“Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” üzerindeki görüşmeler; TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda başladı. Teklifteki, “hayvanlarla cinsel ilişkide bulunma” ibaresi tartışma yarattı.
CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, “Bunlar zihinsel değişikliğin olmadığını ortaya koyuyor” derken, CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, “Ne demek cinsel ilişki? Hayvanların rızası mı var? ‘Tecavüz’ denilmesi gerekir” dedi.
AKP tarafından hazırlanan ve TBMM Başkanlığı’na 117 milletvekillinin imzasıyla sunulan “Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” görüşmeleri, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda başladı.
Komisyon Başkanı AKP Kars Milletvekili Yunus Kılıç; Hayvanların Haklarının Korunması ile Hayvanlara Eziyet ve Kötü Muamelenin Önlenmesi için Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu’nun 2019 yılında hazırlanan ve Genel Kurul’da kabul edilen raporunu anımsattı.
Kılıç, “Bu rapordan yararlanıldı. Toplumsal duyarlılıklarının tamamını karşılayacak mı? Bizce büyük kısmının karşılayacak. Sivil toplum kuruluşlarının ve toplumun genel kanaatini yansıtacak bir kanun teklifi ile karşınızda olacağız. 2013-2014’te Çevre Komisyonu’nda görüşülmüş olmasına rağmen yoğunluk nedeniyle kadük kalmış ama bugün görüşmelerine başlayacağımız bu kanunun beklentileri karşılamasını umuyorum” dedi ve görüşmeleri başlattı.
Teklif sahibi AKP Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel, teklif hakkında yaptığı bilgilendirme yaptı. Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı (TBB) ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, TBB olarak teklife destek verdiklerini söyledi.
Sarıbal: zihinsel değişiklik yok
CHP Grubu adına söz alan Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, şöyle konuştu:
“Geç kalmış olduğunu hepimiz biliyoruz. Mesele bitmiyor. Katılımcı olmaması, sivil toplum örgütlerinin kanun yapma içinde etkilerinin olmaması, diğer siyasi partilerin etkilerinin olmaması, hafta sonu bize iletilmesi ve çalışma imkanı olmadan bu komisyona gelmemizin ciddi sıkıntı olduğunu paylaşmak isterim. ‘
Bu canlıların mal olmasını kanundan çıkardık’ ama adına bakıyoruz ‘Hayvan Haklarının Korunması Kanunu.’ Siz hayvan haklarının korunması dediğiniz andan itibaren onları mal olmaktan çıkaramıyoruz. Alım satımını engelleyemiyoruz.
Bu kanunun adı ne olmalı? ‘Hayvan Hakları Kanunu olmalı.’ Ceza meselesi. Bir hayvanın neslini yok eden bir fiilde bulunmuşsanız ona 6 ay gibi hapis cezası öngörüyorsunuz ama hayvana ciddi dehşet uygularsanız ceza yok. Bu kanunda ‘hayvanlarla cinsel ilişkiye girme.’ Bu ne demek? ‘Cinsel istismar’ demeliyiz. Bunlar zihinsel değişikliğin olmadığını ortaya koyuyor. Değiştirilmesi gereken önemli noktalar. Her şey hapis, para cezası...
Bunlar bir sonuç. Bu işi buralara getirenlere bakalım. Sokak hayvanlarının en büyük problemi kısırlaştırma. Mutlaka adını koymak lazım. Tarım ilçe müdürlükleri var, hayvansal alanları var. Buralara veteriner koyarak bir kısırlaştırma merkezi, yani anında ulaşılabilecek bir alana ihtiyaç var. Mutlaka okullara hayvan hakları dersini koymak lazım.”
Karaca: suç işleyen kişi elini kolunu sallayarak gezer
CHP Genel Başkan Yardımcısı, Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, beş partinin imza attığı araştırma komisyonu raporuyla kanun teklifi arasındaki farklılıklara dikkat çekti. Karaca, şunları söyledi:
“Bu kanun teklifi, komisyon raporumuzun birçok düzenlemesini içermiyor. Kanun adı ‘Hayvan Hakları Kanunu’ olarak değiştirilmelidir. Hayvanlara karşı şiddet, taciz, tecavüz suçlarının para cezasına çevrilmeyecek hapis cezası olacağı söylenmişti. Bu yok. ‘Hayvanlar mal değil can olacak’ diye kamuoyuna duyurmuştunuz. ‘Cinsel ilişki…’ Hayvanların mal olarak gördüğü kanun da böyle. ‘Mal değil can olacak’ dediysek ne demek cinsel ilişki? Hayvanların rızası mı var? ‘Tecavüz’ denilmesi gerekir. Bu kanun teklifin zihniyet değişikliği öngörmediği açıktır.
Cezai yaptırımlar 6 ay. Mahkeme kararı verir, iyi hal indirimden 5 aya düşer, o da paraya çevrilir. Bir canlıya işlememesi gereken her türlü suçu işleyen kişi, elini kolunu sallaya sallaya gezer. Eğer hayvanın nesli tükenmiyorsa bir hayvanı öldürmek meşru mu olacak? Yunus parkları için 25 bin lira idari para cezası. O işletmeciler, yeni yunus kazanmak 25 bin lirayı umursar mı? Caydırıcı olması lazım.”
Turan: suçu işleyenlerin ceza yatmayacağı açık
HDP Grubu adına Mersin Milletvekili Rıdvan Turan ise şunları söyledi:
“Bir tarafta hayvan neslini tüketenlere yatarı olan ceza hükmedilmiş. Acaba soyu tükenmekte olan hayvanların avlanmasına cevaz veren Merkez Av Komisyonu bunun neresinde? Avcılık katilliktir. ‘Hayvanlar mal değildir’ demişsiniz; ‘pet shop’lar hayvan bulundurmayacak, katalogdan hayvan seçilecek, üretme çiftliklerinden hayvan getirilerek mal gibi satılacak. Yatarı olmayan kanun teklifi… Her şey sınıra getirilmiş, bu suçu işleyenlerin ceza yatmayacağı açık şekilde görülüyor.”
‘Yasaklı’ köpekler tartışıldı
Komisyonda sık sık hayvan hakları savunucuları ile Başkan Kılıç arasında tartışma yaşandı. Söz isteyen sivil toplum kuruluşu temsilcileri, Başkan Kılıç’ın milletvekillerini öncelemesine tepki gösterdi.
Bir başka tartışma da Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino ve Fila Brasilerio cinsi köpeklerine yönelik sahiplenme, barındırma ve besleme yasağı üzerine oldu. Hayvan hakları savunucuları, barınaklarda yasaklı kapsamına giren 4 bin köpek olduğunu söyledi ve “Onlar can değil mi? Hiçbir şart altında sahiplenme yolu açılmıyor” tepkisi gösterdi.
MHP’li Haberal’dan destek
MHP Ankara Milletvekili Erkan Haberal da “Konuşmamakta kararlıydım, dayanamadım. ‘Tehlikeli ırk’ neye göre? Burada bizim ilk yapmamız gereken şey, ‘tehlikeli ırk’ kavramını kaldırmamız lazım” dedi.