Brezilya donanmasına ait 'NAe São Paulo' isimli uçak gemisinin gövdesi, açık artırmayla Türkiye'deki gemi söküm tersanesi SÖK Denizcilik ve Tic. A.Ş.'yi temsilen Rio de Janeiro şirketi Cormack Maritima'ya satıldı. Cormack Maritima Müdürü Jorge Cormack, geminin mayıs-haziran ayları arasında sökülmek üzere İzmir Aliağa'ya gönderileceğini açıkladı.

Fransa yapımı, nükleer tatbikatlarda kullanılan gemi 

Fransa yapımı FS Foch adlı nükleer gemi 1963 – 2000 yılları arasında faaliyet gösterdi. 2000 yılında gemi Brezilya'ya satıldı. Uçak gemisine Nae Sao Paulo adını veren Brezilya, 2017 yılında devre dışı bıraktı. 12 Mart 2021 tarihinde gemi gövdesi 1 milyon 818 bin dolar ile açık artırmaya çıkarıldı. 

"Türkiye'ye dünyanın çöp tenekesi muamelesi yapılamaz"

İzmir Tabip Odası Başkanı Lütfi Çamlı, İzmir Tabip Odası Çevre Komisyonu Başkanı Dr. Ahmet Soysal ve TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay, "Türkiye'ye dünyanın çöp tenekesi muamelesi yapılamaz. Çevre ve insan sağlığımızın korunması adına o gemiyi istemiyoruz" diye konuştu. Geminin Türkiye'ye sokulmaması için her türlü hukuki girişimlerde bulunulacağı ifade edildi.

İzmir Tabip Odası'nda bir basın toplantısı düzenleyen Oda Başkanı Dr. Lütfi Çamlı ve Çevre Komisyonu Başkanı Dr. Ahmet Soysal, Aliağa'da sökülmesi planlanan geminin İngiltere'de sökülen ikizi Clemenceau'dan asbest ve nükleer atıkların da bulunduğu 1500 tona yakın kanser yapıcı madde çıktığını aktardı. Lütfi Çamlı'nın okuduğu basın açıklamasında, "İzmir, dünyanın çöplüğü değildir. Türkiye'ye çöp tenekesi muamelesi yapılamaz. Çevre ve insan sağlığına zararlı bu gemiyi ülkemizde istemiyoruz" denildi.

"Dünya Sağlık Örgütü'e göre 'kesin kanserojen'

Dünya Sağlık Örgütü'nün asbesti "kesin kanserojen" olarak tanımladığı vurgulanan açıklamada, "NAe Sao Paulo isimli uçak gemisinin 900 tondan fazla asbest barındırdığı iddia edilmektedir. Sentetik organik kimyasallar olan PCB'ler, havada on günden fazla kalabilmekte ve atmosferik hareketlerle kaynağından uzaklara taşınabilmektedir ve kansere yol açmaktadır. Gemi sökümü, gelişmiş ülkelerin üzerlerinden atmak istedikleri, yoğun olarak tehlikeli atıkları barındıran çevre ve insan sağılığı açısından tehlikeli bir sektör olduğundan, bu sektörde öncü olmakla övünmemiz, trajiktir. Ülkemizle birlikte bu sektörün diğer büyük ülkeleri Pakistan, Hindistan ve Bangladeş'tir. Ülkemizin de taraf olduğu Basel Sözleşmesi de tehlikeli atık ithalatını yasaklamaktadır” denildi.

“Herkes kendi hurdasını söksün”

Tabip odası açıklaması şöyle:

"Ülkemiz, yıldan yıla artan atık ithalatı ile dünyanın atık çöplüğü olma yolundadır. İzmir Tabip Odası olarak ülkemizin ve kentimizin, dünyanın tehlikeli atık çöplüğü haline getirilmesine karşı kararlı mücadelesini sürdürecektir. NAe Sao Paulo'nun gövdesinin ülkemiz karasularına sokulmaması için gerekli hukuksal girişimler odamız tarafından başlatılacaktır. Her ülke sadece kendisine ait hurda gemileri sökmelidir. Siyasi sınırları aşan hurda gemi ticaretine karşıyız. Uluslararası hurda gemi ticareti sürdükçe daha önceki yıllarda da bol bol örneklerini yaşadığımız havamızı, suyumuzu, toprağımızı zehirleyen yeni tehlikeli atık dolu hurda gemilerle karşılaşmamız kaçınılmazdır. Tüm tehlikeli atıkların ülkemize ve kentlerimize getirilmesine karşıyız. Bu durum bir an önce yasaklanmalı."

“Nükleer denemelere katılmış”

İzmir Tabip Odası Çevre Komisyonu Başkanı Dr. Ahmet Soysal da NAe Sao Paulo'nun ikizi Clemenceau'dan çıkan tehlikeli maddeler arasında nükleer atıklar da bulunduğunu dile getirdi. Soysal ayrıca, İngiltere'deki gemi söküm sektöründe çalışan işçilerin Türkiye'dekilerden 7-8 kat daha fazla para aldığını, işsizlik ve ekonomik açmazlar nedeniyle Türkiye'ye ve İzmir'e dünyanın çöp tenekesi muamelesi yapılmamasını istedi. Dr. Ahmet Soysal, "Nükleer denemelere katılmış bu gemi Türkiye karasularına sokulmamalıdır. Türkiye ve İzmir, dünyanın çöplüğü değildir" dedi.

“Önlem alınmalı”

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Helil İnay Kınay da daha önce yine Aliağa'da sökülen ve ciddi miktarda radyoaktif atık barındıran Kuito adlı gemiyi hatırlattı. Angola açıklarında uzun yıllar ham petrol işleyen ve görev süresini tamamlanmasının ardından Aliağa'da sökülen Kuito'ya yönelik davalar açtıklarını aktaran Kınay, "Mahkeme sonuçlanmadan, bir petrol rafinerisi olan gemi çoktan parçalanmıştı. Ve ne raporlar ne veriler kamuoyuna açıklandı. Binlerce ton atık barındıran Kuito'nun çevreye ve insan sağlığına ne kadar zarar verdiğini bilmiyoruz. O yüzden bu tür gemiler, karasularımıza gelmeden önlem alınmalı. NAe Sao Paulo sadece bir gemi değil, simgedir" diye konuştu.

Hagi ülkelerde gemi söküm bölgesi bulunuyor?

Dünyada sadece beş ülkede gemi söküm bölgesi bulunuyor. Bu ülkeler, Çin, Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Türkiye.