İngiltere'de Kral Charles ile birlikte, kamuoyunun monarşi hakkındaki düşünceleri değişti mi?
Kral Charles'ın yakınlarda göründüğü yerlerde monarşi karşıtı protestocular gayet duyulur bir şekilde itirazlarını dile getirirken, krala desteklerini belirtenler de az değildi.
Kraliyet rejimine karşı olanlar Kraliçe İkinci Elizabeth hayattayken, halkla karşı karşıya gelmemek kaygısıyla bu tür protestolar yapmaktan kaçındıklarını itiraf ediyorlar. Ama artık kılıçlar kınından çıkarılmış görünüyor.
BBC televizyonunun araştırmacı gazetecilik programı Panorama, Kral Üçüncü Charles'ın 6 Mayıs'taki taç giyme töreni öncesinde, YouGov anket şirketinden kamuoyunun eğilimlerini ölçen bir yoklama yapmasını istedi.
14 Nisan'da başlayan hafta 4.592 yetişkinin katıldığı ankette monarşinin devamından yana olanların oranı yüzde 58, seçilmiş bir devlet başkanını tercih edenlerin oranı ise yüzde 26 çıktı. Yüzde 16 ise bu konuda bir fikri olmadığını söylüyor. Fakat bu genel eğilimin yanında, anket kamuoyunda monarşiye yönelik algıların değiştiğine ve yeni kralın karşı karşıya olduğu bazı sıkıntılara işaret eden bir çok alt başlık da içeriyor.Özellikle de monarşinin genç kuşaklara ulaşmada ciddi sorunlar yaşadığı görülüyor.Yaş, kraliyete destek konusunda bir faktör gibi görünüyor.Örneğin araştırmaya katılan 65 yaş üzerindekilerin yüzde 78'i kraliyeti desteklerken, bu oran 18-24 yaş arası katılımcılar arasında yüzde 32'ye kadar düşüyor.Bu yaş grubundakilerin yüzde 38'i seçilmiş bir devlet başkanı istediklerini söylüyor ama kalan yüzde 30 bu konuda bir fikirleri olmadığını ifade ediyorlar.
Kraliyete destek yaşla birlikte yükseliyor, fikri olmayanların oranı da yine yaşla birlikte azalıyor.
5-49 yaş grubunda kraliyete destek yüzde 48'e, 50-64 yaş grubunda yüzde 67'ye çıkıyor.Burada destekleyen ve desteklemeyenler kadar genç kuşaktaki ilgisizlik de önemli. 18-24 yaş arasındaki yetişkinlerin yüzde 78'i kraliyetle ilgilenmediklerini söylüyorlar.
Kraliyet Ailesi 2019 yılında Kraliçe İkinci Elizabeth'in doğum günü münasebetiyle Kraliyet jetlerinin gökyüzünde yaptığı gösteriler sırasında Buckingham Sarayı balkonunda böyle görüntülenmişti
Kraliyetin serveti, özellikle de hayat pahalılığı nüfusun çok önemli bir kısmını zorlarken bu konuların başında geliyor. Ama bu konuda da yaş grupları arasındaki eğilimler keskin bir şekilde farklılaşıyor.
Ortalama olarak bakıldığında ankete katılan yetişkinlerin yüzde 54'ü kraliyetin, masraflarının karşılığını verdiğini, yüzde 32'si ise fazla masraflı olduğunu düşünüyor.Fakat kraliyetin masrafına değdiğini düşünenlerin oranı 18-24 yaş grubunda yüzde 40'a kadar düşüyor.
Kraliyetin masraflarını eleştiren bir siyasetçi, Liberal Demokrat Parti'den bakanlık yapmış bir isim Norman Baker.
Baker "Sahip oldukları sarayların sayısı gerçeküstü. Açık konuşmak gerekirse devlet törenleri için bir saray yeterli. Buckingham Sarayı ve hadi belki bir tane de kırsal bir bölgede tatil yapacakları bir saray olsun" diyor.Baker ayrıca Kral Üçüncü Charles'ın bir yandan insanlara "iklim değişikliği konusunda nutuk çekerken" diğer yandan kullandığı helikopter ve özel uçak sayısının yüksekliğine dikkat çekiyor.Kral'ın yakın dostu Lord Nicholas Soames ise kamusal görevleri yerine getirirken helikopter kullanmanın son derece yerinde olduğunu savunuyor ve "Gezip tozmak için kullanılmıyor" diyor.
Anayasa uzmanı Sir Vernon Bogdanor da kraliyet harcamalarıyla ilgili eleştirileri kabul etmeyenlerden.
"Kraliyet Ailesi'nin genel olarak harcamalarına kıyasla katkısının çok yüksek olduğunu düşünüyorum. Ayrıca ailede sadece kamusal görevler üstlenenlere ödeme yapılıyor" diyor. Fakat YouGov anketi kamuoyunun harcamalar konusunda hassas olduğunu da ortaya koydu.
Katılanların çoğu Kral Üçüncü Charles'ın taç giyme töreninin masraflarının kamu bütçesinden karşılanmaması gerektiğini düşünüyor.
Taç giyme töreninin hazineye yani vergi mükellefine ne kadara mal olduğu hükümet tarafından, etkinlikler tamamlanana kadar açıklanmayacak.
Bir de City Üniversitesi'nden çağdaş Britanya'da kraliyetin rolünü araştıran Profesör Anna Whitelock gibi, kralın neden ölen annesinden kalan servet için miras vergisi ödemediğini sorgulayanlar var.Ama Saray, vergi konularındaki kararların Kraliyet Ailesi değil hükümet tarafından alındığını hatırlatıyor.
Her hâlükârda kraliyetin elindeki servet konusundaki tartışma kralın gündeminde olmaya devam edecek gibi görünüyor. Üstelik Kral'ın servetinin hesaplanışı konusunda da büyük bir belirsizlik var. Yakında Kral'ın serveti hakkında haber yapan bir gazete 600 milyon sterlinlik bir varlıktan söz ederken, diğeri ise bu rakamı 1 milyar 800 milyon olarak hesapladı.
Kaynak:https://www.bbc.com/