Saçkıran, tıp literatüründe "Alopesi areata" olarak adlandırılan bir saç dökülme hastalığıdır. Saçkıran, kişinin saçının belli bölgelerinde ani ve belirgin bir şekilde dökülmesine neden olan otoimmün bir hastalıktır. Otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sistemi normalde zararlı organizmalara karşı savaşan savunma mekanizmasının, yanlışlıkla kendi vücudu tarafından üretilen hücrelere veya dokulara saldırması sonucu ortaya çıkar.
Saçkıranın belirtileri, başın belirli bölgelerinde yuvarlak veya oval şekilde saç dökülmeleriyle kendini gösterir. Bu dökülmeler, genellikle saç köklerinin iltihaplanması sonucu meydana gelir. Kişi saçkıran yaşadığında, dökülen saçlar yerine yeni saçlar çıkmaz ve bu nedenle etkilenen bölgelerde kellik oluşabilir. Bir süre sonra saçsız alanlarda tekrar saç çıkar ya da yeni lezyonlar gelişir. Saçkıran ağırlıklı olarak gençlerde ortaya çıkar. Hastalıktan etkilenen her 100 kişiden 70 ila 80’i 40 yaşın altındadır. Erkeklerde kadınlardan daha fazla oranda görülür.
SAÇKIRAN(Alopesi areata) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Saçkıran belirtileri karakteristiktir ve saçlı deride düzgün, oval ve tüysüz bölgelerle kendini gösterir. Bu etkilenen bölgelerde cilt sağlıklıdır ve ciltte herhangi bir iltihabi durum bulunmaz.
Saç dökülmesi genellikle başın kafa derisinde başlar, ancak kirpikler, kaşlar, koltuk altı, sakal ve kasık tüyleri gibi vücudun farklı bölgelerindeki saçlı deriyi etkileyebilir. Ayrıca, saçkıranın etkilediği bölgelerde tırnak yapısında değişiklikler görülebilir. Hastalığın klinik görünümü kişiden kişiye değişebilir ve herkesin deneyimi farklıdır. Saçkıranın seyri tahmin edilemezdir ve bazen kronik bir durum olarak tekrarlayabilir.
Saçkıran sırasında, kendiliğinden iyileşme, durumun stabil hale gelmesi veya belirtilerde kötüleşme gibi farklı sonuçlar görülebilir. Yeniden çıkan saçlar genellikle ilk başta pigmentsiz veya beyazdır.
SAÇKIRAN NEDEN OLUR?
Saçkıran, beyaz kan hücrelerinin saç foliküllerinde bulunan hücrelere saldırarak onların küçülmesine ve saç üretimini ciddi şekilde yavaşlatmasına neden olan bir durumdur. Bu durumun vücudun bağışıklık sistemi tarafından saç köklerine saldırılması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir, ancak bu sürecin kesin nedeni hala tam olarak anlaşılamamıştır.
Alopesi, bir otoimmün hastalık olarak kabul edilir. Bu durumda, bağışıklık sistemi normalde sağlıklı hücreleri yabancı maddelerle karıştırır ve sonucunda bir otoimmün hastalık gelişebilir. Normal şartlarda bağışıklık sistemi vücudu virüsler ve bakteriler gibi dışarıdan gelen istilacılara karşı korur. Ancak saçkıranı olan bir kişide bağışıklık sistemi yanlışlıkla saç köklerine saldırır. Saç kökleri, saçların büyüdüğü yapıları oluşturur. Bu saldırı sonucu foliküller küçülür ve saç üretimini durdurarak saç dökülmesine yol açar. Saçkıranın kesin nedeni hala net olarak bilinmemektedir ve araştırmalar bu alanda devam etmektedir.
SAÇKIRAN NASIL GEÇER?
Alopesi tedavisinin en yaygın şekli, bağışıklık sistemini baskılayabilen güçlü anti-inflamatuar ilaçlar olan kortizonların kullanılmasıdır. Bunlar çoğunlukla lokal enjeksiyonlar, topikal merhem uygulaması veya haplar şeklindedir.
Saçkıran tedavisinde ilk olarak lokal tedavi krem ve losyonlar saçkıran gelişen bölgeye uygulanır. Lokal tedavi bazen fayda sağlamayabilir. Farklı türlerde alopesiler vardır. Her alopesi türünde lokal tedavilerden olumlu yanıt alınamayabilir.
Bu durumda intralezyonel enjeksiyon ile direk saçkıran olan bölgeye, cildin altına iğne ile müdahale edilir. Çok daha yaygın karşılaşılan alopesilerde sistemik yani genellikle kortizon içeren ilaçlara geçilebilir. Ayrıca sadbe olarak adlandırılan özel bir karışım yine saçkıran gelişen bölgeye sürülerek tedavi uygulanır.