Dünyada gıda fiyatı artışlarının 5 ay daha devam etmesinin Türkiye için şanssızlık olduğuna dikkat çeken Habertürk ekonomi yazarı Abdurrahman Yıldırım, "Dışarıdan gelecek fiyat artışlarını yumuşatacak tek araç olarak geriye döviz kuru kalıyor. Döviz kurunun gerilemesinin dünya fiyat artışlarını ne ölçüde karşılayacağı kestirilemez ama son 3 ayda yüzde 20 düşüş gösterdiğini hatırlatalım. Gıda fiyatlarında umut yılın ikinci yarısında diyelim." ifadelerini kullandığı yazısında gıda fiyatlarının haziran ayında düşeceğini işaret etti. 

Tarımsal üretimin rekor kırdığı bir yılda rekor ithalat 

2020’de toplam 19.6 milyar dolarlık tarımsal ürün ithal edildiğine dikkat çeken Yıldırım, "1996 yılından beri bu tutarda bir ithalat yok. Yıllık artış hızı da yüzde 11. Üstelik rekor ithalatı tarımsal üretimde rekorun kırıldığı bir yılda yaptık. TÜİK verilerinden geçen yıl tahıllar, meyveler ve sebzelerin üretimi miktar bazında 2020 yılında toplam yüzde 5.9 artarak 124.1 milyon tona çıktı." dedi. 

"Şeytan bunun neresinde?"

Yıldırım tarımsal ithalat sebze meyve fiyatlarına yansımasına yönelik şöyle yazdı: 

"Milli gelir içinde tarım büyümesi de bunu doğrular nitelikte. Yılın dokuz aylık döneminde GSYH yüzde 0.5 büyürken, tarımsal GSYH yüzde 5.3 arttı. Bundan önceki daha yüksek tarımsal GSYH artışı yüzde 9.5 ile 2015 yılındaydı. Yani tarım üretim ve katma değer açısından son yılların iyi senesini yaşadı. Buna rağmen de ithalat rekoru ile karşılaştık. Şeytan bunun neresinde diye sormadan edemeyeceğiz.

Küresel çapta fiyatlardaki yüksek artışın etkisi büyük gibi. FAO verileriyle pandemi sonrasındaki 8 ayda gıda fiyatları dolar bazında yüzde 24.5 arttı. Aldığını pahalı alıyorsun, sattığını da pahalı satıyorsun. İthalat da, ihracat da tutar bazında daha yüksek çıkıyor.

İkinci etken de pandemi nedeniyle stokları güçlendirme amacıyla daha fazla ithalata başvurulmasıdır. Hemen her ülkenin stoklarını artırmasıdır.

Fiyat neden rekorda?

Peki bizim tarımsal üretim rekorumuza ne oldu? Üretim rekoruna rağmen biz gıdayı neden genel enflasyonun yüzde 50 üzerinde tüketmek zorunda kaldık? 2020 yılını TÜFE yüzde 14.6 artışla kapatırken gıda fiyatlarının yüzde 21.6, taze meyve sebze yüzde 34 arttı.

Nedenlerden biri dünyada gıda ürünleri fiyatındaki artıştır. Ayçiçek yağında yaşadığımız iyi bir örnektir. Buna döviz kurunun artışı veya TL’nin yüzde 20 değer kaybı da eklenince dünyadaki fiyat değişiminin yurt içine etkisi iyice büyüdü." 

İlgili Haber: Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan gıda fiyatları açıklaması