3 Kasım 1996’da Balıkesir’in Susurluk ilçesi yakınlarında bir trafik kazası gerçekleşti. Mercedes markalı bir otomobil ve bir kamyonun karıştığı bu kaza normal bir trafik kazasının çok daha fazlası.

Çarpışmadan geriye kalan yalnızca üç ölü ve bir yaralı değil, devlet ve mafya ilişkisine dair uzun zaman zihinleri meşgul eden pek çok soru işareti de kaldı geriye. Çünkü kazanın bir tarafı 20 RC 721 plakalı Hasan Gökçe yönetimindeki bir kamyonken diğer yandaki otomobilin içinde kamuoyunun çok iyi tanıdığı isimler vardır. Susurluk Kazası olarak bilinen bu olaya gelin bir de yakından bakalım.

Kazanın ardından saatler içinde ölenlerin kimlikleri belli oldu

Çarpışma sonucu hayatını kaybeden üç isim tespit edilir: İstanbul Eski Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ, üstünde Mehmet Özbay adına düzenlenmiş bir kimlik bulunan Abdullah Çatlı ve sevgilisi Gonca Us. Yaralanan ve hastaneye kaldırılan kişi ise DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Edip Bucak’tır. Peki bu insanları bir otomobilde birleştiren nedir? Gündeme bomba gibi düşen ve olayı sıradan bir kaza olmaktan çıkaran da işte bu soru.

Olay yargıya taşındı

Kazanın ardından kamyon şoförü Hasan Gökçe kusurlu bulunup 3 yıl hapis ve 945 bin lira para cezasına çarptırılır. Hapis cezası daha sonra 6 milyon 420 bin lira para cezasına çevrildi. Ancak kazanın diğer ucunda bir milletvekili, bir emniyet müdürü ve İnterpol tarafından kırmızı bültenle aranan ve adı pek çok olaya karışan Abdullah Çatlı bulunduğundan soruşturmalar uzun süre devam etti. Siyasetçi-polis-mafya üçgeni altında çıkan haberler İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığı’nı devreye sokar.

Tek sanık Hasan Gökçe değil

DGM Sedat Edip Bucak hakkında soruşturma açar ve Bucak’ın 2 yıl hapsi istenir. Başsavcılık kazada öldükleri için Hüseyin Kocadağ, Abdullah Çatlı ve Gonca Us hakkında dava açılmamasına karar verir. DGM’nin açtığı soruşturmaya göre bu şahısları bir Mercedes'te birleştiren ve kaza kurbanından ziyade suçlu kılan neden ise “cürüm işlemek amacıyla teşekkül oluşturma” niyeti.

İnandırıcı bulunmadı

“Türkiye’de katliam sanığı olarak aranan silahlı eylemci ile bu kişiyi yakalamakla görevli üst düzey bir emniyet mensubu, polis memurları ve bir milletvekilinin bir arada olmasının, ruhsatlı silahların yanı sıra saldırı, suikast ve gizlice cinayet işlemekte kullanılan vahim silahlar ve mermileri yanlarında bulundurmaları, basit bir tatil gezisi veya başsağlığı ziyareti ile izah edilmesi inandırıcı görülmemiştir.”

Soruşturmalar sonucu hazırlanan 42 sayfalık iddianame bu üç ismin bir arada oluşunun garipliğini belgeler nitelikteydi.

Aynı iddianamede geçen, “Bu teşekküldeki şahısların kimlikleri, görev alanları ve ülkedeki etkinlikleri dikkate alındığında teşekkülün eylemlerinin yetkili ve görevli merciler tarafından artık kontrol edilemez boyutlara ulaştığı görülmüştür.” cümlesine göre kontrolden çıkan bir otomobil değil, sanıkların eylemleridir.

İçişleri Bakanı Mehmet Ağar istifa etti

Olayın ardından ortaya atılan iddialar yeni araştırma konusu oluşturdu. Cumhurbaşkanlığı, TBMM Başkanlığı, Başbakanlık, emniyet ve sivil toplum kuruluşlarının da olaya dahil olmasıyla birlikte, iddialarda sıkça adı geçen Mehmet Ağar İçişleri Bakanlığından istifa etti ve yerine bugün İYİ Parti'nin Genel Başkanı olan Meral Akşener göreve geldi. Açılan kamu davasında ise Mehmet Ağar ve Sedat Edip Bucak’ın hapsi istendi ancak bu iki ismin 1999’daki seçimlerde yeniden milletvekili olmalarıyla haklarındaki yargılama durduruldu.

Araştırma ve soruşturmalar devam etti ancak davaların çoğu beraatle sonuçlandı

Dönemin başbakanı Necmettin Erbakan olayın incelenmesi için Başbakanlık Teftiş Kurulu’na talimat verdi. Ayrıca TBMM bünyesinde de Susurluk Araştırma Komisyonu oluşturuldu.

İstanbul Emniyet Müdürü Kemal Yazıcıoğlu ve yardımcısı, Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkan Vekili Hanefi Avcı gibi isimler görevlerinden uzaklaştırıldı. Ancak kazaya ilişkin ortaya atılan iddialarda adı geçen isimlerle ilgili açılan davaların çoğu beraatle sonuçlandı.

"Sürekli aydınlık için bir dakika karanlık" eylemlerine 30 milyon insan katıldı

Susurluk Kazası sonucu açığa çıkan devletin hukuki yollarla çözemediği problemlerde yasa dışı gruplarla işbirliği yaptığı gerçeği halkın büyük bir kesiminin dikkatini çekti. Sürekli Aydınlık İçin Yurttaş Girişimi olarak bilinen sivil itaatsizlik eyleminde tüm yurttaşlar her akşam 21.00’da ışıklarını bir dakika kapatmaya davet edildi.

Avukat Ergin Cinmen ve bu girişimi oluşturan diğer isimler öncülüğünde 1 Şubat 1997’de başlatılan eylemin amacı mafya ile ilgisi olan tüm milletvekillerinin yargı önüne çıkarılmasını sağlamaktı. Kamuoyundan yoğun destek alan bu eyleme 15 Şubat 1997’de Türkiye genelinde 30 milyon kişinin katıldığı biliniyor.

Yapılan incelemede aracın içinden çok sayıda silah çıktı

06 AC 600 plakalı Mercedes'de yapılan incelemede araç içinde bulunanların tam listesi şöyle:

• 1 adet 9 mm çaplı Baretta tabanca (Hüseyin Kocadağ adına ruhsatlı),
• 1 adet 9 mm çaplı Baretta tabanca (Mehmet Özbay adına ruhsatlı),
• 1 adet 9 mm çaplı Sig Sauer tabanca (Sedat Bucak adına ruhsatlı),
• 1 adet 9 mm çaplı Saddam (Tarıg) marka tabanca (ruhsatsız),
• 1 adet 22 kalibrelik Bertta tabanca (ruhsatsız),
• 2 adet 22 kalibre tabancaya göre susturucu,
• 2 adet 9 mm çaplı MP5 otomatik tabanca (ruhsatsız),
• 13 adet 7,62 mm çapında BKS (biksi) mermisi,
• 100 adet 5,56 mm çapında M16 mermisi (Emniyet Genel Müdürlüğü-Ankara yazılı, 20'şerlik, 5 sarı kutu içinde),
• 1 adet cep telefonu (Baysa Şirketi çalışanlarından Ali Alptekin adına kayıtlı ve Abdullah Çatlı tarafından kullanılan)
• 1 adet cep telefonu (Bucak'ın şoförü Osman Tosun adına Kayıtlı ve Bucak tarafından kullanılan)
• 1 adet cep telefonu (Hüseyin Kocadağ adına kayıtlı ve kendisi tarafından kullanılan)
• 35 adet fotoğraf (1996 yılı Temmuz-Ağustos aylarında Siverek'de Bucak'a ait ikametgahta çekildiği belirtilen Abdullah Çatlı, Sami Hoşta ve Ercan Ersoy'un samimi pozları)
• Mehmet Özbay adına düzenlenmiş nüfus kağıdı (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde),
• Mehmet Özbay adına düzenlenmiş sürücü belgesi (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde),
• Mehmet Özbay adına düzenlenmiş ticaret odası üyelik kartı (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde),
• Mehmet Özbay adına düzenlenmiş çok sayıda kredi kartı (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde),
• Mehmet Özbay adına düzenlenmiş silah taşıma ruhsatı (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde),
• Mehmet Özbay adına düzenlenmiş ve Mehmet Ağar imzalı Emniyet Uzmanı olduğunu gösteri belge (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde),
• Beyaz kağıt içerisinde 0,33 gram ağırlığında beyaz toz (yapılan inceleme sonucu kokain olduğu tespit edildi) (Abdullah Çatlı'nın Üzerinde)
• Kahverengi toz içeren bir paket (yapılan inceleme sonucu toprak olduğu tespit edildi)(Hüseyin Kocadağ'ın üzerinde)