Ücretsiz iznin önünü açan teklif TBMM'de kabul edildi

Teklif ile, 3 ay süre içerisinde işçi ev kirasının en az bin lira olduğu büyükşehirlerde aylık bin 177 liraya geçinmeye çalışacak. İşçinin grev hakkı da 6 aya kadar ertelenebilecek. “Torba öneri” ile Türkiye Varlık Fonu’nun denetimi eylüle ertelenirken, sağlanan muafiyetler daha da genişletilecek.

Cumhuriyet'in aktardığı habere göre öneride, kamuda maaş, ek ders gibi ödemelerde gecikme olması halinde görevlilere ceza verilmesini engelleyen düzenlemeye de yer verilmesi dikkat çekti. Bu arada her şey ertelenirken Hazine taşınmazlarının satış ihaleleri elektronik ortamda yapılmaya devam edilecek.

Yeni madde eklendi

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülen koronavirüs salgınına yönelik ekonomik tedbirleri içeren kanun teklifine 'Fahiş Fiyat Artışı, Stokçuluk ve Haksız Fiyat Değerlendime Kurulu' oluşturulmasına dair yeni bir madde eklendi.

Söz konusu madde ile üretici, tedarikçi ve tedarikçi işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin fiyatında fahiş artış yapılamayacağı, piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rebaketi bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasının engelleyeci faaliyetlerde bulunamasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik düzenlemeler yapmak, gerektiğinde denetim ve incelemelerde bulunarak idari para cezası uygulamak ve her türlü tedbiri almak amacayşıla Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulacağı kaydedildi. Fahiş fiyat uygulayanlara 100 bin TL, stokçuluk yapanlara da 500 bin TL'ye kadar para cezası uygulanabileceği bildirildi. Yasa teklifi, komisyonda görüşülerek kabul edildi.

15 maddelik “torba öneride” yer alan düzenlemeler şöyle:

İş Yasası’na eklenen maddeyle 3 ay süreyle ‘ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller’ dışında işçi çıkarılamayacak. Ancak bu sürede işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecek. Üstelik bu süre içerisinde işçi ücretsiz izne çıkarıldığı gerekçesiyle ‘haklı fesih’ hakkını da kullanamayacak. Cumhurbaşkanı 3 aylık süreyi 6 aya kadar uzatabilecek. Bu sürede işveren işçiyi çıkarırsa brüt asgari ücret tutarında para cezası ödeyerek kurtulacak.

Ücretsiz izne çıkarılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15 Mart’tan sonra işten çıkarılan ve işsizlik maaşı alamayan işçilere (yaşlılık aylığı almamak kaydıyla) günlük 39.24 lira ücret verilecek. Ayrıca bu ödemeden damga vergisi de kesilecek. Bu düzenleme ile birlikte işçi en fazla aylık bin 177 lira ile bin liranın altında kiranın bulunmadığı kentlerde geçinmek zorunda olacak. Oysa bu işçiler kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılsalar bin 752 lira ile 4 bin 381 lira arasında ücret alacaklardı. Böylece öneri ile işçiye işsizlik fonundan ödenecek para da düşürülmüş oldu. Ayrıca düzenleme yapılmasa ve işçi işten atılsa daha fazla işsizlik ödeneği alabilecekti.

İşveren ücretsiz izne ayrılan işçiyi çalıştırırsa aylık brüt asgari ücret tutarında ceza ödeyecek. İşçiye ödenen nakdi ücret desteği de işverenden tahsil edilecek.

Ücret desteğinden yararlanan işçiler genel sağlık sigortasından faydalanabilecek. Primler işsizlik fonundan karşılanacak.

Toplu sözleşme, grev 3 ay durdurulacak

Toplu sözleşme, uyuşmazlık görüşmeleri, grev ve lokavta ilişkin süreçler 3 ay durdurulacak. Cumhurbaşkanı süreyi 3 ay daha uzatabilecek.

İşverenlerin kısa çalışma başvuruları, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeden beyanları doğrultusunda gerçekleştirilecek. Hatalı bilgi verirse yersiz ödemeler işverenden faiziyle alınacak.

Sosyal güvenlik prim ödemeleri, maaş, ek ders, yaşlı ve bakıma muhtaç ailelere yapılan ödemeler, öğrenci bursları gibi belirli bir takvime bağlı olan ödemelerde mücbir sebep nedeniyle işlem süreçlerinin ne şekilde yürüyeceğine Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karar verilecek. Mücbir sebep hallerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı bilişim sistemleri üzerinden yürütülen işlemlerde yaşanabilecek gecikme nedeniyle ilgililere ceza verilmeyecek. Gerekçede, “kamu ödemelerinde aksaklık yaşanmaması, hak sahiplerinin mağduriyetine yol açılmaması “ gerekçesiyle böyle bir düzenleme yapıldığı belirtildi.

Kaçakçılıkla mücadele kapsamında el konulan aralarında maske, eldiven, kolonya, solunum cihazının da bulunduğu salgınla doğrudan ilgili tıbbi cihaz ve malzemeler bekletilmeden kamuya tahsis edilecek.

Sermaye şirketlerinde 30 Eylül’e kadar, geçen yılın net dönem kârının yalnızca yüzde 25’i dağıtılabilecek. Geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtılamayacak. Ancak devlete ait şirketlerde bu kısıtlama uygulanmayacak.

Yetki genişledi, denetim ertelendi

Türkiye Varlık Fonu, Türkiye Varlık Fonu AŞ ve şirket tarafından kurulacak diğer şirketlerin denetim raporlarının sunulması haziran ayından eylüle ertelenecek. Fona sağlanan muafiyetler daha da genişletilecek. Ayrıca fonun Türk Ticaret Yasası’nın “hakimiyetin hukuka aykırı kullanılması” başlıklı 202.maddesinden istisna uygulaması da genişletiliyor.

Hazine taşınmazlarına ilişkin ödenmesi gereken bedeller 6 aya kadar ertelenebilecek. Gecikme faizi uygulanmayacak.

Turizm tesisi için verilen izinler hariç ormanlara dair izinler ile kiraya verilen mesire yerleri ve taşınmazlardan 6 aya kadar bedel alınmayacak. Bu sürede faiz işletilmeyecek. Ayrıca banka teminat mektubu karşılığı yer teslimi de yapılabilecek. Milli parklardaki kiralama bedelleri de 6 aya kadar ertelenebilecek.

Belediyelere ait taşınmazların satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedelleri 3 ay ertelenebilecek. Kararı belediye verecek. 3 ayın sonunda Çevre bakanı süreyi bir 3 ay da uzatabilecek. Faiz uygulanmayacak. Çalışmayan işletmelerden kira alınmayacak.

Belediyelerin gelir vergisi tevkifatı beyan ve süreleri, prim ödemeleri 3 ay ertelenecek. Sonrasında Cumhurbaşkanı 3 ay daha uzatabilecek. Gecikme faizi uygulanmayacak.

Belediyelerin konut ve faaliyetleri durdurulan ya da çalışamayan işyerlerine ilişkin su tüketim alacakları belediye meclisi tarafından 6 aya kadar ertelenebilecek. Gecikme faizi uygulanmayacak.

Belediyelerden izin veya ruhsat alarak ya da hat kiralayarak toplu taşıma hizmeti veren gerçek ve tüzel kişilere 3 ay gelir desteği ödemesi yapılabilecek. Bu sürede borçları da 3 ay ertelenecek. Çevre Bakanı süreyi 3 ay daha uzatabilecek.

Faliyetleri durdurulan veya faliyette bulunamayan işletmelerden yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergileri alınmayacak.

Öğrenim kredi borçları 6 aya kadar ertelenebilecek. Gecikme faizi uygulanmayacak.

Tarım kooperatiflerinin destekleme ve fiyat istikrar fonu kaynaklı kredi borçlarının 2020 ödemesi faizsiz 2021’e ertelenecek. Sonraki yıllarda ödenecek taksit tutarları da faizsiz birer yıl ertelenecek.

 Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Yasası kapsamında düzenlenen yıllık aidat bu yıl alınmayacak.

TEDAŞ’ın elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları (özelleştirme devir işlemleri sırasında TEDAŞ’a devredilmiş olan alacaklar) bazı şartlarla yapılandırılacak.

Lisanslı depoculuk yasası kapsamında verilen lisansların geçerlilik süresi bir yıl uzatılacak. Ticaret gemilerine düzenlenen denize elverişlilik belgelerinin süresi kasıma kadar uzatılabilecek.

Ticaret gemilerindeki makine, kazan, genel donanım gibi denetlemeler 1 Kasım’a kadar ertelenebilecek.

Dernekler, kooperatifler, tarımsal üretici birlikleri ve TOBB gibi çeşitli kuruluşların genel kurul toplantıları ertelenecek. Mevcut organlar göreve devam edecek. Mayıs ayında yapılacak olan TOBB Genel Kurulu bir sonraki yıl genel kurulu ile birlikte yapılacak.

Seçimlere erteleme

Boşalan muhtarlık, ihtiyar meclisi ve heyet üyeliği için yapılacak seçimler ertelenecek.

Memur sendika ve konfederasyonları için yapılacak yetki tespitleri 15 Mayıs 2021 tarihine kadar Cumhurbaşkanı kararı ile uzatılabilecek.

Her şey ertelenirken Hazine’nin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, kiraya verilmesi, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması ile devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi ihaleleri elektronik ortamda yapılabilecek.

Salgın nedeniyle seyahat acentaları, işletme belgelerini farklı bir tüzel kişiliğe devredebilecek. Bu yolla mevcut işletmenin ekonomik bütünlüğünü koruyarak yeni bir yatırımcı ile faaliyetine devam etmesinin sağlanması amaçlanıyor. Belge devri bakanlık iznine bağlı olacak.

Devlet üniversitelerine bağlı tıp ve diş hekimliği fakültelerine Hazine’den kaynak aktarılabilecek.

Engelli bakım merkezleri ve özel huzurevlerinden hizmet alınmasının kolaylaştırılması için gelir ölçütü şartı ile ağır engellilik şartı aranmayacak. Yaşlılar ile engellilere yapılan yardımlar, 3 ay süreyle gelir ölçütleri ile ağır engellilik şartı aranmadan gerçekleştirilecek.