Dolar Tahtından İnecek Mi?
19
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan ve bu yıl İran, Suudi Arabistan, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de katılımıyla genişleyen BRICS, “de-dolarizasyon” için kolları sıvadı.
Yıllardır tartışılan bu terim, “küresel ticarette Amerikan dolarının hakimiyetini yok etmek” ve “yerel para birimleriyle ticareti teşvik etmek” anlamına geliyor… Geçen yıl Çin, BRICS’in ortak para birimi üzerinde çalıştığını açıklarken, Rusya da geçtiğimiz hafta BRICS’in bir merkez bankası kuracağını duyurdu. Üstelik, bu merkez bankasının kuruluşunun “yıllar sürmeyeceğine” de dikkat çekildi. Peki bu mümkün olabilir mi?
ABD'li yatırım bankası Morgan Stanley, dolarsızlaştırma çabalarının doları tahtından indirmek için fazla bir şey yapamayacağını söyledi.
Morgan Stanley stratejistleri, şu anda ABD dolarını tutmanın gerçek bir alternatifinin bulunmadığını söyledi.
29
Banka, dolarsızlaştırma korkularının abartılmasının üç nedenini sıraladı.
Morgan Stanley'e göre doların merkez bankalarının ve uluslararası ticaretin en önemli para birimi olma statüsü muhtemelen yakın zamanda kaybolmayacak.
39
Yatırım bankası, ABD dolarının sonunda dünyanın en çok tutulan ve en yaygın kullanılan para birimi olarak tahtından indirilebileceğine dair korkulara dikkat çekti. Bazı yorumcular, Çin yuanı, Japon yeni ve hatta paylaşılan BRICS para birimi gibi rakiplerin doların istatistiklerini bozabileceği konusunda uyardı, ancak Morgan Stanley stratejistleri, doların hakimiyetinin yakın zamanda ortadan kalkmamasının önemli nedenleri olduğunu söyledi.
49
ABD'li bankaya göre doların merkez bankalarının ve uluslararası ticaretin en önemli para birimi olma statüsünün yakın zamanda kaybolmamasının 3 nedeni bulunuyor.
İşte ABD'li bankanın işaret ettiği 3 neden:
59
1) YUAN LİKİT DEĞİL
Stratejistler, Çin yuanının, doların hakimiyetini gerçekten bozacak kadar likit olmadığını söyledi. Bu durumun kısmen Çin'in para birimi üzerinde uyguladığı ve ülkeye girip çıkabilecek nakit miktarını sınırlayan sıkı sermaye kontrollerinden kaynaklandığı belirtildi.
Morgan Stanley stratejisti James Lord, “Çin yuanının yakın zamanda ABD dolarına anlamlı bir şekilde meydan okuması pek olası görünmüyor. Bunun için Çin'in para birimi üzerindeki kontrolünü gevşetmesi ve sermaye hesabını açması gerektiğini düşünüyoruz. Pekin'in bunu yakın zamanda yapmak istemesi ise pek mümkün görünmüyor” dedi.
Diğer bir yandan tüketici talebindeki düşüş ve ülkede devam eden emlak krizi nedeniyle Çin ekonomisine ilişkin soru işaretleri de devam ediyor.
69
2) BORCA İLİŞKİN ENDİŞELER DOLARI ETKİLEMEYECEK
ABD Hazine Bakanlığı'nın yayımladığı verilere göre, ülkenin toplam kamu borcu 34 trilyon doları aştı. ABD'nin artan kamu borcuna ilişkin endişeler arttıkça dolara olan güven de azaldı.
ABD Kamu Politikası Araştırma Başkanı Michael Zezas, endişeleri anladığını belirterek "ABD'deki seçim sonucuna bağlı olarak, masada bir miktar mali genişleme var, ancak bize göre bu korkunç değil. Fed'in enflasyonla mücadele edemeyeceğini düşünmediğimiz sürece doların istikrarsız bir para birimi haline gelmesine yönelik bir kanal görmek zor” dedi.
Zezas, Morgan Stanley ekonomistlerinin Fed'in kesinlikle enflasyonla mücadele edebileceğini düşündüklerini de belirtti.
79
3) KRİPTO VARLIKLAR ALTERNATİF DEĞİL
Diğer bir yanan stratejistler, Bitcoin gibi kripto para birimlerinin likit olmasına rağmen dolara gerçek bir alternatif olarak kabul edilemeyecek kadar değişken olduklarını söyledi.
Morgan Stanley'den David Adams, "Örneğin ayda yüzde 10 artan bir kripto para tutuyorsam, bunu ticaret için kullanma olasılığım azalır ve bunun yerine fiyat değerlemesinden faydalanmak için cüzdanımda biriktiririm" dedi.
Diğer ekonomi uzmanları da doların yakın zamanda hakim konumundan çıkma ihtimalini göz ardı ediyor. Daha önce Business Insider'a konuşan ekonomistler, baskın bir para biriminin “güvenli” olarak kabul edilmesinin ardından insanların diğer para birimlerine geçmesinin zaman alacağını bu nedenle baskın bir para biriminin yerinden edilmesinin on yıllar boyunca gerçekleşen bir şey olduğunu söylemişti.
89
İngiliz Financial Times gazetesi, Amerikan dolarının hakimiyetinin tartışmaya açtığı ilginç bir analiz kaleme aldı. “Amerika Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımlarından daha ciddi olanı, ABD para biriminin politik olarak yönlendirilen bir devalüasyonu olacaktır” diye başlayan yazıda şu değerlendirmeler yer aldı: “Dolar hem Amerika’nın hem de dünyanın para birimidir. ABD, küresel GSYİH'nın yüzde 15.5'ini oluştururken, dolar uluslararası para işlemlerinin yüzde 88'inde yer alıyor. Küresel rezervlerin yüzde 58'i ABD para biriminde tutuluyor.”
99