Türkiye’de çalışanların maaşlarının bir kısmı SGK’ye eksik bildirildiğinde, emekli aylıkları da düşük hesaplanıyor.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, bu durumun yıllar içinde yaşam standardını olumsuz etkileyen kalıcı gelir kaybına yol açtığını vurguladı.
Erdursun’a göre, maaşının bir kısmı elden ödenen ve primleri düşük bildirilen çalışanlar, Hizmet Tespit Davası açarak eksik primlerini düzeltebiliyor.
Milyonlarca kişinin elden ödeme almaları, primlerinin düşük gösterilmesi gibi nedenlerden dolayı emekli maaşları düşük bağlanıyor.
Bu süreçte çalışanlar kanıt olarak şunları sunabiliyor:
* Elden ödeme aldıklarını,
* Primlerinin düşük bildirildiğini,
* Daha yüksek maaşla çalıştıklarını,
* Tanık beyanları, banka kayıtları, yazışmalar ve diğer belgelerle kanıtlayabiliyor.
Dava kazanıldığında SGK, eksik primleri işverenden tahsil ediyor, emekli aylığı yeniden hesaplanıyor ve geçmiş farklar çalışana geri ödeniyor.
SGK İŞ YERLERİNİ MERCEK ALTINA ALDI
SGK, asgari ücret üzerinden uzun süreli bildirim yapılan iş yerlerini mercek altına aldı. Denetmenler, çalışanların görev ve pozisyonlarını inceleyerek elden ödeme ve düşük prim bildirimlerini tespit ediyor; böylece asgari ücret bildirimi artık otomatik risk göstergesi haline geldi.
İŞVERENLER İÇİN HUKUKİ VE MALİ RİSKLER
Erdursun, işverenlerin bu riski ortadan kaldırabilmek için:
* Ücretlerin tamamını kayıt altına almaları,
* Gerçek ücret üzerinden prim bildirmeleri,
* Elden ödeme uygulamasını sonlandırmaları,
* Bordro süreçlerini şeffaf tutmaları gerektiğini vurguluyor.
DAVA YOLUNA GİDEBİLİR
Elden ödeme alan çalışanlar, hak kaybı yaşamamak için tüm belgelerini saklamalı, benzer pozisyonlardaki maaş seviyelerini araştırmalı ve gerektiğinde sosyal güvenlik uzmanlarından destek alarak emekli aylıklarını yeniden hesaplatıp dava açma yoluna gidebilir.
Erdursun, sosyal güvenlik ve iş hukuku alanındaki karmaşıklığın arttığını belirterek, hem çalışanların hem de işverenlerin profesyonel destek almasının zorunlu hâle geldiğini ifade ederken, “Bugün Türkiye’de en güvenli yol, mevzuata uygun hareket etmek, doğru bilgi almak ve uzman rehberliğinde ilerlemektir” dedi.