Yapılan en geniş kamuoyu araştırmasına göre: Araplar arasında dindarlık azalıyor

Arap dünyasında 25 bin kişinin katıldığı bir araştırma, bölgede dini liderlere duyulan güvenin azaldığını ve kendilerini ‘dindar değilim’ diye niteleyen kişiler arasında ciddi bir artış olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre, Arapların üçte biri kendisini depresyonda hissediyor. Birçoğu, ülkelerinde yapılan seçimlerin adil olduğuna inanmıyor ve diktatörlüğe kayıştan endişe ediyor. Araştırmada, Arapların en olumlu duyguları beslediği yabancı lider ise Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan çıktı.

25 BİN KİŞİ İLE YÜZ YÜZE GÖRÜŞME

Bugüne dek Arap dünyasında yapılan en geniş katılımlı kamuoyu anketi olduğu belirtilen araştırma, BBC’nin Arapça servisi ile Princeton Üniversitesi sponsorluğundaki Arab Barometer isimli kuruluş tarafından gerçekleştirildi. Cezayir, Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Libya, Fas, Filistin toprakları, Sudan, Tunus ve Yemen’de, 2018 sonu ile 2019 ilkbaharı arasında 25 bin 407 kişi ile 45 dakika süren, özel ve yüz yüze görüşmeler yapıldı. Arap dünyasında kamuoyunun görüşlerini ölçen araştırma, bölge ülkelerinin İran ve İsrail hariç büyük kısmını kapsıyor. Bununla birlikte, araştırmacılara bazı Körfez ülkelerinde izin verilmedi.

Sonuçların dikkat çeken bölümleri şöyle:

GENÇLERİN YÜZDE 18’İ ‘DİNDAR DEĞİLİM’ DİYOR

Araştırmaya göre, Arap dünyasında ‘dindar olmadıklarını’ söyleyen oranı 2013’teki yüzde 8 oranından, yüzde 13’e yükseldi. En büyük artış, 30 yaş altı gençler arasında tespit edildi. Araştırmaya katılan 30 yaş altındaki Arapların yüzde 18’i, dindar olmadıklarını söyledi.

Dini liderlere duyulan güven de, Yemen hariç tüm ülkelerde düştü. En büyük düşüş Irak, Filistin ve Sudan’da gerçekleşti.

Hamas, Hizbullah ve Müslüman Kardeşler gibi İslamcı hareketlere duyulan güven azaldı. Bu düşüş Tunus’ta yüzde 24, Ürdün’de yüzde 21, Fas’ta yüzde 20 oranında saptandı.

‘KADINLAR DEVLETİ YÖNETEBİLİR AMA AİLE KARARLARINI ALAMAZ…’

Kadın hakları konusunda ise çelişkili cevaplar geldi. Araştırmaya katılanların çoğunluğu, kadınların başbakan ve cumhurbaşkanı olma hakkını desteklediğini söyledi. Kadın liderlere en çok destek verilen ülkeler, Lübnan, Fas ve Tunus oldu. Bu desteğin yüzde 50’nin altında çıktığı tek ülke ise Cezayir.

Bununla birlikte, ‘aile içinde son kararı erkeğin vermesi gerektiğini’ söyleyenler çoğunlukta çıktı. Son kararı erkeğin vermesinin şart olmadığını söyleyenler sadece Fas’ta çoğunluğu oluşturdu.

GÖÇ ETMEK İSTEYEN GENÇLERDE YÜZDE 10 ARTIŞ

Araştırmada, “Başka bir ülkeye göç etmek istiyorum” diyen Arapların sayısının da ciddi biçimde arttığı görüldü. Cezayir, Mısır, Ürdün, Lübnan, Fas, Filistin toprakları ve Tunus’ta 18-29 yaş arasındaki katılımcıların yüzde 50’den fazlası göç etmek istediklerini aktardı. Araştırmacılar, göç etmek isteyen gençlerin oranında 2016’dan bu yana yüzde 10’luk bir artış yaşandığına dikkat çekti.

30 yaş altı Faslılar arasında göç etmek isteyenlerin oranı yüzde 70’e çıkarken, Ürdün ve Sudan’da her yaş grubundan katılımcıların yaklaşık yarısı, Irak’ta da üçte biri ülkelerini terk etmeyi düşündüklerini söyledi. Araştırmaya göre, Kuzey Afrikalılar daha çok Avrupa’ya, Mısır, Sudan ve Yemenliler Körfez ülkelerine, Ürdün ve Lübnanlılar ise Kuzey Amerika’ya göç etmek istiyor.

Araştırma, daha iyi bir yaşam umuduyla Arapların yasadışı yollardan göç etmeyi göze aldığını da ortaya koydu. Buna göre, Cezayir, Sudan ve Tunus’tan göç etmek isteyenlerin yüzde 40’ından fazlası, Irak, Fas ve Yemen’i terk etmek isteyenlerin de yüzde 38’i yasadışı yollardan göç etmekten korkmuyor.

LGBTİ+ HAKLARI AÇISINDAN ORANLAR DÜŞÜK

Araştırmaya göre, Arap dünyasında eşcinselliğe yönelik bakış açısında ilerleme kaydedilmiş değil. Toplumsal açıdan daha özgürlükçü kabul edilen Lübnan’da bile, eşcinselliği kabul edilir bulduklarını söyleyenlerin sayısı yüzde 6’da kaldı. Bu oranın en yüksek çıktığı ülke ise yüzde 26 ile Cezayir oldu.

SEÇİMLERE GÜVENENLERİN SAYISI AZ

Katılımcıların büyük çoğunluğu, halkın hükümetlere karşı yeterince sesini çıkarmadığı görüşünü paylaştı. Cezayir, Irak, Ürdün, Libya, Filistin ve Sudan’daki katılımcıların diktatörlüğe kayıştan endişe beyan etti. Her 10 Cezayirliden altısı, her 10 Sudanlıdan da dördü, ülkelerinde düzenlenen son seçimleri adil ve özgür bulmadıklarını söyledi.

ARAPLARIN ÜÇTE BİRİ DEPRESYONDA HİSSEDİYOR

Araştırmaya katılanların üçte biri, kendilerini depresyonda hissettiklerini söyledi. En yüksek oran yüzde 43 ile Irak’ta çıktı. Tunus’taki katılımcıların yüzde 40’ı, Filistin’dekilerin ise yüzde 37’si kendilerini depresyonda hissettiklerini söyledi.

BBC News Türkçe