İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2022 Nobel Kimya Ödülü'nü "klik kimyası ve biyo-ortogonal kimyanın gelişimine" katkıları sebebiyle Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless'a vermeye karar verdi.
Akademi tarafından Stockholm'de yapılan açıklamada, 2022 Nobel Kimya Ödülü'nün "molekül oluşturmak amacıyla dahiyane bir araç" geliştirdikleri için sözkonusu üç kimyacıya verildiği belirtildi.
Klik kimyasını yeni bir boyuta taşıdılar
Stanford Üniversitesi'nden Profesör Carolyn Bertozzi, klik kimyasını yeni bir boyuta taşıdı ve canlı organizmalarda kullanmaya başladı. Bertozzi'nin biyo-ortogonal reaksiyonları, hücrenin normal kimyasını bozmadan gerçekleşiyor.
Sharpless ve Meldal, moleküler yapı taşlarının hızlı ve verimli bir şekilde bir araya geldiği işlevsel bir kimya biçimi olan klik kimyasının temelini attılar. Sharpless, Scripps Research'te çalışırken; Meldal, Kopenhag Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapıyor.
Klik kimyası ilaçların geliştirilmesinde, DNA'nın haritasının çıkarılmasında ve amaca daha uygun malzemelerin oluşturulmasında kullanılıyor.
Ödüller sahiplerini buluyor
Nobel Ödülleri pazartesi günü İsveçli bilim adamı Svante Paabo'nun bağışıklık sistemimiz hakkında önemli bilgiler sağlayan neandertal DNA'sının sırlarını çözdüğü için tıp alanında ödül almasıyla başladı.
Dün fizik dalında üç bilim insanı ortaklaşa ödül kazandı. Fransız Alain Aspect, Amerikalı John F Clauser ve Avusturyalı Anton Zeilinger kuantum dolanıklığı olarak bilinen ve özel hesaplama ve bilgi şifreleme için kullanılabilen bir fenomenle, küçük parçacıkların ayrıldıklarında bile birbirleriyle bağlantılarını koruyabildiklerini göstermişlerdi.
Yarın edebiyat, cuma günü 2022 Nobel Barış Ödülü, 10 Ekim'de ise ekonomi ödülü açıklanacak. Ödülleri kazananlara 900 bin dolara karşılık gelen 10 milyon İsveç kronu verilecek. Ödüller 10 Aralık'ta sahiplerine dağıtılacak.