Avrupa Güney Gözlemevi’ne bağlı Şili’de bulunan Çok Büyük Teleskop(Very Large Telescope; VLT), yeni bir tür uzay patlaması keşfetti, bir Mikronova. Bu tür patlamalar kimi yıldızların yüzeylerinde gerçekleşiyor ve her biri bir saat içinde aşağı yukarı 3.5 milyar tane Giza Piramidi kadar kütleyi tüketiyor. Nature dergisinde yayımlanan çalışmanın paydaşlarından Birleşik Krallık’taki Durham Üniversitesi’nde çalışan Simone Scaringi “Bu yeni bulgu yıldızlarda termonükleer patlamaların nasıl gerçekleştiği konusundaki fikirlerimize meydan okuyor. Bu meseleyi kapattığımızı düşünüyorduk ama görünüşe göre daha kat edilecek yol var.” diyor.

Mikronovalar oldukça parlak gök olayları ama gökbilimsel ölçeklerde oldukça ufaklar; gökbilimciler tarafından yüzyıllardır bilinen nova adındaki yıldız patlamalarından çok daha ufak çaplılar. İki tür patlama da “Beyaz Cüce” adı verilen gökcisimlerinde gerçekleşiyor. Beyaz cüceler Güneş kütlesine sahip Dünya yarıçapındaki aşırı yoğun cisimlerdir. Genelde çift yıldız sistemleri içinde bulunurlar ve eşlikçi yıldızlarından malzeme çalabilirler.

Bu malzemeler çoğunlukla Hidrojen ve Helyum olur. Eğer beyaz cüce ve eşlikçi yıldız yeterince yakınsa çalınan Hidrojen atomları beyaz cücenin çok sıcak yüzeyine temas eder ve Hidrojenler patlamalar eşliğinde Helyum’a dönüşürler. Makalenin yazarlarından Hollanda’da bulunan Amsterdam Üniversitesi’nden gökbilimci Nathalie Degenaar, “Bu tür patlamalar, beyaz cücenin yüzeyini haftalarca çok parlak hale gelmesine sebep olmakta.” diyor.

Mikronovalar da aynı bu şekilde ancak daha hızlı ve küçük ölçeklerde gerçekleşen olaylardır. Özellikle manyetik alanı yüksek tesirli olan beyaz cücelerde gerçekleşirler ve bu manyetik kutuplardan büyük madde fışkırmaları gözlenir. İlk kez manyetik alandan ötürü sıkışıp fışkıran Hidrojen toplaşmalarında yerel ölçekte atomik füzyon görddüklerini söyleyen, çalışmanın bir başka paydaşı olan Hollanda’nın Radboud Üniversitesi’nden gökbilimci Paul Grooot, Hidrojen füzyonunun bu kadar yerel ölçeklerde yaşandığı başka bir yer olmadığını söylüyor. Fakat bu durum korkutucu bir gerçeği de ortaya çıkarmakta. Paul Groot’a göre bu gözlem “mikro-füzyon” bombası gibi elimizdeki atom bombalarından misliyle daha güçlü kitle imha silahlarının keşfine zemin hazırlayabilir.

“Önceden düşünüldüğünden çok daha dinamik bir evren”

Mikronovaların keşfi, gökbilimcilere uzay patlamalarının önceden düşünülenden daha sık yaşanabileceğini gösteriyor. “Esasında bu keşif bize evrenin ne kadar da hareketli, dinamik bir yer olduğunu anlatıyor. Hatta evren bu dinamizminde o kadar hızlı ki biz hareket ederken yakalamakta zorlanıyoruz.” diye açıklıyor bu yaşanan olayı Dr. Scaringi.
Çalışmayı yapan ekip, yaptıkları keşfe dair yaptıkları arşiv taramasında NASA’ya ait Geçiş Yapan Ötegezegen Tarama Uydusu(Transmitting Exoplanet Survey Satellite; TESS) tarafından zaman zaman anlam verilemeyen ve oldukça hızlı parlamalar yaşandığını da yakalamışlar.

Bu parlamaları daha yakından inceleyen ekip, bunlardan üçünün kendi keşfettikleri mikronova ile çok büyük benzerlikler gerçekleştirdiklerini ortaya koydular. “Bu gözlemler bizim çalışmamızın etki gücünü arttırıp teyit ediyor.” diyen Dr. Scaringi, bu mikronova adayı olan cisimlere VLT ile bakıp gökyüzünde mikronova avına devam edeceklerini söylüyor.