Bu Rapor Korkunç... Binlerce Çocuk Resmi Olarak 'Zorla' Evlendirildi

Türkiye’de 0-17 yaş grubunda 22 milyon 578 bin 378 çocuk bulunuyor. Seçme ve seçilme hakkı olmayan ve karar alma süreçlerine katılımları sınırlı olan çocuklar, Türkiye’deki toplam nüfusun yüzde 26,5’ini oluşturuyorlar.

Eğitim Reformu Girişimi'nin (ERG) 'Türkiye'de Kapsayıcı ve Nitelikli Eğitim için Öncelikler' raporunda ise toplam nüfusun yüzde 26,5’ini oluşturan çocuklarla ilgili çarpıcı detaylar yer alıyor. Rapora göre okul dışına çıkan çocuk sayısı her geçen yıl artıyor. Raporda çocukların okullaşma oranının düşmesindeki en önemli sebeplerden birinin çocuk yaşta evliliğin yasal hale getirilmesi olarak belirtilirken 2021 yılında 16-17 yaş grubunda yaklaşık 13 bin 139 kız ve 770 oğlan çocuk resmi olarak çocuk yaşta erken ve zorla evlendirildiği detayı dikkat çekti.

'Ortaokulda okulu terk etmeye başlıyorlar'

Verisi bulunan doğum yılı grupları izlendiğinde okula kayıt oranlarındaki düşüşün ortaöğretim çağı boyunca sürdüğü görülüyor. Örneğin, 2004 doğumlu çocukların 13 yaşında oldukları 2017-18 eğitim yılında okullulaşma oranları yüzde 98,3’ken, 17 yaşında oldukları 2021-22 eğitim yılında okullulaşma oranları yüzde 86,9. Bu durum, 2004 doğumlu öğrenci sayısının 4 yıl içinde yaklaşık 122 bin 334 kişi azaldığı anlamına geliyor.

'570 bin 293 çocuk okula kayıtlı değil'

Zorunlu eğitim kapsamındaki 6-17 yaş grubunda 15 milyon 611 bin 200 çocuk bulunuyor. Bu çocukların yüzde 3,7’si, yani yaklaşık 570 bin 293 çocuk 2021-22 eğitim-öğretim yılında herhangi bir eğitim kurumuna kayıtlı değil. Eğitim dışındaki, yani herhangi bir kademede okula kayıtlı olmayan çocuk oranı ise özellikle 13 yaştan sonra artıyor.

Çalışan çocuk okuyamıyor

Ayrıca Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Çocuk İşgücü Anketi, Türkiye’de yaklaşık 720 bin çalışan çocuğun bulunduğunu, çoğunun “genç işçi” tanımlamasına giren 15-17 yaş grubunda olduğunu gösteriyor. Araştırmalar, çalışmanın çocuğun eğitime devam edebilmesini etkilediğini ortaya koyuyor.

İkokulda okullulaşma oranı yüzde 99,5, ortaokul ve ortaöğretimde ise yüzde 99,1. Özellikle okulöncesi eğitim ve ortaöğretim kademelerindeki net okullulaşma oranları bölgelerarasında farklılaşıyor. Örneğin, 2022 verilerine göre 5 yaşta okulöncesi eğitim net okullaşma oranının en yüksek olduğu Doğu Karadeniz (yüzde 92,8) ile en düşük olduğu İstanbul (yüzde 72,0) arasında 20,8 yüzde puan fark var. Ortaöğretim net okullulaşma oranının en yüksek olduğu bölge olan Doğu Karadeniz (yüzde 94,5) ile en düşük olduğu bölge Güneydoğu Anadolu (yüzde 80,7) arasında ise 13,8 yüzde puan fark bulunuyor.

Güneydoğu'da kız çocukları hala geride

Geçtiğimiz 10 yılda ortaöğretimde cinsiyetler arasında okullulaşma farklarının kapanmasında önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da ortaöğretim kademesinde bölgeler ayrımında cinsiyet temelli okullulaşma oranı farkları da görülüyor. Örneğin, bu farkın oğlanlar lehine en yüksek düzeyde olduğu Güneydoğu Anadolu’da, oğlanların net okullulaşma oranları kızlarınkinden 4 yüzde puan fazladır.