendi savunma mekanizmasından yararlanarak tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yol açabilir.
Örneğin, burundaki "saldırgan hücrelerin" sayısını arttıran bir burun spreyi tasarlanabilir ve bu da Covid-19'dan soğuk algınlığına kadar çeşitli patojenlerle savaşmaya yardımcı olabilir.
Araştırmacılar bulguları gelecekte Covid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsü de dahil olmak üzere diğer hastalıklarla da tekrarlamayı umuyor.