İktisatçı Prof. Dr. Mustafa Durmuş, "Bir ulus devletin de en önemli araçlarından biri ulusal parasıdır. Kontrol edemiyorsa orada bir sorun vardır. Devlet bu tehdidi gördüğü için bunu önlemeye çalışıyor. Bu işin başka bir boyutu da birçok kayıt dışı ödeme bu şekilde yapılabiliyor. Bu engellenebilir mi? Çok mümkün görünmüyor" diye konuştu.
Yönetmeliği değerlendiren Prof. Dr. Mustafa Durmuş, kararın alınmasında kripto piyasaların spekülatif yapısı ve merkez bankalarının kendi egemenlik alanlarının başkaları tarafından kullanılmasını istememesi olarak gördüğünü belirten Durmuş, kısıtlamanın amacı ile ilgili olarak şunları söyledi:
'Engellenmesi mümkün görünmüyor'
“Bitcoin piyasası kontrol edilebilir bir piyasa değil. Bir ulus devletin de en önemli araçlarından biri ulusal parasıdır. Kontrol edemiyorsa orada bir sorun vardır. Bankacılık sektöründe komisyonlar, işlem maliyetleri çok yüksek oysa Bitcoin’de işlem maliyetleri sıfıra yakın. Başka gelişmelere de izin verdiği için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Devlet bu tehditi gördüğü için bunu önlemeye çalışıyor. Bu işin başka bir boyutu da birçok kayıt dışı ödeme bu şekilde yapılabiliyor. Mafyatik işlemler de bunlar üzerinden yürüyebiliyor. Bu engellenebilir mi? Çok mümkün görünmüyor.”
'Türk lirasının durumu belli'
Dünyada ve özellikle Türkiye’de merkez bankalarına bir güvensizlik olduğunun altını çizen Durmuş, “Türk lirasının konumu da belli. Dolayısıyla yatırımcılar açıkçası alternatif yatırım araçlarına yöneliyor. Bunlar da çok sınırlı: altın, döviz borsa gibi… Bitcoin de bunlardan birisi” dedi.
Kripto para piyasalarındaki spekülasyon ve manipülasyonlara dikkat çeken Durmuş, “Burada kazananlar kaybedebilir. Bu görünüyor. Ödeme aracı olarak durdurulsa dahi ben bunun kontrolünün mümkün olduğunu düşünmüyorum. Resmi olarak kabul etmeyebilirsiniz, ama gayri resmi olarak bu zaten dünyanın her yerinde kullanılıyor. Kaynağını bilmek çok mümkün değil, dolayısıyla üzerine gitmek çok mümkün değil. O nedenle örneğin Pay-Pal’da düşünülen bir şey burada daha zor gerçekleşecek” uyarısında bulundu.
'Her an tepetaklak gidebilir'
Kripto paraların değerlenişini, özellikle Covid-19 salgını sonrasında uluslararası parasal genişleme ile ilişkilendiren Durmuş, şunları söyledi:
“Uzun zamandır, özellikle Covid-19’dan sonra daha da arttı, inanılmaz miktarda piyasalara para pompaladılar. Özellikle ABD’de vs. bu paralar reel sektöre gitmedi. Bir kısmı borsaya gitti bir kısmı da bu kripto para piyasasına geldi. Merkez bankaları şimdi muslukları kısarsa bana kalırsa bu piyasalarda da yükseliş durur. Bir ikincisi de merkez bankaları ve devletler daha sert tedbirler alırsa bu da tabii yükselişi önler hatta inişi sağlar. Çünkü bunun arkasında bir çıpa yok. Daha da yükselir beklentisiyle alınıyor ama bu beklenti her an tersine dönebilir ve tepetaklak gidebilir.”
'Düşüş kaçınılmaz'
Durmuş, kripto para piyasalarındaki değerlenmeyi de “Ben bunun bir kurgusal sermaye olduğunu düşünüyorum. Manipülasyonla, spekülasyonla çok çok yükselebilir, ama düşüş kaçınılmaz.” diye değerlendirdi.
Bitcoin’in ilerleyişinin sınırlı olduğunu, ancak dayandığı blockchain teknolojisinin işlem maliyetleri düşürmesi açısından gelecekte daha da önemli olacağına işaret eden Durmuş, “Birçok merkez bankası kendi dijital parasını yaratmaya başladı. Ben Türkiye’de de buraya doğru gidebileceğini düşünüyorum. Kripto para yaratmaz Merkez Bankası ama dijital parasını yaratarak önlem alabilir” dedi.
ANKA