Gözler rekabet kurulunda: Raportörler 'ağırlaştırılmış kartel cezası' istedi
Rekabet Kurumunun zincir marketler hakkında açtığı soruşturma kapsamında sözlü savunmalarını verdiler. Marketlerin savunmasından önce Rekabet Kurulu raportörleri de hazırladıkları rapora ilişkin bilgi vererek marketlere ceza verilmesini talep etti.
Rekabet Kurulu'nun salgın sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak açtığı soruşturmada şirketlerin sözlü savunmaları alındı. Rekabet Kurulu raportörleri A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok, Savola ve Procter & Gamble'ın fiyatlama davranışlarının kartel niteliği taşıdığını belirterek para cezası uygulanmasına yönelik görüş verdi. İlgili zincir marketler ve tedarikçiler ise savunmalarında salgının yarattığı ekstra maliyetlere dikkat çekti
Rekabet Kurulu'nun salgın süresince görülen fiyatlama davranışlarına yönelik zincir marketlere yönelik soruşturmasında sözlü savunmalar alındı.
Savunmada raf fiyatını belirleyen temel unsurların alıcı fiyatları, rekabet ve brüt kâr marjı olduğu, bu unsurlar dikkate alındığında fiyat geçişlerinin piyasa gerçekleriyle uyumlu olduğu belirtildi.
Nakliye maliyetleri ciddi oranda arttı
Savunmalarda sektör temsilcileri salgın süresince artan maliyetlere dikkat çekti. Temsilciler, bu süreçte ürünlerin sevkiyatı ve ithalatının kısıtlandığını, nakliye maliyetlerinin de ciddi oranda arttığını belirtti.
İlave istihdam, hijyen ürünlerinin alımı, ek servis araçları kullanımı ve Kovid-19 kısıtlamaları kapsamında son kullanım tarihli meyve, sebze ve tavuk gibi ürünlerin yönetim maliyeti gibi işletme giderlerinin de ek maliyetler getirdiği ifade edildi.
Soruşturmayı yürüten raportörler ise A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok, Savola ve Procter & Gamble'ın eylemlerinin Ceza Yönetmeliği kapsamında “kartel” niteliği taşıdığını belirterek ,4054 sayılı Kanun'un 16. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiğine yönelik görüş bildirdi. Raportörlerin Rekabet Kurulu'na sunduğu metin şöyle:
"Rekabet Kurulunun 07 Mayıs 2020 tarihli ve 20-23/298M sayılı kararı uyarınca, ulusal veya yerel düzeyde faaliyet gösteren çeşitli zincir marketler ile bu marketlere ürün sağlayan bazı tedarikçilerden oluşan, toplam 29 teşebbüs ve bir dernek hakkında; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla başlatılmıştır.
Malumları olduğu üzere, söz konusu madde belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan, teşebbüsler arası anlaşmalar ve uyumlu eylemler ile teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve davranışlarını yasaklamaktadır.
Soruşturma kapsamında Soruşturma Heyetince yapılan inceleme ve tespitler sonucunda elde edilen bulguların, ilgili mevzuat ve içtihat çerçevesinde değerlendirilmesi neticesinde;
Kısaca A101, BİM, Carrefoursa, Migros ve Şok olarak anılan soruşturma tarafı ulusal zincir marketler arasında, doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilen belgelerde “piyasanın organize edildiği”, artırılan fiyatların “rakiplerle eş zamanlı raflara yansıtılacağı” yönünde ve benzer nitelikte pek çok ifade bulunurken, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiği,
Yine doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı;
Fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı; nitekim bu durumun genellikle “bozuk fiyatların düzelttirilmesi” şeklinde belgelere yansıdığı,
Rakip zincir marketlerin fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün ve/veya bölge özelinde süratle hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma yöntemleriyle teşebbüsler arasındaki koordinasyona uyumun sürekli olarak gözetildiği;
Böylelikle A101, BİM, Carrefoursa, Migros ve Şok’un satışa sundukları pek çok ürünün satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri,
Soruşturma tarafı tedarikçilerden Savola ve Procter & Gamble’ın da kendi ürünleri bakımından yukarıda adı geçen zincir marketler arasında satış fiyatlarına ve fiyat artışlarına yönelik olarak gerçekleşen koordinasyonun sağlanmasında ve sürdürülmesinde rol oynadıkları,
Yine bu çerçevede Savola ve Procter & Gamble’ın, zincir marketlerin geleceğe dönük satış fiyatları ve fiyat artış tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerinin paylaşımına aracılık ettikleri,
Bu nedenlerle Savola ve Procter & Gamble’ın zincir marketlerin satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt karteli görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri ve bu ihlal nedeniyle zincir marketler ile birlikte ve eşit derecede sorumlu oldukları,
Bu çerçevede A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok, Savola ve Procter & Gamble hakkında 4054 sayılı Kanun'un 16. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.
Anılan teşebbüslere uygulanacak idari para cezasının takdirinde;
İhlal teşkil eden eylemlerin Ceza Yönetmeliği kapsamında “kartel” niteliği taşıdığı, temel para cezasının bu tespite dayanarak belirlenmesi gerektiği,
Bu eylemlerin genel itibarıyla 2018 yılına kadar uzanmakta olduğu, A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok ve Savola bakımından ihlalin bir yıldan uzun, beş yıldan kısa sürdüğü, bu nedenle temel para cezasının, Ceza Yönetmeliğinin ilgili hükümlerince yarısı oranında artırılarak uygulanması gerektiği,
A101, BİM, Carrefoursa, Migros, Şok, Savola ve Procter & Gamble’ın soruşturma kararının adı geçen taraflara tebliğinden sonra da kartele devam ettiği, bu nedenle temel para cezasının Ceza Yönetmeliğinin ilgili hükümlerince yarısı oranında artırılması gerektiği,
Söz konusu teşebbüsler bakımından Ceza Yönetmeliği kapsamında dikkate alınacak herhangi bir hafifletici unsur bulunmadığı hususlarının dikkate alınması gerektiği değerlendirilmektedir.
Ayrıca tedarikçi konumundaki Savola’nın zincir marketlerin yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle de 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği,
Bu nedenle Savola hakkında ayrıca idari para cezası uygulanması gerektiği,
Savola’ya bu ihlali bakımından uygulanacak idari para cezasının takdirinde;
İhlal teşkil eden eylemin Ceza Yönetmeliği kapsamında “diğer ihlaller” tanımına uyduğu, temel para cezasının bu tespite dayanarak belirlenmesi gerektiği,
İhlalin bir yıldan uzun, beş yıldan kısa sürmesi nedeniyle, belirlenecek temel para cezasının, Ceza Yönetmeliğinin ilgili hükümlerince yarısı oranında artırılarak uygulanması gerektiği,
Söz konusu ihlal bakımından Ceza Yönetmeliği kapsamında dikkate alınacak ağırlaştırıcı veya hafifletici herhangi bir unsur bulunmadığı hususlarının dikkate alınması gerektiği değerlendirilmektedir.
Yukarıda sayılan teşebbüsler dışında, soruşturma tarafı diğer teşebbüsler ve ilgili dernek bakımından 4054 sayılı Kanun’un ihlal edildiğine yönelik bulguya ulaşılamadığından, ilgili teşebbüsler ve dernek hakkında idari para cezası uygulanmasına yer olmadığı,
Bununla birlikte soruşturma tarafı tüm tedarikçilerin ve zincir marketlerin gerek kendi pazarlarındaki rakiplerine, gerekse de dikey ilişkide bulunan tarafların birbirlerinin rakiplerine ilişkin rekabete hassas bilgilerin değişiminden kaçınmalarının, dikey ilişkide bulundukları taraflarla yalnızca kendilerine ait bilgileri paylaşabileceklerinin hatırlatılması, aksi halde haklarında soruşturma açılabileceği yönünde işbu soruşturma taraflarına görüş yazısı gönderilmesinin uygun olacağı kanaat ve sonucuna ulaşılmıştır."
