İdlib’e yönelik Türkiye destekli ÖSO operasyonunun temelleri, Kazakistan’ın başkenti Astana’da Ankara, Moskova ve Tahran arasındaki görüşmelere dayanıyor... İran-Rusya ve Türkiye, Dera ve Kuneytra, Rastan ve Talbise ile Doğu Guta’daki çatışmasızlık anlaşması konusunda mutabakata varmışlardı. Eylül ayındaki son görüşmede İdlib’deki çatışmasızlık bölgesi üzerine anlaşma sağlandı. Buna göre üç ülke Suriye’deki söz konusu bölgelere 500’er gözlemci göndermek üzere uzlaştı.

İdlib’de şu anda etkin güç El Kaide’den ayrıldığını açıklayan El Nusra cephesi’nin farklı cihatçı gruplarla kurduğu heyet Tahrir El-Şam (HTŞ) adlı çatı örgüt... Geçen aylarda HTŞ ile Ahrar’uş Şam arasında yoğun çatışmalar yaşandı. Çatışmalar sonunda Ahrar’uş Şam İdlib merkezinden çekildi... HTŞ ile Ahrar’uş Şam arasında ideolojik olarak benzerlikler olsa da diğer güçlerle ilişkileri arasında farklar var. Ahrar’uş Şam, ÖSO gruplarıyla işbirliği yapıyor. Türkiye ile iyi ilişkileri olan Ahrar’uş Şam, son dönemde kendisini uluslararası alanda kabul ettirmeye çalışıyor.

İdlib, Suriye rejimi ve Türkiye için farklı önemlere sahip... İdlib, Suriye rejiminin bütünüyle kontrolü dışında kalan tek eyalet ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yönetimine karşı savaşanların kalesi olarak görülüyor. İdlib’in HTŞ’den arındırılması bu açıdan Esad için önemli. Türkiye ise terör örgütü PKK’nın Suriye kolu PYD/YPG’nin İdlib üzerinden bir hat oluşturmasını engellemek istiyor. YPG, Irak sınırından başlayarak akdeniz’e kadar kesintisiz bir koridor oluşturmak için İdlib’in bir bölümünü ele geçirmek zorunda. Türkiye’nin İdlib içerisinde oluşturacağı askeri bölge, YPG’nin İdlib’e yayılmasının önünde engel olacak. Aynı zamanda buradaki sivillere güvenli bir bölge sağlanması ve bunun da olası bir göç dalgasının önünü kesmesi planlanıyor.

İdlib’de şu anda 3 milyon 700 bin kişi yaşıyor. Askeri ve diplomatik kaynaklar, TSK unsurlarının eyleminin harekât değil intikal olduğunu söylüyor. İntikalde ve sonrasında yerel unsurlar ve Suriye rejimiyle çatışma amaçlanmıyor. Ancak TSK, olası tüm güvenlik risklerini de dikkate alıyor. İntikalin sorunsuz gerçekleşmesi için yerel silahlı grupların durumu değerlendiriliyor. HTŞ’nin bazı ÖSO gruplarının gelmesine karşı olması dikkate alınıyor.