Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı Adayı, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu‘nun, "Fahrettin Altun, Serhat ve ekip arkadaşları Çağatay ile Evren; anlaşmaya çalıştığınız dark web dünyası, sizi yabancı istihbaratın eline düşürür. Cambridge Analytica'cılık oynamak sizin kapasitenizi aşar çocuklar. Son uyarımdır“ sözleri pek yerinde.
Bu cümlelerin muhatabının buradaki tavsiyeyi anlamak yerine 'kişileri hedef gösteriyor' hezeyanı sergilemesi son derece yersiz. Çünkü Kılıçdaroğlu‘nun, özelikle Facebook verilerini sızdırdığından beri tüm dünyanın tehlikeli bir firma olduğuna dikkat çektiği Cambridge Analytica konusundaki sözleri tamamen doğru. Bu firma çalıştığı kurum ya da sosyal medya platformlarının verilerini korumadaki aczi nedeniyle hayli itibar kaybına uğramıştı çünkü.
İnsan hakları sorunu
Cambridge Analytica’nın yaptığı sadece bir veri ihlali değil tabii ki, bu kişisel bilgilerin korunması hakkını da içeren insan hakları sorunudur, öncelikle. Bu hak ihlalinin sonuçları da gayet ciddidir. Veri ihlalleri ortaya çıktığında durum bildiğiniz gibi “gizliliğin ihlali“ olarak açıklanır çoğunlukla, bunun skandalın vehametini azaltan bir tarafı olduğunu vurgulayayım öncelikle. Gizlilik ihlali önemsizmiş gibi bir algı uyandırıyor bu. Oysa “gizlilik ihlali“ yapan Cambridge Analytica’nın kullanıcıların düşünce, kanaat, siyasi görüş dahil özel bilgilerini sızdırması, bunu ele geçirenlerin bu bilgileri yine sahiplerine karşı koz ya da şantaj amacıyla kullanma olasılıklarını yükselten bir tehlike barındırıyor. Firma bu ihlaliyle verilerin kullanılmasına dolaylı da olsa izin vermiş oldu Facebook vakasında. Bunun demokrasinin işleyişi üzerinde de olumsuz etkileri var. Çıkar grupları ele geçirdikleri verilerle siyasi manipülasyonlar yapabilirler çünkü.
Cambridge Analytica, kişilere ait verileri bir ihmal sonucu erişilebilir hale getirerek, verilerin üçüncü taraflara satılmasına da yol açtı. Böylelikle insan haklarına yönelik riskleri arttırmış oldu. Bireylere ait özel veriler bir kez ortaya çıktığında, şirketlerin ya da devletlerin o bireyler hakkında karar vermesine yardımcı olacak algoritmalara aktarılabilir. O algoritmalar örneğin, onlara ipotek verilip verilmeyeceği, sağlık sigortası sağlanıp sağlanmayacağı ya da bir kişinin tutuklandığında kefaletle serbest bırakılıp bırakılmayacağı konusunda karar verici bir hale gelebilir. Bu insan hakkı ihlalidir, sürekli de ihlal riski altındadır. Cambridge Analytica’nın yaptığı budur.
En geç mağdurlar duydu
Facebook ile Cambridge Analytica olayı, kullanıcıların bu firma kaynaklı insan hakları ihlaliyle mücadele ederken nasıl/ne tür engellerle karılaştıklarını da ortaya koydu. Teknoloji şirketlerinin düzenlenmesine ilişkin tartışmanın bir parçası olan bireylerin hakları hala düzenlenebilmiş değildir. Ayrıca mağdurlar ancak haklarının riske atıldığını bildikleri takdirde hak talebinde bulunabilirler.
Facebook'un verilerin sızmasından 2015 yılında haberdar olduğu, bunun üzerine Cambridge Analytica'dan tüm verilerin silindiğine dair güvence istediği bildiriliyor. Ancak, kullanıcılar yıllar sonra bilgilendirildi durumla ilgili olarak. Bu gecikmeler başlı başına bir insan hakları sorunudur tabii.
Devam eden ihlalleri sona erdirmek de öyle çok kolay değil maalesef. Verilere erişilmiş, paylaşılmış veya üçüncü taraflara satılmışsa, ilk veri setinin silinmesi, zincirin ilerleyen kısımlarında kullanılmasını durdurmayacaktır. Verilerin yolculuğunu takip etmek, özellikle de başka veri setleriyle birleştirildiyse, zordur. Yani Cambridge Analytica’nın ihmali bakın nelere yol açıyor.
Veri yolculuğunun tam olarak takip edilemediği, dolayısıyla silinemediği durumlarda, devam eden zararın sürdürülmesi, gelecekte de devam edebilir. İngiltere Avam Kamarası Dijital, Kültür, Medya ve Spor Seçilmiş Komitesi Cambridge Analytica'yı geçici olarak kapattı ama sonradan firma faaliyetlerini sürdürdü.
Dolayısıyla onu, dışarıyla pek ilgilenmiyor diyerek eleştiren bendenizi şaşırtır biçimde Cambridge Analytica hakkındaki gelişmeleri izliyor oluşu Kılıçdaroğlu’nun vizyonu açısından da önemli bir gösterge. Fahrettin Altun, “Öküzün altında buzağı arayacağına“ Kılıçdaroğlu’na teşekkür edip uyarısının gereğini yapmalı.
Kılıçdaroğlu’na bakar mısınız? Cambridge Analytica skandalları, veri ihlali, bilgi sızımı konularında nal toplatacak birilerine.
Bay Kemal fena geliyor gerçekten.
