CHP’li Bilgehan’ın Türkiye'de medya raporu Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nde oy birliği ile kabul edildi.

Türk parlamenter CHP’li Gülsün Bilgehan’ın hazırladığı uluslararası medya raporu, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinde (AKPM) oybirliğiyle kabul edildi.

AKPM Eşitlik ve Ayrımcılıkla Mücadele Komisyonu Başkanlığını da yürüten CHP Ankara Milletvekili Gülsün Bilgehan, iki yıldan fazla süredir üzerinde çalıştığı rapor için, ulusal ve uluslararası düzeyde birçok görüşme ve toplantılara katıldı. Son biçimi verilen rapor, Konsey’in Medya ve Bilgi Toplumu Alt Komitesinde oybirliği ile benimsenmişti. Çarşamba akşamı AKPM Genel Kurulu gündemine gelen medya raporu, burada da oybirliğiyle kabul edildi.

Rapor, Türkiye’de de sıkça gündeme gelen medyanın mülkiyet yapısıyla ilgili önemli saptamalar içeriyor. Gülsün Bilgehan’ın raporu ana hatlarıyla şöyle:

MEDYA YETERİNCE ŞEFFAF DEĞİL

*  Medya sahipliğinde şeffaflık, demokrasilerin düzgün işlemesi için gerekli bir ön koşuldur. Demokrasinin vazgeçilmezi ifade özgürlüğü, çoğulcu medya için gerekli ama yeterli değildir, ayrıca medya sahipliğinin çeşitliliği de gerekir.

* Son yıllarda siyasi organlar, STK'lar, gazeteci örgütleri, düzenleyici kuruluşlar ve akademisyenler giderek artan oranda medya sahipliğinde şeffaflığa ihtiyaç olduğuna işaret ediyorlar.

* Buna rağmen Avrupa’da medya sahipliği yeterince şeffaf değil. Birçok Avrupa ülkesinde, vatandaşlar medyanın kimin tarafından kontrol edildiği bilgisine erişemez durumda.

GİZLİ YA DA DOLAYLI SAHİPLİK

* Bunun nedeni yaptırımların yetersizliği ya da şeffaf olmayan hukuki yapılar aracılığıyla gerçekleştirilen “gizli” ya da “dolaylı” sahipliktir. Bu da çoğu zaman, ekonomik, dini ve siyasi çıkarlarla bağlantılıdır.

MEDYA BİR KİŞİNİN YA DA GRUBUN KONTROLÜNDE OLMASIN

* Devletlerin medya sahipliğinin şeffaf olması için alacağı etkin önlemler, bir kişinin ya da bir grubun medyayı kontrol altına almasını engelleyecektir.

EDİTÖRYEL  KARARLAR BASKI ALTINDA KALABİLİYOR

* Medyanın editöryel kararları siyasi ve ekonomik baskılara maruz kalabiliyor.

PARLAMENTO SÜRÜCÜ KOLTUĞUNDA

*Uluslararası ve ulusal parlamentolar medya ile ilgili bütün mevzuatı gözden geçirmeli ve şeffaf bir medya yapısını sağlamalı. Şeffaflık kültürü, bütün tarafların sorumluluk almasıyla sağlanabilir ama bu konuda sürücü koltuğunda, ulusal parlamentolar vardır.

YARGI FARKINDA OLSUN

* Her düzeydeki yargı organları, İşleyen bir demokrasiyle; ifade özgürlüğü, şeffaf ve çoğulcu medya arasındaki bağın farkında olmalıdır.

MEDYADA ŞEFFAFLIK NASIL OLUR?

Gülsün Bilgehan’ın raporuna göre, Avrupa’da medya sahipliğinin şeffaflığının sağlanması için belirli bir standart yok. Bu konuda ortak adım atılması gerektiği vurgulanıyor.

Şeffaflığın, bireylerin hazırladığı medya ortamları dışında, yazılı, görsel-işitsel ve online medya şirketlerini yerli ve yabancı ayrımı yapmadan kapsaması gerektiği belirtiliyor.

Rapora göre, medyada şeffaflığın oluşması için sadece medya kuruluşunun sahibinin adının belli olması yeterli olmuyor. Buna göre hissedarların kimler olduğu, gizli sahipliğin önlenmesi için hisse devrinin olup olmadığı, medya ve diğer sektörlerdeki şirketlerle bağlantıları, sahiplerinin ve aile üyelerinin çıkar ilişkilerinin ortaya konması gerekiyor. Ayrıca editöryel kararlara etki edebilecek kişiler ve gruplar da kamuoyu tarafından bilinmeli. Bunlar da iki şekilde oluyor: Medya şirketinde kritik konumda çalışanlar ve finansal bağlantılar.

ŞEFFAFLIK İÇİN İKİ ÖNERİ

Bilgehan, şeffaflığın sağlanması için iki ayrı yöntemin bir arada kullanılmasını öneriyor: İlki, bu bilgilerin doğrudan kamuoyuna açıklanması; ikincisi, karmaşık verilerin anlamlandırılması için bağımsız çalışacak bağımsız bir kamu yapısının bu bilgileri teknik ayrıntılardan arındırıp kamuoyunun anlayacağı hale getirip açıklaması.

Gerçek Gündem