Boğa cazip ama boynuzuna dikkat

Goldman Sachs dün yayınladığı raporda hisse senetlerinde ayı piyasasının henüz sona ermediğini belirterek, 2023’ün iyi bir yıl olacağını uman hisse senedi yatırımcılarının hayal kırıklığına uğrayacağı uyarısında bulundu. Ancak bu durum şimdilik Borsa İstanbul için geçerli değil gibi duruyor. Zira BIST100 endeksi, son 1 yıldır diğer dünya borsalarından pozitif olarak ayrışmış durumda. MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ) Endeksi yılbaşından bu yana yüzde 23 ve gelişmiş ülke borsa endekslerini içeren MSCI Dünya Endeksi yüzde 18 değer kaybettiği halde, BIST100 TL bazında yüzde 143, dolar bazında ise yüzde 73 oranında yükseldi. Yani Bahçeşehir Üniversitesi Uluslararası Finans Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Öztürk’ün yaptığı hesaplamaya göre endekslere 100 dolar yatırılmış olsa, bu para şu anda BIST100’de 173 dolar, MSCI Dünya Endeksi’nde 82 dolar ve MSCI GOÜ Endeksi’nde 77 dolar olacaktı.

Kaynak: Bloomberg

Yabancı gittiği halde borsa yükseldi

Borsadaki yükselişin yabancı yatırımcılar gittiği halde gerçekleştiğine dikkat çeken Öztürk, “Yılın başından beri yabancılar net 3.6 milyar dolarlık hisse sattı ama borsa yine de dolar bazında yüzde 73 yükseldi. Bu, tarihte ilk olabilir. Yabancı yatırımcı payı bu yılın başında yüzde 41 idi, şu an yüzde 30’a gerilemiş durumda. Zaten son 4-5 yıldır yabancılar hisse satıyorlar. 2018 yılının başında yabancı payı yüzde 65 civarında idi. Ama yabancı yatırımcılar Türkiye’den çıkarken, yerli yatırımcılar borsaya koşuyor” dedi.

Yatırımcı sayısı 2 milyondan 3 milyona çıktı

Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, bu yılın başında yaklaşık 2 milyon olan yatırımcı sayısının şu anda 3 milyonu geçtiğini belirten Öztürk, bunun nedeninin uygulanan para politikası nedeniyle yatırım alternatifinin kalmaması olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:

“Yerli yatırımcıların kaynağı ile borsanın yükselmesinin temel nedenlerinden biri; son 1 yıldır uygulanan para politikası nedeniyle, çok düşük tutulan faizler ve TL’de olan yatırımcının çok yüksek negatif reel faiz ile baş başa bırakılması ve parasını enflasyona karşı korumak isteyen yatırımcılar için borsadan başka pek bir alternatif kalmaması. Aynı zamanda bu yılın başında kabaca 140 dolar olan borsanın hem dolar bazında hem de temel çarpanlarına göre göreceli olarak ucuz kalması. Özellikle son aylarda borsanın dolar bazlı yükselmesinde doların son 4-5 aydır aynı seviyelerde tutulmasının da etkisi var. Bununla beraber bu yükselişin ne kadar tabana yayıldığı tartışılır ve özellikle belli hisse senetlerinde çok sert hareketler göze çarpıyor.”

Doç. Dr. Hakkı Öztürk, şu anda geldiği seviyelere göre borsanın değerlemesini ise şöyle yaptı:

• BIST100 şu anda 240 dolar civarı.
• 10 yıllık ortalaması 252 dolar ve 20 yıllık ortalaması 260 dolar.
• Çarpanlara baktığımızda 3. çeyrek gelen bilançolardan sonra BIST100’ün fiyat/kazanç çarpanı 6 civarı. Son 10-20 yıllık ortalamalar 10 civarı.
• Dolayısıyla, BIST100 endeksinin geldiği seviyede hem dolar bazlı hem de çarpanlara göre pahalı olduğunu söyleyemeyiz. Ancak bu endeks bazlı yani ortalama fiyatlara göre yapılan bir değerlendirmedir.

'Kısa sürede 5-10 katına çıkan hisse senetlerine yatırım yapanların sonu hüsran'

Çok kısa sürede 5-10 katına çıkmış, çok yüksek piyasa değerlerine ulaşmış, fiyat/kazanç çarpanları balon olup uçmuş olan ve temel faktörlerle desteklenmeyen hisse senetleri olduğuna da dikkat çeken Öztürk, küçük yatırımcıların bu hisse senetlerinde çok dikkatli olması gerektiğini söyledi.

Temel olarak desteklenmeyen bu hisselere çok yüksek fiyatlardan yatırım yapanların borsa tarihinde sonunun hep hüsran olduğunu vurgulayan Öztürk, yatırımcılara şu uyarılarda bulundu:

‘Sağdan soldan duydukları hisse senetlerine yatırım yapmasınlar’

• Borsada çok pahalı olan hisseler olduğu gibi, çok düşük fiyat/kazanç çarpanından işlem gören, Türkiye’nin en köklü ve bilindik şirketleri de mevcut. Küçük yatırımcıların birçoğu kısa vadede çok 5-10 katına gidecek hisse senedi peşinde koşuyorlar. Dolayısıyla şirketleri analiz etmeden sağdan soldan duydukları (özellikle sosyal medya) hisse senetlerine yatırım yapıyorlar ve bu yatırımların sonu çoğunlukla hüsran oluyor.
• Küçük yatırımcılara tavsiyem; paralarının hepsini tek bir hisseye yatırmamaları, portföy yapmaları, aracı kurumlarına danışmadan sağdan soldan duydukları piyasa değerleri şişmiş ve temel olarak desteklenmeyen hisse senetlerinden uzak durmaları ve aynı zamanda risk algısına göre değişmekle beraber kaldıraçlı ve kredili işlemlerin çok riskli işlemler olduğunu akıldan çıkarmamaları olacaktır.
• Aslında parasını borsada değerlendirmek isteyen küçük yatırımcılar için en ideali, uzmanlar tarafından yönetilen hisse senedi fonlarına yatırım yapmalarıdır.
• Temel olarak gelecekte yüksek nakit akımı yaratması beklenen, riskleri düşük ve büyüme beklentileri yüksek olan hisse senetlerine makul fiyatlar üzerinden yapılan yatırımlar uzun vadede kazandırır. Tabii ki genel konjonktürün de önemli olduğunu unutmamak gerekir. Aynı zamanda Borsa İstanbul’dan giden yabancı yatırımcıların, Türkiye’de iklim değiştiğinde geri geleceği de unutulmamalı.