Malulen ve engelli emeklilik şartları nelerdir?
Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emeklilik şartları kapsamında iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle engelli olan kişilerin sağlık kuruluşlarına gitmeleri ve uzman doktorlar tarafından heyet raporu almaları gerekir. Malulen emekliliği için en önemli şartlardan biri olan bir meslekte çalışamama oranıdır. Malulen emekliliğe hak kazanmak için, mesleğin %60 veya daha fazla iş göremezlik oranına sahip olması gerekir. Ayrıca sosyal güvenlik kurumu malul emekliliğinin bir diğer şartı en az 10 yıl çalışmış olmak ve 1.800 gün sigorta priminin ödenmiş olmasıdır. Bu kural, engelli bir kişinin başka bir kişinin bakımına ihtiyacı varsa değişir. Engelli bir kişinin başkalarından bakıma ihtiyacı varsa, 10 yıllık çalışma süresi sayılmaz, ancak 1.800 gün prim ödenmesi gerekir.
Engelli Emeklilik Şartları
Engelli olan kişiler çalışırken çalışma süresi boyunca psikolojik sorunlar, fiziksel zorluklar ile beraber mücadele ederler. Bu yüzden engelli olan kişilere, diğer kişilere göre daha erken emekli olma hakkı tanınmıştır. Engelli olan kişilerin iş hayatındaki yıpranma süreçleri de dikkate alınarak böyle bir düzenleme yapılmıştır. Engelli emeklilik şartları kapsamında öncelikle kişilerin tam teşekküllü bir hastaneden engelli raporu alması önemlidir. Engelli emeklilik şartları kapsamında 3 kriter ön plana çıkar:
- Sigorta süresi
- Engelli raporu en az %40
- Prim gün sayısı
Kişi engel raporunu aldıktan sonra tüm şartları taşıması ile birlikte erken emekliliğe hak kazanmış olur. Engelli olan kişiler bu şartları sağladıktan sonra ne zaman engellilikten emekli olabileceklerini de sorgulayabilirler. Ülkemizde erken emeklilik 5510 sayılı kanun maddeleri kapsamında düzenlenmiştir. Yönetmeliğe göre erken emeklilik şartlarından yararlanmak isteyen kişiler öncelikle hastaneden engelli raporu almalılar. Böylelikle engelli olduğunu yasal olarak ispatlamış olur. 28 eylül 2021 tarihli resmi yönetmeliğine göre;
- %40 49 arası hafif düzeyde çalışma gücünü kaybetmiş olanlar
- %50 59’a orta düzeyde çalışma gücünü kaybetmiş olanlar
- En az %60 oranında olanlar ağır düzeyde çalışma gücünü kaybetmiş olanlar olarak tanımlanmıştır.
Yönetmelik kapsamında belirlenen orta, hafif ve ağır derecelerde çalışma gücünü kaybeden kişilerin çalışma gücü kayıp oranı tespiti için hastalık listeleri bulunur. Engelli emekliliği kapsamında engelli rapor oranı %40 olarak belirlenmiştir. %40’tan daha az oranda engelli raporu olan kişiler erken engelli emekliliğinden faydalanamazlar. Bununla birlikte, engelli olan kişilerin engellilikten emekli olabilmesi için prim gün sayısı kanunen belirtilmiştir. Prim gün sayısı engelli olan kişilerin sigortaya giriş tarihi ve rapor oranına göre farklılık gösterir.
