Akaryakıt zamları vatandaşın düzenini alt üst etti: 10 kişiden 9’u arabasına binemiyor

Kamuoyu araştırma şirketi Ipsos, son bir yılda yüzde 300’ün üzerinde zamla litresi 25 liraya dayanan akaryakıt fiyatlarının araç sahiplerinin kullanım eğilimlerini nasıl etkilediğini araştırdı. 18 yaş üstü temsili 800 birey ile online anket yöntemi ile yapılan araştırma şu çarpıcı sonuçları ortaya çıkardı:

Araç sahipleri gerekmedikçe araçlarını kullanmıyor

• Akaryakıta gelen zamlarla birlikte araç sahipleri araçlarını daha az kullanma eğiliminde olduğu izleniyor. Bugün araç sahiplerinin yüzde 91’i araçlarını daha az kullandığını belirtirken sadece her zamanki gibi kullanmaya devam ettiğini söyleyenlerin oranı yüzde 8.
• Araç sahiplerinin yüzde 87’si daha önce istediği vakit aracını kullandığını ama şimdi gerekli olmadıkça kullanmamaya çalıştığını belirtiyor. Araçları ile artık hafta sonu gezmeye gitmediğini söyleyen araç sahiplerinin oranı yüzde 76, alışverişe araçları ile gitmeyenlerin oranı yüzde 69.
• Araç sahibi çalışanların yüzde 71’i kendi araçları ile işe gitmektense toplu taşımayı tercih etmeye başlamış. Diğer bir tasarruf yöntemi olarak da yakın çevrede oturan arkadaşlar ile birlikte araç ile işe gitmek ve masrafları paylaşma yöntemi tercih ediliyor.

Yüzde 39 hiçbir zaman deposunu tam dolduramıyor

• Araç sahipleri araçlarını daha az kullanmanın yanı sıra akaryakıt alımında da daha dikkatli davranıyor. Her 100 araç sahibinden 9’u eskisine göre daha az miktarda benzin almakta. Araç sahiplerinin yüzde 51’i daha önce araçlarının deposunu tam doldururken bugün gerektiği kadar aldığını, yüzde 39’u hiçbir zaman deposunu tam doldurmadığını ama şimdi eskisine göre daha az akaryakıt aldığını söylüyor.

Her 10 araç sahibinden 3’ü aracını satma eğiliminde

Araç sahiplerinin yüzde 60’ı aracını satmayı düşünmezken, yüzde 12’si aracını satıp yerine yenisini almayı istiyor. Diğer taraftan araç sahiplerinin yüzde 28’i araçlarını satıp yerine de yenisini almamayı düşünüyor.

'Bu değişim, ikinci elde önemli bir hareketlilik yaratabilir'

Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik, verilerle ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:

“Ulaştırma harcama grubu için TÜİK tarafından açıklanan 12 aylık enflasyon yüzde 123.4 ve bu harcama kategorisi enflasyonun en doludizgin ilerlediği kategori. Hiç kuşkusuz bunun altında yatan önemli nedenlerden biri akaryakıt fiyatlarındaki artış. Bu arada, akaryakıt fiyatlarındaki artışın nakliye maliyetlerini de yükselterek diğer kategorileri de olumsuz etkilediğini söylemek gerekli. Ancak elbette ulaştırma harcamaları doğrudan etkileniyor. Bu durumun araç sahiplerine nasıl yansıdığına bakmaya çalıştık. Artan akaryakıt fiyatları nedeni ile araç sahiplerinin yarısı eskiden yakıt alırken depolarını tamamen doldurduklarını ancak artık bundan vazgeçtiklerini belirtiyorlar. Karşılaşılan yeni fiyat seviyesi her on araç sahibinden dokuzunun aracını daha az kullanmasına yol açmış. Özellikle elzem olmayan nedenler ile araç kullanımı düşmüş, mesela her dört araç sahibinden üçü artık ailecek araba gezintilerinden vazgeçtiklerini belirtiyor, yine her on araç sahibinden yedisi artık alışverişe araba ile gitmediğini ifade ediyor. On araç sahibinden dokuzu, aracını eskiden her istediğinde kullandığını ancak artık gerekli olmadıkça kullanmadığını belirtiyor. İşe gitmek gibi elzem bir neden ile araç kullananların sayısında dahi azalma var. Her on araç sahibinden yedisi eskiden işe araç ile giderken artık bundan vazgeçtiğini belirtiyor. Bu duruma bir çare olarak yakın oturan iş arkadaşlarının araçlarını işe gidiş geliş için ortak kullanmaya başladıklarını görüyoruz. Araç sahiplerinin yarısından fazlası bu yönteme başvurarak yakıt masrafını paylaştıklarını ifade ediyorlar. Araç kullanım şeklindeki bu değişimler, önümüzdeki dönemde ikinci el otomobil piyasasında önemli bir hareketlilik yaratabilir, çünkü her on araç sahibinden üçü aracını yerine yenisini almamak üzere satmayı düşündüğünü belirtiyor. Ukrayna-Rusya savaşının da körüklediği küresel petrol fiyatları problemini de değerlendirdiğimizde ulaştırma maliyetleri açısından zor günlerin devam edeceğini tahmin edebiliriz.”