Son zammın sırrı: Hazine gaz sızdırıyor

Boru Hatlarıyla Petrol Taşıma A.Ş.’nin (BOTAŞ) doğalgaza kullanım tipine göre yüzde 10-30 arasında yaptığı son zammın ardından fiyatların önümüzdeki aylarda daha yüksek oranlarda artması bekleniyor. Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, Enerji Bakanı Fatih Dönmez’in şubat ayında 400 liralık doğalgaz faturasının 300 lirasını devletin karşıladığına yönelik açıklamasını hatırlatarak, “Anlaşılan o ki doğalgazdaki sübvansiyon BOTAŞ’a karşılıksız değil borç verme ile karşılanmış. Anladığımız kadarıyla bugün bu durumdan kısmen vazgeçilmiş görünüyor. Şayet tamamından vazgeçerlerse gelecek zamları düşünemiyorum bile. İşte o zaman gerçekten aç ve sefil dolaşabiliriz” dedi. Bingöl, şu değerlendirmeleri yaptı:

• Devletin konut abonelerinin doğalgaz faturalarını sübvanse tutarını anlamak için bakılması gereken yer 2021 yılında BOTAŞ’a görev zararı yani yeni adıyla görevlendirme gideri olarak bütçeden Ne Kadar Ödendiğine ilişkin verilerdir.
• Devletin yaptığı tüm harcamaların bütçede yer alması gerekmektedir. Devletin kamu iktisadi teşebbüslerine aldığı ürünleri yüksek fiyattan alması veya sattığı ürünleri piyasa fiyatının altında satması yönünde bir talimat vermesi durumunda ilgili kuruluşlara bu işlemden doğan zararlarını ödemek zorundadır. Bu ödeme bütçede “görevlendirme gideri” kalemi altında izleniyor.
• Merkezi yönetim bütçelerinde 2021 yılına kadar BOTAŞ’a ödenmiş bir görevlendirme gideri verisi ile karşılaşmadım. 2021 yılında BOTAŞ’a ödenen görevlendirme gideri tutarı toplamı 19 milyar TL olarak yer almaktadır. 2022 yılında da BOTAŞ’a görevlendirme gideri adı altında ödemelerin devam ettiği ve yılın ilk 4 ayında yapılan ödeme toplamının ise 5 milyar lira olduğu görülmektedir.
• Oysa 2021 yılında Hazine’den BOTAŞ’a 50 milyar 260 milyon lira, 2022 yılının ilk 4 ayında ise 58 milyar 160 milyon borç verilmiştir. Yani 400 liralık bir doğalgaz faturasının 300 lirasını devletin karşıladığı iddia ediliyordu. Anlaşılan o ki doğalgazdaki sübvansiyon karşılıksız değil borç verme ile karşılanmış. Anladığımız kadarıyla bugün bu durumdan kısmen vazgeçilmiş görünüyor. Şayet tamamından vazgeçerlerse gelecek zamları düşünemiyorum bile. İşte o zaman gerçekten aç ve sefil dolaşabiliriz.

9 yılda doğalgaz fiyatı konutlarda 4.5, sanayide 17 kat arttı

2013 yılında fiyatı 103 kuruş olan bir metreküp doğalgazın uzun süre yatay bir seyir izlediğini ancak 2018 yılından itibaren hızlı bir artış trendine girerek 4.5 kata yakın artış gösterdiğini söyleyen Bingöl, “Sanayi ve elektrik üretiminde kullanılan doğalgaz fiyat artışları daha da dramatik bir şekilde gerçekleşmiştir. Sanayide doğalgaz fiyat artışları 2013 yılına göre 17 katın üzerindedir. Sanayideki artış elektrik üretimi dahil dalga dalga tüm mal ve hizmet fiyatlarına da yayılmaktadır.”

Sübvansiyonu Enerji Bakanı söylemişti

Enerji Bakanı Fatih Dönmez, şubat ayında yaptığı açıklamada 100 liralık doğalgaz faturasının 300 lirasını devletin karşıladığını belirterek, “Yani 400 liralık fatura gelecekken 100 lira geliyor. Şu anda yüzde 80’ini karşılar durumdayız. Elektrikte de bu oran yüzde 50 civarında. Bunlar konutlar için. Bu sübvansiyonun bedeli doğalgazda 80 milyar lira civarında elektrikte de 20 milyar lira civarında. Toplam 100 milyar lira. Kişi başına 2 bin lirayı bulan akaryakıt (eşel mobil) desteği de dahil edildiğinde sübvansiyon 200 milyarı aşıyor” demişti.