Cemal Süreya’nın ölümünün 28. yıl dönümü! Cemal Süreya kimdir?
Bugün usta şair Cemal Süreya'nın aramızdan ayrılışının 28. yıl dönümü. Türk edebiyatına kazandırdığı çok önemli şiirlerle unutulmazlar arasına giren ünlü şair Cemal Süreya... İşte büyük şair Cemal Süreya'nın ölümünün 28. yıl dönümünde, hayatı ve şiirleri..
CEMAL SÜREYA KİMDİR?
1931 Pülümür doğumlu Cemal Süreya çocukluğunun ilk yıllarını Erzincan'da geçirdi. 1938 yılındaki Dersim İsyanı sonrasında ailesi Bilecik'e sürgün edildi. Cümal Süreya ilkokula Bilecik'te başladı ve daha sonra İstanbul Beyoğlu'nda bitirdi. Haydarpaşa Lisesi'nden mezun olan Cemal Süreya Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi maliye ve iktisat bölümünü bitirmiştir. üniversiteden sonra Maliye Bakanlığında müfettiş yardımcılığı ve müfettişlik, darphane müdürlüğü, Kültür Bakanlığında kültür yayınları danışma kurulu üyeliği, Orta Doğu İktisat Bankası yönetim kurulu üyeliği ve 25 yılı aşkın Türk Dil Kurumu üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Cemal Süreya bu süre zarfında yayınevlerinde danışmanlık, ansiklopedilerde redaktörlük, çevirmenlik de yapmıştır.
Cemal Süreya Ağustos 1960'tan itibaren yalnızca dört sayı çıkarabildiği Papirüs dergisini Haziran 1966- Mayıs 1970 arası 47, 1980-1981 arası iki sayı daha çıkardı. Pazar Postası, Yeditepe, Oluşum, Türkiye Yazıları, Politika, Yeni Ulus, Aydınlık, Saçak, Yazko Somut, 2000'e doğru gibi yayın organlarında şiir ve yazılarını yayımladı.
İkinci yeni hareketinin önde gelen şair ve kuramcılarından sayılan Cemal Süreya'nın ilk şiiri “Şarkısı Beyaz” Mülkiye dergisinin 8 Ocak 1953 tarihli sayısında yayımlanmıştır. Geleneğe karşı olmasına rağmen geleneği şiirinde en güzel kullanan şairlerden birisiydi. Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin birikimi ile, duyarlı, çarpıcı, yoğun, diri imgeleriyle ikinci yeni şiirinin en başarılı örneklerini vermiştir. Ölümünden sonra adına bir şiir ödülü kondu. 1997'de de Cemal Süreya arşivi yayımlandı.
CEMAL SÜREYA ESERLERİ
ŞİİRLERİ
Üvercinka (1958)
Göçebe (1965)
Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973)
Sevda Sözleri (1984, Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Uçurumda Açan-1984- ile birlikte)
Güz Bitigi (1988)
Sıcak Nal (1988)
Sevda Sözleri (1990, 1995, tüm şiirleri)
Korkarak Vinç
Uzaktan Seviyorum Seni
DENEME VE ELEŞTİRİLERİ
Şapkam Dolu Çiçekle (1976)
Günübirlik (1982)
99 Yüz (1992)
Uzat Saçlarını Frigya (1992)
Folklor Şiire Düşman (1992)
Aydınlık Yazıları/ Paçal (1992)
Oluşum'da Cemal Süreya (1992)
Papirüs'ten Başyazılar (1992)
Toplu Yazılar I (2000, Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar)
Toplu Yazılar II (2005, Günübirlikler)
Günler (993 günden oluşan günlük)
GÜNCE
999 Gün(Günler)/ Üstü Kalsın (1981)
Mektup
Onüç Günün Mektupları (1990)
Çocuk Kitabı
Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi (1993)
Söyleşi
Güvercin Curnatası (1997)
DERLEMELERİ
Mülkiyeli Şairler (1966)
Yüz Aşk Şiiri (1967)
Şiir Çevirileri
Yürek ki Paramparça (1995)
ŞİİRİ SİLAH SİLAHI ŞİİR ŞAİR: CEMÂL SÜREYA
Bugünlerde
şiirleri;
"kırılan dalın türküsü"
ozan
Cemal Süreya
gibi sabahlarımızı
renklere boyayacak;
çayı da çok seven(!)
insan(lar)a
ihtiyaç var.
Cemâl Süreya...
28 yıl önce bugün yitirdik...
Hani; ''Yarını Bilmem. Rakı İçtiğin Gün Ölmezsin'' yazmış ozan..
''Kozbeyli Bilgesi'' Yazar-Ozan Hüseyin Yurttaş şöyle anlatır onu;
"Cemâl Süreya, adından bir harfi, ömründen de kalanı attı.
O gideli 28 yıl olmuş. Ölümlerin/ölenlerin ardından zaman nasıl da hızlı geçiyor.
Biz, pek önemsediğimiz o günlük hayhuy içinde koşuşurken, gün geliyor sevdiklerimizi anmayı bile unutuyoruz.
Birkaç şiirini okumazsam, uykum hep haram olur!"
*
Cemâl Süreyya
yıllar sonra girdiği bir iddiayı kaybedince soyadındaki “Y” harflerinden birini çıkardı..
Artık Cemâl Süreya’ydı..
Dört kez evlendi, 26 farklı evde yaşadı.
Onlarca iş değiştirdi..
Maliye Bakanlığında çalıştı, darphanede müdürlük yaptı..
Sonunda şair oldu..
Hem de büyük şair!
Oysa o bu büyüklüğü hiç kabul etmedi..
Şöyle tanımladı kendini;
“Çok şükür, büyük şair değilim..
Ama bir sır söyleyeyim mi kulağına..
Cins şairim ben!.
Çıkar giderim.
Nişancı bir şairim,
Gözünden haklarım imgeyi.”
*. *. *
"Datçalı Gazeteci" Sedat Kaya ile devam edelim;
"O kabul etmese de büyük şairdi..
Aşk şiirleri yazdı..
"Annesinden dayak yediği halde,
yine ‘Anne’ diye ağlayan bir çocuktur aşk."
Özlem şiirleri yazdı!
"Özlem kapıda yine,
zarf zarf akıyor kapımın altından,
gülümsemen bırakmıyor gözlerimi."
Ayrılık yazdı!
" Önce sevdiğiniz terk eder sizi,
ardından uykunuz.
Sonra ne sevdiğiniz geri gelir,
ne de uykunuz.."
Sevda yazdı!
" Okyanusta ölmez de insan,
gider bir kaşık ”sevda” da boğulur."
Yalnızlık yazdı!
"Ne olmuş her fırsatta kendimle konuşuyorsam?.
Bakma sen yanlış demiş eskiler,
Kendi kendine konuşana deli değil,
yalnız derler."
Martı, Deniz, Rakı yazdı!
Özgürlük sevdalısıydı..
Derlemeler, çeviriler yaptı..
Onlarca kitaba imza attı..
Aziz Nesin, sahip olduğu bilgi birikimi için Cemâl Süreya’ya “Dünyanın en küçük devleti” derdi..
25 yıl önce bir Ocak günü öldü..
"Ölüyorum tanrım
Bu da oldu işte.
Her ölüm erken ölümdür,
Biliyorum tanrım.
Ama, ayrıca aldığın şu hayat
Fena değildir.
Üstü kalsın."
O hep,
“Özgürlüğün geldiği gün, o gün ölmek yasak” demişti..
Yıllarca kimliğini gizlemekten hiç özgür olamadı…
Yine de vatanını çok sevdi..
" Ne demiş uçurumda açan çiçek,
Yurdumsun ey uçurum!."
*
Cemâl Süreya..
"Has Şair" ..Beşiktaşlı şair!
Onu çok sevdik.
Anısına saygı ve özlemle..
İyi ki bu topraklarda yaşadı, yazdı!..
