Konuyla ilgili Halk TV'den Ali Isıyel'e konuşan ve soruları yanıtlayan Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı Hasan Ünal, mutabakattan çıkan sonuçla ilgili en önemli nokta olarak Adana Mutabakatını işaret etti.
Ünal, "Bu metne bakarak, Adana Mutabakatının yeniden yürürlüğe girdiğini bile söyleyebiliriz" ifadeleri kullanırken, Suriye hükûmetinin yeniden bir taraf olarak masada olabileceğini ve bu durumun da Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığını meşrulaştıracağını ifade etti.
Ünal'ın açıklamaları şöyle:
Mutabakatın bence en önemli bölümü 4. maddede ifade edilen "Her iki taraf Adana Anlaşması’nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşması’nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır." maddesi. Buradan Adana Mutabakatının an itibarıyla yürürlüğe girmiş olduğunu bile çıkartabiliriz. Öte yandan, Suriye'nin kuvvetleriyle birlikte güvenli bölgede YPG teröristlerinin temizlenmesi işine gireceğini de düşünürsek, Suriye bu işin bir parçası gibi görünüyor.
5'inci ve 6'ncı maddeler ise bu mutabakatın operasyonel bölümünü oluşturuyor. Orada saat 12.00 itibarıyla deniliyor ama bu muhtemelen Suriye saatiyle olacaktır, Rus askeri polisi ve Suriye Sınır Muhafızları, Türkiye-Suriye sınırının Suriye tarafından Türkiye'nin hâlihazırda Barış Pınarı Harekâtını yaptığı bölgenin dışındaki bölgelere girecekler ve buradaki YPG teröristlerini silahlarıyla birlikte sınırın Suriye tarafında 30 kilometre derinliğinden dışarıya taşıyacaklar.
Mutabakatta YPG'nin silahlarıyla birlikte çekileceği ifade edilmesine rağmen, Erdoğan 'YPG silahlarının' imha edileceğini ifade etti. Bu noktada bir çelişki görüyor musunuz?
Açıklamalara bakınca çelişkili bir durum söz konusu ancak prensipte uzlaşıldıysa uygulamada bu silahların imhası söz konusu olabilir.
Mutabakata göre Türk-Rus askeri birliklerinin ortak devriye gerçekleştireceği bölgeye Kobani de giriyor. YPG bu bölgeden de çıkartılacak diyebilir miyiz?
150 saatin dolmasının ardından Türkiye ve Rusya kuvvetleri, bu bölgenin Türkiye sınırından 10 kilometre derinliğe kadar olan bölgede devriyeye başlayacaklar. Mutabakata göre YPG'li teröristler Kobani'den de çıkartılacak.
Adana Mutabakatının yeniden yürürlüğe girmesi
Benim şahsi kanaatim bu mutabakatla birlikte Adana Mutabakatının yeniden yürürlüğe girdiği yönünde. Bununla beraber de Suriye-Rusya kombinasyonu bize güvence veren taraf olarak karşımızda oturuyor. Adana Mutabakatının yürürlüğe girmesiyle birlikte, belki de en önemli sonuç olarak, Suriye kuvvetleri de bu operasyonlarda yer alabilir ve böylece bölgedeki askeri varlığımız da meşru hâle gelir.
Türkiye'deki Suriyeli mültecilerin akıbeti
Mutabakatın 8'inci maddesinde mültecilerin güvenli ve isteklerine bağlı bir şekilde geri dönüşünü kolaylaştırmak için ortak çabalar gösterileceğinden bahsediliyor. Gönüllülükten bahsedildiğine göre, mülteciler 'benim yerim orası değil' diyerek bu güvenli bölgede belirlenen yerlere gitmeyebilir. Bu durumda Suriye hükûmetiyle uzlaşılması gerekir ve o zaman belki Rusya nezdinde Suriye'yi karşımıza alıp görüşebiliriz ya da o zamana kadar Suriye'yle ilişkiler normalleşebilir.
Öte yandan, 8'inci maddeyi göz önünde bulundurarak, Türkiye'nin güvenli bölgede geniş çaplı inşaat faaliyetleri yapıp Türkiye'deki mültecileri o bölgeye yerleştirme planından geri adım atmış olması da söz konusu. Sonuç olarak Suriye'yle uzlaşılıp bu mültecilerin geldikleri yerlere mi gönderileceği yoksa güvenli bölgeye mi yerleştirileceği çok açık bir şekilde ifade edilmemiş. Bunu süreç içerisinde göreceğiz.