Prof. Demirtaş: Bir yerden Türkiye'ye para gelmesi gerekiyor, kutuplaşma devam ederse işler kötü gider

Sabancı Üniversitesi Finans Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Özgür Demirtaş, yerel seçimden sonra Türkiye'nin paraya ihtiyacı olacağını ancak bunun nereden bulunacağını bilmediğini kaydetti. Demirtaş, "Eğer inatlaşmamızda ısrar etmezsek, bir parça apolitik davranırsak Türkiye'nin önü açık olur ama hala kutuplaşırsak Türkiye'de işler kötü gider" dedi.

Sözcü'den Sayime Başçı'nın haberine göre, kira kontratlarında TL'ye geçiş sonrasında 15 milyar dolarlık kredi borcu ile döviz açığına düşen alışveriş merkezi yatırımcıları, kur korkusu yaşıyor.

Yatırımların yüzde 60'ını kredi ile gerçekleştiren yatırımcılar, var olan borçları için bankalarla görüşme masasına otururken, yatırımlar da durmuş vaziyette. Yeni projelerde fizibilite tutturamadıklarına dikkat çeken yatırımcılar, döviz kurlarındaki ani bir şokun 15 milyar dolarlık borcun hem bankaların hem de yatırımcıların sırtında kambur yaratacağına dikkat çekti.

'YÜZDE 15 ZARARDAYIZ'

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) tarafından dün İstanbul'da düzenlenen 11. Alışveriş Ekonomisi Zirvesi'ne ekonomideki dalgalanmalar ve kontratlardaki değişimler damga vurdu. AYD Başkanlığı'nın son sürecine gelen ve bayrağı devretmeye hazırlanan Hulusi Belgü, açılış konuşmasında 2018'e dair yaptığı değerlendirmede geçen yıla damgasını vuran olayı "kiralarda TL'ye geçiş" olarak belirtti.

AVM yatırımlarında büyük ortağın bankalar olduğunu ve yüzde 60'a varan bir borçla yatırıma başlandığını anlatan Belgü, şu dönemde yeni AVM yatırımının doğru bir karar olmayacağını vurguladı.

Bundan sonraki süreçte kurlar ne olursa olsun, perakendecilerle ne kadar karşı karşıya kalınırsa kalınsın perakendecilerin yanında olmaya devam edeceklerinin altını çizen Belgü, "Biz kurlar fikslendiğinde yüzde 23'lük bir kayba uğradık. Şimdi kurlar biraz düştüğü için bu yüzde 15 seviyesinde. Ama biz bununla yaşamayı öğrendik. Biz daha önce döviz açığı olmayan sektördük. Şimdi çok ciddi döviz borcumuz var. Bankalarla konuşuyoruz; onlar da ‘İnşallah döviz düşer' diyorlar. Bunun önlemini almamız lazım. Yarın dövizlerde farklı bir şeyler olursa 15 milyar dolarlık bir borç sorunuyla karşılaşacağız" diye konuştu.

Bugüne kadar Türkiye'de 412 AVM'de 53 milyar dolarlık bir yatırım yapıldığını ve 12 milyon metrekareyi aşan bir alana ulaştıklarını anlatan Belgü, geçen yıl 130 milyar dolarlık cironun 2019'da 160 milyar dolara çıkacağını aktardı. Farklı borçlanma kanalları açılmadığı sürece AVM yatırımlarının durgunluğa gireceğini anlatan Belgü, şu anda AVM fizibilitelerinin tutmadığını kaydetti.

'KOL KOLA ATLATTIK'

Boyner Grup CEO'su Cem Boyner de, çetin makro ekonomik süreçleri AVM yatırımcıları ile kol kola atlattıklarını belirtti. "Bizlerin yanında duran mal sahiplerimizle bu fırtınalı süreci çok daha güçlü göğüsledik. Ekonomideki, kur ve faizdeki dalgalanma kol kola girince daha kolay atlatılıyor" diye konuşan Boyner, 1 milyar dolarlık iş hacmine ulaşan HOPİ ile 130 marka ile 20 sektörde faaliyet gösterdiklerini söyledi. HOPİ ile yüzde 25'lik müşteri kaybını yüzde 4'e düşürdüklerini belirten Boyner, şöyle devam etti:

"Müşteri ziyaret sayımız yüzde 20, müşteri başına satışımız yüzde 28 arttı. HOPİ paracıklarla 170 milyon TL tasarruf sağladık. 630 bin müşterimiz sadece siyah beyaz giyiyor. 443 bin genç kadın hep birlikte alışveriş yapıyor. Kullanıcıların yüzde 23'ü son 6 aydır evden çıkmadı."

'HATA LÜKSÜMÜZ YOK'

Türkiye'nin bugüne kadar pek çok krizi atlattığına işaret ederek seçim sonrasında piyasalarda bir sıkışıklık yaşanacağını kaydeden Sabancı Üniversitesi Finans Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Özgür Demirtaş, bu noktada sorunların kökenine inerek inatlaşmadan çözüm üretilmesi gerektiğini dile getirdi.

Seçimden sonra Türkiye'nin paraya ihtiyacı olacağını ancak bunun nereden bulunacağını bilmediğini belirten Demirtaş, şu değerlendirmeyi yaptı:

"Bir yerden Türkiye'ye para gelmesi gerekiyor. Türkiye önemli bir ülke, çöpe atılacak bir ülke değil. Türkiye'nin hep bir ayakta durma güdüsü var ancak artık hata yapma lüksü yok. Seçimlerden sonra piyasada bir sıkışıklık olacaktır ama eğer inatlaşmamızda ısrar etmezsek, bir parça apolitik davranırsak Türkiye'nin önü açık olur ama hala kutuplaşırsak Türkiye'de işler kötü gider."

'TÜRKİYE ŞU ANDA YABANCI YATIRIMCININ ÖNCELİĞİ DEĞİL'

Türkiye'nin zorlu bir ekonomik süreçten geçtiğini ancak yatırımcının stabil bir pazar aradığını anlatan Almanya merkezli AVM yatırım şirketi Ece Türkiye CEO'su Stefan Zeiselmaler, şunları söyledi:

"Yabancı yatırımcı sıkıcı işler arar. Dalgalı ve belirsiz piyasalarda olmak istemez. Şu anda Türkiye onların önceliği değil. Piyasalar biraz daha stabil olunca yatırımcı dönecektir. Bizim gelecek 2 yılda Türkiye ile ilgili hedefimiz yenileme yatırımına gitmek. Otomobil bayileri, sanat merkezleri gibi formatları da AVM'lere sokmak istiyoruz."