Euronews’te yer alan habere göre; Taliban 20 yıl önce iktidara ilk geldiklerinde ülkenin başka bir noktasında bulunan Buda heykellerinin pagan sembolleri olduğunu söyleyerek havaya uçurmuştu.

Fakat Mes Aynak vadisindeki Buda heykellerini bizzat Taliban’ın silahlı güçleri koruyor. Tarihi sit alanının güvenlik şefi Hakumullah Mubariz milattan sonra birinci yüzyıldan kalma heykellerin korunmasının milyar dolarlık Çin yatırımları için kilit öneme sahip olduğunu belirtti. Mubariz “Bu heykellerin korunması hem bizim hem de Çinliler için çok önemli” ifadelerini kullandı.

Mubariz daha öncesinde bölgedeki dağlarda ABD destekli Afgan ordusu ile savaşırken Taliban’ın ülkenin kontrolünü ele geçirmesinin ardından hemen heykellerin olduğu bölgeye geçmiş. Mubariz bunu “Bunların ülke için çok önemli olacağını biliyorduk.” ifadeleriyle anlattı.

Afganistan’da daha önceki yönetimler de değerinin 1 trilyon dolar olduğu tahmin edilen madenleri işleyerek ülke ekonomisine katmak istemiş fakat bölgedeki savaş ve şiddet olayları yüzünden bunda başarılı olamamıştı. Şimdi ise Taliban bu zengin madenin sunacağı olanakların cazibesine kapılmış gibi görünüyor. Zira Çin’in yanı sıra İran, Rusya ve Türkiye gibi ülkeler yatırımları ile ABD’nin ayrılması ile oluşan otorite boşluğundan faydalanmaya çalışıyor.

Fakat Çin açık ara önde görünüyor. Mes Aynak’ta Taliban sonrası ilk büyük projeyi alan ülke olacak gibi görünüyor.

2008 yılında Başkan Hamid Karzai döneminde Çinli ortak girişim MCC ile yüksek kaliteli bakırı çıkarmak için 30 yılık bir anlaşma imzalanmıştı. Yapılan çalışmalarda bölgede 12 milyon ton mineral olduğu tespit edildi. Fakat proje lojistik ve hukuki sorunlar nedeniyle ilerleyemedi. Son olarak MCC personeli şiddet olayları nedeniyle 2014 yılında bölgeden ayrıldı.

Taliban yönetimi ise MCC personelinin geri gelmesini ikna etmek için çalışmalara başladı. MCC ekibinin önümüzdeki haftalarda Kabil’e giderek sözleşmeyle ilgili yeniden pazarlık etmesi bekleniyor. Sözleşmede heykellerin yeni bir yere taşınması kilit öneme sahip ve Çinliler daha önce yüzde 19,5 olarak anlaşılan Afganistan’a ödenecek payı yarı yarıya da azaltmak istiyor.